«Αναίμακτα» της Μαίρης Καλανδαρίδου (κριτική)
Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαίρης Καλανδαρίδου «Αναίμακτα» (εκδ. Βακχικόν).
Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη
Πηγή δημοσίευσης :bookpress.gr
Είναι χαρακτηριστικό της νιότης να βγάζει οργή απέναντι στα στραβά και τα ανορθόδοξα της κοινωνίας των μεγάλων. Να είναι πάντα απέναντι και να κρίνει με σφοδρότητα το παγιωμένο σύστημα αξιών και κυρίως τη νοοτροπία ενός κόσμου που σαπίζει χωρίς να το καταλαβαίνει. Κι όταν αυτή η οργή χύνεται μέσα στα αυλάκια της λογοτεχνίας δείχνει πόσα απωθημένα βράζουν, πόσα τραύματα πυορροούν και περιμένουν την ώρα να πάρουν εκδίκηση.
Αυτή η εκδίκηση, όμως, αποδεικνύει ότι τα ηφαίστεια δεν εκρήγνυνται ξαφνικά, αλλά βαθιές γεωλογικές δυνάμεις και υψηλές θερμοκρασίες μάγματος φτάνουν, υπόγεια, ανεπαίσθητα, ύπουλα, στο σημείο της βίαιης εκτόνωσης. Γι’ αυτό, οι σαδιστικές πράξεις των ηρώων τής πρωτοεμφανιζόμενης Μαίρης Καλανδαρίδου δεν είναι ανεξήγητες, αλλά απορρέουν από ψυχικές διεργασίες και καταπιέσεις, οι οποίες για χρόνια στιβάζονταν στα ενδότερα στρώματα της λιθόσφαιράς τους.
Όλα αυτά τα εγκλήματα, που παρουσιάζονται συνήθως στο τέλος κάθε κειμένου, έχουν προετοιμαστεί με πολλές τσεκουριές στο σώμα του διηγήματος. Γρήγορες πινελιές φτάνουν με ίλιγγο στο κέντρο του προβλήματος, στακάτες κουβέντες αναδεικνύουν την παθογένεια της οικογένειας, την αδιαφορία των συζύγων για τις μεταξύ τους σχέσεις...
Τα μικρά της διηγήματα δεν είναι καθόλου αναίμακτα, όπως ο τίτλος επιδιώκει να δηλώσει. Μέσα σ’ αυτά, παρελαύνουν φόνοι, εκδικητικές πράξεις, χαιρεκακίες, επιθετικά ένστικτα, με αποτέλεσμα αμέτρητοι θάνατοι και θανατώσεις να στοιχειώνουν το βιβλίο: ο νεαρός εκπορνευόμενος σκοτώνει τον γηραιό επιβήτορά του, η κόρη τον δυνάστη πατέρα μέσα στο νοσοκομείο, η γυναίκα σπρώχνει από τον 22ο όροφο τον άντρα της στο κενό, η γυναίκα «σιδερώνει» τον βίαιο σύζυγό της. Αλλά και μοιχίες ή σεξουαλικές κακοποιήσεις πληρώνονται με revenge porn ή οδυνηρές εγκαταλείψεις.
Όλα
αυτά τα εγκλήματα, που παρουσιάζονται συνήθως στο τέλος κάθε κειμένου,
έχουν προετοιμαστεί με πολλές τσεκουριές στο σώμα του διηγήματος.
Γρήγορες πινελιές φτάνουν με ίλιγγο στο κέντρο του προβλήματος, στακάτες
κουβέντες αναδεικνύουν την παθογένεια της οικογένειας, την αδιαφορία
των συζύγων για τις μεταξύ τους σχέσεις, την άγρια καταπίεση από τον
πατέρα… Έτσι, τέτοια ηλεκτρόδια προκαλούν ψυχική ανάφλεξη, διοχετεύουν
τον ηλεκτρισμό τους στην ανθρώπινη ψυχή, και ο σπινθήρας που
δημιουργείται είναι ικανός να εξηγήσει την αντι-βία, την αντίδραση, την
εκλυόμενη οργή. Τα διηγήματα της Μαίρης Καλανδαρίδου είναι οπλισμένοι
πυκνωτές που έχουν συσσωρεύσει ηλεκτρική ενέργεια και με μεθοδικές
κινήσεις την απελευθερώνουν καίγοντας και λιώνοντας ό,τι τη δεχτεί.
Η συγγραφέας στην ουσία μετουσιώνει σε λογοτεχνικά εγκλήματα τον θυμό της για όσα συμβαίνουν γύρω της και, για να μην κάνει «άσκοπους φόνους» η ίδια, όπως γράφει χαριτολογώντας στο βιογραφικό της σημείωμα, στήνει αιματηρά σενάρια που διοχετεύουν την ένταση των δακτύλων της. Γι’ αυτό άλλωστε αξίζει η λογοτεχνία –και μέσα σ’ αυτήν η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων–, καθώς εκτονώνει με δημιουργικό τρόπο τις ορμές και τα πάθη του ανθρώπου. Ορθώνει σενάρια βίας για να αποφορτίσει συγγραφείς και αναγνώστες, ώστε αυτοί να μπορέσουν να δουν σε κάτοπτρο ό,τι μπορεί να βγει ανεξέλεγκτο και αψύ στην πραγματική ζωή. Είναι η ίδια η λειτουργία της τραγωδίας που φτάνει την ανθρώπινη φύση στα άκρα της, ώστε να καθάρει καθετί πιεσμένο, φορτικό και εγκληματικό που εμφιλοχωρεί μέσα μας.
* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).
Απόσπασμα από το βιβλίο
«Με τον Χριστόφορο γνωρίστηκα σε ένα γκέι μπαρ στη Λιοσίων που είχα πάει για ψωνιστήρι. Καθόταν στην κορυφή ενός τραπεζιού, περιτριγυρισμένος από όμορφα αγόρια που κρέμονταν από τα χείλη του. Τον αναγνώρισα αμέσως. Ήταν ήδη γνωστός από την τηλεόραση, αλλά εγώ τον λάτρεψα στο θέατρο. Γελούσε δυνατά και έκανε έντονες χειρονομίες. Τα βλέμματά μας συναντήθηκαν όταν πλησίασα να παραγγείλω το ποτό μου. Σήκωσε το χέρι του που κρατούσε το τσιγάρο και μου έκανε νεύμα να πλησιάσω. Η φωνή του ακούστηκε τραγουδιστή…»
_________________
Συγγραφικές Εξομολογήσεις: Μαίρη Καλανδαρίδου - Literature.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου