Όταν έκλαψε ο Γιάλομ
Ιρβιν και η Μέριλιν Γιάλομ
Όταν πήρα να διαβάσω το βιβλίο του Γιάλομ «Αυτό ήταν η ζωή; τότε άλλη μια φορά!», ήμουν προετοιμασμένη για ένα «βαρύ», μελαγχολικό πόνημα, δεδομένου μάλιστα ότι φημολογούνταν πως θα είναι το τελευταίο του. Πόσο έξω έπεσα! Αυτό το βιβλίο είναι η περιγραφή μιας ζωής πλήρους, ευτυχισμένης, γεμάτης από την παρουσία αγαπημένων ανθρώπων.
Πού να ήξερα τι θα ακολουθούσε! «Ζήτημα θανάτου και ζωής - Αγάπη, απώλεια και αυτό που έχει τελικά σημασία».
Η συγγραφή του βιβλίου ήταν ιδέα της Μέριλιν, της γυναίκας του Γιάλομ, όταν ήδη είχε διαγνωστεί με πολλαπλό μυέλωμα. Γράφουν εναλλακτικά, από ένα κεφάλαιο ο καθένας, μέχρι το 21ο, οπότε η Μέριλιν πεθαίνει και συνεχίζει ο Γιάλομ, μόνος.
Τα συναισθήματα που προκαλούνται κατά την αρχική ανάγνωση είναι ήπια. Οσο όμως περνάνε οι περιγραφόμενες μέρες, γίνονται όλο και πιο έντονα. Είναι ο ίδιος ο Γιάλομ που γίνεται πιο σπαραχτικός όσο συνειδητοποιεί πως ο θάνατος πλησιάζει.
Όσες και όσοι έχουν διαβάσει το έργο του Γιάλομ, ξέρουν πως ο θάνατος είναι κεντρικό στοιχείο της ίδιας του της ύπαρξης. Οι φιλοσοφικές του αναζητήσεις, τα βιβλία του, η στάση του απέναντι στη ζωή και, κυρίως, η εργασιακή ενασχόλησή του, έχουν επίκεντρο τον θάνατο.
Όσα χρόνια δουλεύει ως ψυχοθεραπευτής, υποστηρίζει και συμβουλεύει γυναίκες και άντρες για το πώς να αντιμετωπίσουν, να «διαχειριστούν» το πένθος τους, τον φόβο, το άγχος και τον τρόμο του θανάτου. Τώρα όμως, ο θάνατος έχει αγγίξει τον ίδιο. Τώρα είναι που φεύγει από τη ζωή η μοναδική αγάπη του, η σύντροφός του.
Η Μέριλιν, απίστευτα θαρραλέα και κατασταλαγμένη, αντιμετωπίζει κατάματα αυτό που έρχεται, δίνοντας πολλές φορές η ίδια δύναμη στον Γιάλομ. Αδειάζει τις βιβλιοθήκες δωρίζοντας τα βιβλία της εκεί που πιστεύει ότι θα πιάσουν τόπο, συζητάει με την κόρη της για το ποιος θα πάρει τι μετά τον θάνατό της και, κυρίως, αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή της με τη μέθοδο της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.
Ταυτόχρονα, ο Γιάλομ νιώθει όλο και πιο έντονη αγωνία για το τέλος που έρχεται. Προσπαθεί να πιαστεί από μια ελπιδοφόρα κουβέντα των γιατρών ή να ανιχνεύσει πόσο κακό κρύβεται πίσω από κάθε βλέμμα, κίνηση, έκφραση πόνου της Μέριλιν.
Κι αναλογίζεται την υπέροχη ζωή που πέρασαν, την απόλυτη ταύτιση που είχαν οι δυο τους, το πόσο υποστηρικτική ήταν σε ό,τι έκανε ο ίδιος, καθώς και το πόσο σημαντικό και επιδραστικό είναι το έργο που αφήνει η ίδια.
Και μετά έρχονται κάποιες αναλαμπές στην υγεία της· και μετά πάλι πόνος, επιδείνωση· και εναλλαγή ελπίδας και τρόμου, και η συνταρακτική διαπίστωση πως το τέλος είναι κοντά, εφόσον έχει κάνει πλέον μαζί της την τελευταία συζήτηση!
Και η Μέριλιν πεθαίνει. Και για τον Γιάλομ αρχίζει το μαρτύριο της απόλυτης μοναξιάς. Ο σπαραγμός και ο ανομολόγητος πόνος. Και η άρνηση να δεχτεί ότι η Μέριλιν πέθανε· και η αίσθηση ότι είναι ζωντανή, και η επιθυμία, μπαίνοντας στο σπίτι, να της διηγηθεί κάτι που του συνέβη, και ο πανικός όταν συνειδητοποιεί ότι δεν είναι εκεί. Και τα πρώτα Χριστούγεννα χωρίς τη Μέριλιν και η πρώτη φορά που τα παιδιά του τον βλέπουν να κλαίει.
Ο βαθύς σπαρακτικός πόνος συνεχίζεται. Κάποιες φορές επανέρχεται η διάθεση να ζήσει πάλι, μαζί και η ερωτική επιθυμία και ταυτόχρονα οι ενοχές απέναντι στη Μέριλιν, γιατί την «προδίδει».
Όλα αυτά που έλεγε στους ασθενείς του τόσα χρόνια τα βρίσκει τώρα μπροστά του. Ηρθε η ώρα που πρέπει να ακολουθήσει κι ο ίδιος τους δρόμους που τους έδειχνε για να αντιμετωπίσουν το πένθος τους. Και είναι δύσκολο. Αλλά συνεχίζει να αυτοεκπαιδεύεται. Και ξσναδιαβάζει τα βιβλία του. Και αναλύει αυτά που έγραφε, θέτει ερωτήματα στον εαυτό του και, στο τέλος, βρίσκει σημαντική βοήθεια μέσα κι από τον Επίκουρο, τον Σπινόζα, τον Σαρτρ, τον Καζαντζάκη.
Συνεχίζει να μιλάει στη Μέριλιν, αλλά τώρα λίγο πιο γαλήνια, χωρίς όμως να πάψουν να τρέχουν τα δάκρυά του. Σκέφτεται πως ίσως η αγαπημένη του πέθανε τη σωστή ώρα. Ο Γιάλομ, όπως και η Μέριλιν, δεν έχει αυταπάτες. Ξέρει πως θα μείνουν στη μνήμη των ανθρώπων για όσο καιρό κάποιοι διαβάζουν τα βιβλία τους και όσο ζουν αυτοί που τους γνώρισαν. Μετά, η λήθη.
Ξέρει πως σιγά σιγά βαδίζει προς το τέλος, αλλά με την πεποίθηση πως όσο πληρέστερα ζεις τη ζωή σου τόσο λιγότερο τραγικός είναι ο θάνατός σου.
Ο Γιάλομ έκλαψε, κι είναι σαν να έκλαψε ένας δικός μας άνθρωπος. Και πονάμε κι εμείς μαζί του.
*Κοινωνιολόγος
Τη σελίδα αυτήν δεν τη φτιάχνουν επαγγελματίες κριτικοί βιβλίου. Γράφεται από αναγνώστες που απευθύνονται σε αναγνώστες για να τους μιλήσουν για κάποιο βιβλίο που τους συνεπήρε. Αν θέλετε να μοιραστείτε όσα νιώσατε διαβάζοντας ένα βιβλίο, στείλτε το κείμενό σας (το πολύ 700 λέξεις) στο smatzorou@efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου