24 Μαΐου 2022/Μουσικο-ιστορική βραδιά: Ο Ξενάκης στην Αντίσταση και στα Δεκεμβριανά

 

Μουσικο-ιστορική βραδιά
Ο Ξενάκης στην Αντίσταση και στα Δεκεμβριανά
24 Μαΐου 2022, έναρξη 20:00
Πολυτεχνείο, αίθουσα Καυταντζόγλου (είσοδος από Πατησίων)
 
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Ιάννη Ξενάκη, το ΕΚΠΑ, το Université Paris 8, η Γαλλική Σχολή Αθηνών, τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο διοργανώνουν μια μουσικο-ιστορική βραδιά αφιερωμένη στη νεανική δράση του πρωτοπόρου συνθέτη στην Αντίσταση και στα Δεκεμβριανά. Η εκδήλωση θα σηματοδοτήσει την έναρξη του διεθνούς συμποσίου Ξενάκη, που θα πραγματοποιηθεί στις 24-29 Μαΐου (https://easychair.org/smart-program/Xenakis22/).
Η εισαγωγή του Ξενάκη στο Πολυτεχνείο τον Οκτώβρη του 1940 συνέπεσε με το ξέσπασμα του ελληνοϊταλικού πολέμου. Στη διάρκεια της Κατοχής, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ, μέσα από τις γραμμές της οποίας συμμετείχε στην Αντίσταση στο κέντρο και τις γειτονιές της Αθήνας. Τα γεγονότα της Κατοχής και της Αντίστασης έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη σύλληψη της πρώτης αναγνωρισμένης μουσικής του (τις Μεταστάσεις, 1953-54), που είναι μουσική «μαζών». Κατά τα Δεκεμβριανά, συμμετείχε ως ομαδάρχης στον λόχο σπουδαστών του ΕΛΑΣ, γνωστό ως λόχο Λόρδος Μπάυρον. Σε μια από τις τελευταίες μάχες των Δεκεμβριανών, στα Εξάρχεια (2-3 Ιανουαρίου 1945), ο Ξενάκης τραυματίζεται σοβαρά στο πρόσωπο από οβίδα βρετανικού άρματος. Τον Νοέμβρη του 1947, θα φύγει παράνομα από τη χώρα και θα εγκατασταθεί στη Γαλλία. Έχοντας χάσει την ελληνική ιθαγένεια, θα καταφέρει να επιστρέψει στην Ελλάδα μόνο μετά την πτώση της Δικτατορίας (1967-1974).
 Στην μουσικο-ιστορική βραδιά, οι ιστορικοί Βαγγέλης Καραμανωλάκης και Μενέλαος Χαραλαμπίδης, και ο δημοσιογράφος Γιώργος Πετρόπουλος, θα διηγηθούν τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή του Ιάννη Ξενάκη αλλά και τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, ενώ ο μουσικολόγος Μάκης Σολωμός θα μιλήσει για το μουσικό έργο του συνθέτη. Τη συζήτηση θα συντονίσει η μουσικολόγος Αναστασία Γεωργάκη. Στη διάρκεια της εκδήλωσης, στην οποία θα παρευρεθεί η κόρη του συνθέτη, Μάχη Ξενάκη, θα παιχτούν, για πρώτη φορά, τρία ανέκδοτα έργα του.
 
Πρόγραμμα
Χαιρετισμός από τον Παναγιώτη Τουρνικιώτη, κοσμήτορα της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Φωνητικό συγκρότημα Soli Tutti, διεύθυνση Denis Gautheyrie: Ι. Ξενάκης, Νύχτες (1967-68, 12 φωνές)

Φωνητικό συγκρότημα του ΕΚΠΑ, διεύθυνση Βάγια Παπαγιαννοπούλου (επιμέλεια Γιώργος Δούσης): 3 έργα του Ι. Ξενάκη που θα ακουστούν για πρώτη φορά: Όρκος τιμής της σπουδάζουσας ΕΠΟΝ (περίπου 1942), Η περιστέρα Ειρήνη (1952, βαθύφωνη και μιχτή χορωδία, σε ποίηση Θεοδόση Πιερίδη), Σταμάτης Κατωτάκης, καθιστό (σόλο φωνή και ανδρική χορωδία)

Ιστορικές παρουσιάσεις: Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Γιώργος Πετρόπουλος

Μουσικολογικές παρουσιάσεις: Μάκης Σολωμός

Υπό τη παρουσία της Μάχης Ξενάκη
Προεδρία: Αναστασία Γεωργάκη
 
Συνδιοργανωτές:
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Université Paris 8
École française d'Athènes
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Soli Tutti : Estelle Nadau, Frédérique Epin, Katelyn Isaacson, Caroline Tarrit, Nelly Lavergne, Isabelle de Brion, Alexandre Pécastaing, Eloan Haber, Jérôme Wukovits, Arnaud Khatchérian, Olivier Fourcade, Jean-Philippe Dequin.

Φωνητικό συγκρότημα του ΕΚΠΑ: Χρυσή Τζάβλα, Γιάννης Μιχαηλίδης, Βάγια Τσιμάρα, Θάλεια Μουτοπούλου, Ελένη Βασιλείου, Μαρία-Άννα Ακρίδα, Βαλέρια Βεσέλι, Μαρία Νηστευτοπούλου, Χρυσόστομος Καλογριδάκης, Ραφαήλ Λουλούδης, Βουρλής Κωνσταντίνος, Χρήστος Ραμμόπουλος, Γιώργος Παπαδημητρίου.


Ο Ξενάκης στις σκάλες του Πολυτεχνείου μετά τον τραυματισμό του