Brexit και επιχείρηση «Σώστε τον Johnson»
ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ*
Πηγή δημοσίευσης :tvxs.gr
Όπως λέγαμε στο προηγούμενο άρθρο για την ιστορία της, οι Καθολικοί Ρεπουμπλικάνοι του Sinn Féin κέρδισαν τον Μάϊο για πρώτη φορά τις εκλογές στην Βόρεια Ιρλανδία. Είναι μια χώρα που τα σύνορα της έχουν σχεδιαστεί από τους Άγγλους με ένα αποικιοκρατικό τέχνασμα που θα κρατούσε του Προτεστάντες Ενωτικούς για πάντα στην εξουσία.
Η νίκη των Καθολικών είναι αποτέλεσμα της δημογραφικής αλλαγής που τους δίνει μια μικρή πλειοψηφία, της στροφής του Sinn Féin προς αριστερές πολιτικές αλλά και της απόρριψης από πολλούς Προτεστάντες του πρωτόκολλου που επέτρεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο να αποφύγει τον πλήρη αποκλεισμό από την ενιαία αγορά μετά το Brexit.
Το πρωτόκολλο διατηρεί την Δημοκρατία και την Βόρεια Ιρλανδία σε ενιαίο οικονομικό χώρο για να αποφευχθεί η δημιουργία φυλακίων στα σύνορα τους. Αυτό σημαίνει όμως ότι ένα συμβολικό σύνορο έχει μπει μεταξύ της Βρετανίας και της Ιρλανδίας. Οι Προτεστάντες δεν το αποδέχονται και αποφάσισαν να μην συμμετάσχουν στην τοπική κυβέρνηση.
[............................................]
Γιατί Brexit;
Το καλοκαίρι του 1974 μόλις είχα φτάσει στο Λονδίνο συνάντησα έναν τυπικό ηλικιωμένο Άγγλο σε ένα πάρκο. Φορούσε σακάκι τουίντ, είχε στριφτό μουστάκι και ένα άγριο μπουλντόγκ. «Από πού είσαι;» με ρωτάει. «Από την Ελλάδα». «Είναι στην Ασία η Ελλάδα;». «Όχι» του λέω «όπως και η Αγγλία στην Ευρώπη». «Η Αγγλία δεν είναι στην Ευρώπη» μου απαντάει εκνευρισμένος. «Ξέρω ότι υπάρχουν πέντε ήπειροι» του λέω λίγο μασημένα καθώς ο σκύλος είχε αρχίσει να δείχνει τα δόντια του. «Αν δεν είναι στην Ευρώπη, πού είναι;».
«Η Αγγλία είναι μόνη της» μου απαντάει με περηφάνια. Ο κύριος με το μπουλντόγκ αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη άποψη των οπαδών του Brexit. «Ομίχλη στη Μάγχη [οι Βρετανοί την αποκαλούν «Αγγλικό κανάλι»], αποκόπηκε η Ευρώπη» έλεγαν οι μετεωρολόγοι στις ειδήσεις του ΒΒC μέχρι το 1950. Ήταν η περίοδος που επίσημη αγγλική ιδεολογία ήταν η «εξαίσια απομόνωση» από την Ευρώπη. Όπως έγραφαν τα σχολικά βιβλία στις αρχές του 20ού αιώνα, το 90% της υφηλίου διοικούνταν άμεσα ή έμμεσα από τη Βρετανία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όμως, η αυτοκρατορία είχε διαλυθεί.
Υπάρχει στη βρετανική ψυχή ένα βαθύ μετα-αποικιοκρατικό τραύμα. Πρώτα, η οδυνηρή και γρήγορη έξοδος από την Ασία και την Αφρική, μετά η απώλεια των πρωτείων από τους Αμερικανούς οι οποίοι τους διαδέχθηκαν ως ηγέτες του δυτικού κόσμου που τους αντιμετωπίζουν όμως σαν πολιτισμικά κατώτερους. Είμαστε σαν τους Αθηναίους, μου έλεγε συνάδελφος, χάσαμε από τους Ρωμαίους αλλά τους διδάξαμε ό,τι ξέρουν.
Όπως είπε ο Tζορτζ Μπέρναρντ Σο, oι Άγγλοι και οι Αμερικανοί είναι δύο λαοί που χωρίζονται από μία κοινή γλώσσα. Ένας λαός που υπερηφανεύεται ότι «σε όλα τα μέρη του κόσμου υπάρχει ένα μικρό κομμάτι της Αγγλίας» έπρεπε να συμβιβαστεί με δύο δύσκολες ιδέες. Πρώτον ότι η Βρετανία έχει γίνει μία δύναμη δεύτερης κατηγορίας που εξαρτάται οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά από μία πρώην αποικία της. Δεύτερον ότι αναγκάστηκε να γίνει μέλος ενός «κλαμπ» την κυρίαρχη δύναμη του οποίου είχε νικήσει σε δύο παγκόσμιους πολέμους.
Συνάντησα τη στωική και αυτοσαρκαστική αγγλική μελαγχολία σε παμπ εργατών γεμάτες ιστορίες για τη βρετανική ανδρεία, συντροφικότητα και στωικότητα στους πολέμους. Είχαν πολεμήσει γενναία, είχαν θυσιαστεί στους πολέμους και τώρα έβλεπαν την άρχουσα τάξη, που δεν έχει αλλάξει εδώ και τρεις αιώνες, να τους οδηγεί στην παρακμή, όπως οι στρατηγοί είχαν οδηγήσει τη νεολαία της Βρετανίας σε σίγουρο θάνατο στις πεδιάδες της Γαλλίας και του Βελγίου κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. «Lions led by donkeys” είναι η πικρή εκτίμηση του κόσμου.
Τα «γαϊδούρια», τα μέλη της άρχουσας τάξης που μεγάλωσαν με τις εμπειρίες ή τις μνήμες της αυτοκρατορίας, δεν δέχονται να είναι μέλη σε έναν «όμιλο» που δεν διοικούν. Είδα αυτή την αγγλική μελαγχολία στα clubs των gentlemen του Λονδίνου, των «υπερφίαλα κωμικών» εκπροσώπων της ταξικής ανωτερότητας. Τη συνάντησα στην ποίηση του T S Elliot, του John Benjeman και του Philip Larkin. Συνάντησα την ίδια υπόγεια θλίψη στην πρώτη πανκ σκηνή. Εξέφραζε με χαρακτηριστικό τρόπο μια συνολική αποξένωση από την κοινωνία και τις αξίες της. Το παλιό τέλειωνε και το καινούργιο δεν φαινόταν ακόμη στον ορίζοντα.
Η γελοία φιγούρα του Johnson και η πολιτισμική έρημος των Συντηρητικών και των μεγαλο-βιομηχάνων στηρίζεται σε μια αίσθηση ανωτερότητας και κληρονομικού δικαιώματος στην εξουσία. Έχουν γεννηθεί με «ασημένιο κουτάλι» στο στόμα, έχουν αίσθηση αναπαλλοτρίωτου δικαιώματος στην «ιδιοκτησία» της εξουσίας, πήγαν στα καλά ιδιωτικά σχολεία και τα παλιά πανεπιστήμια. Το κράτος τούς ανήκει, όπως παλιότερα ανήκε στους αριστοκράτες και στους λόρδους τους οποίους διαδέχτηκαν. Ο Johnson αποτελεί τον καλύτερο αντιπρόσωπο αυτής της ιδεολογίας και γενιάς.
Το πλεονέκτημα αλλά και το αμάρτημα του είναι η αλαζονεία, η έπαρση, ο ναρκισσισμός τής εξουσίας. Προσπάθησε να γίνει Θάτσερ χωρίς τις ικανότητες αλλά με τη σκληρότητα του πρωτότυπου· χωρίς την αποφασιστικότητα αλλά με την ικανότητα να μιλάει στους πολίτες, δείχνοντας επιφανειακά τουλάχιστον ότι νοιάζεται για αυτούς. Η «σιδηρά κυρία» ξεκίνησε αυτό που αργότερα ονομάστηκε «νεοφιλελευθερισμός». Ο «τεφλόν κύριος», στον οποίο σχεδόν τίποτε δεν «κολλάει», προσπαθεί να το ολοκληρώσει. Το Brexit κλείνει μέσα του Βρετανική πολιτική και πολιτισμική ιστορία του 20ού αιώνα. Θα δούμε στο επόμενο την σχέση του με τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου