Η Ελλάδα έχει παραιτηθεί του κοινωνικού της κράτους. Από πού ξαναπιάνουμε το νήμα;
Κορίνα Χατζηνικολάου*Η αναπτυξιακή δυναμική των πολιτικών για το παιδί και πώς αυτές ενισχύουν την κοινωνική ευημερία και την κοινωνική συνοχή
Ζούμε σε μια χώρα που κυβερνάται με τίτλους ειδήσεων. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ανακοινώνει καθημερινά τόσες πολλές πρωτοβουλίες, επί παντός επιστητού, που αν δεν έχεις προσωπική εμπλοκή με κάποιο από τα πεδία για τα οποία οι υπουργοί του δηλώνουν ότι πράττουν καλώς, να θεωρείς ότι ευημερείς σε ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο, σύγχρονο, ευρωπαϊκό κράτος.
Αν, όμως, είσαι άνθρωπος που εργάζεται στην παιδεία, την υγεία, την κοινωνική προστασία, σε υπηρεσίες που υποστηρίζουν κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, στο «πεδίο» όπως λέμε, γνωρίζεις καλά ότι το μεγαλύτερο μέρος των εξαγγελιών της κυβέρνησης που αφορά στην κοινωνική ευημερία και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής είναι «πουκάμισο αδειανό». Υποσχέσεις και ευχολόγια που συνήθως περιγράφονται σε εθνικά σχέδια δράσης, εγκυκλίους και νομοσχέδια, ανακοινώνονται με συγκινητικές και θριαμβευτικές εμφανίσεις σε τηλεόραση και εφημερίδες, γιορτάζονται ως εάν να έχουν ήδη εφαρμοστεί. Όμως, μήνες ή χρόνια μετά, αν ψάξεις, θα δεις ότι έχουν παραμείνει λόγια. Αλλά, εκεί επαφίονται οι κυβερνώντες: δεν θα ψάξεις.
Κατόπιν επιλογής
Θα δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα από έναν χώρο που γνωρίζω καλά: τη στήριξη της υγιούς ανάπτυξης και ευημερίας των παιδιών. Αλλά, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι πρώτα: οι πολιτικές για το παιδί δεν αφορούν στενά και μόνο όσα άτομα βρίσκονται σήμερα στο ηλικιακό φάσμα από 0 έως και 18 ετών. Οι πολιτικές για το παιδί είναι αναπτυξιακές και συμβάλλουν στην ενίσχυση της ευημερίας του κοινωνικού συνόλου και της κοινωνικής συνοχής. Η οριζόντια και μακρόπνοη ανάπτυξη πολιτικών για το παιδί καταμαρτυρά εάν το κράτος «σκέφτεται και δρα» ανθρωποκεντρικά και με όρους βιώσιμης ανάπτυξης ή, αλλιώς, «σκέφτεται και δρα» έχοντας άλλες προτεραιότητες και κίνητρα (π.χ. την πρόσκαιρη κερδοφορία ολίγων εις βάρος των πολλών, χωρίς την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης). Έτσι, για παράδειγμα, εάν γνώριζες ότι η κυβέρνηση που έχεις επιλέξει να σε εκπροσωπεί έχει στα χέρια της επιστημονικά δεδομένα δεκαετιών που συσχετίζουν την παιδική φτώχεια με κακή σωματική και ψυχική υγεία στην ενήλικη ζωή, με χαμηλής έντασης εργασία και χαμηλούς μισθούς, ενώ από την άλλη έχει στοιχεία ότι η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες προσχολικής αγωγής και φροντίδας σχετίζεται με την ανατροπή αυτών των αρνητικών προγνωστικών, τι θα ανέμενες να πράξει;
Πιθανότατα, θα ανέμενες να αναπτύξει άμεσα επιδοματικές πολιτικές για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας στο σήμερα, να εστιάσει στη μείωση της ανεργίας (που θα αύξανε σημαντικά το εισόδημα των οικογενειών) και την εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας (που θα μείωνε σημαντικά το κόστος διαβίωσης), συνδυαστικά με τη διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε σημαντικές υπηρεσίες όπως η υγεία, η παιδική προστασία και η παιδεία, συμπεριλαμβανομένης της προσχολικής αγωγής και φροντίδας, για όλα τα παιδιά από 0 έως και 5 ετών. Ύστερα, η επιλογή τέτοιων πολιτικών από την κυβέρνηση θα «μεγάλωνε» τις γενιές του σήμερα με ικανές προϋποθέσεις, ώστε η ζωή στην Ελλάδα να γίνει καλύτερη για όλες και για όλους στο κοντινό, αλλά και στο απώτερο μέλλον.
Βέβαια, ίσως αναρωτηθείς, και δικαίως, γιατί να επιλέξει η κυβέρνηση τη στήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους, και άρα την ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας και της κοινωνικής συνοχής, αφού το σημαντικό στην εποχή μας είναι οι ισχυρές οικονομίες; Ένα κράτος πρόνοιας πώς μπορεί να είναι ταυτόχρονα και οικονομικά ισχυρό;
Η επιστημονική έρευνα έχει δώσει και πάλι απάντηση: η κοινωνική ευημερία και η κοινωνική συνοχή συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση της οικονομίας ενός κράτους και, μάλιστα, με όρους βιωσιμότητας. Ένα ευμενές κοινωνικό περιβάλλον που φροντίζει και υποστηρίζει όλα τα μέλη του, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα πολύ σημαντικά διαμορφωτικά χρόνια της ανάπτυξης, αναμένεται να παρουσιάζει καλύτερους δείκτες στην υγεία και την παιδεία και να απαιτεί λιγότερες επενδύσεις για διορθωτικές παρεμβάσεις σε αυτούς τους τομείς (π.χ. παλαιότερη έρευνα στις ΗΠΑ έχει δείξει ότι κάθε ένα δολάριο που επενδύεται στην πρόληψη, μειώνει κατά 12 δολάρια τα έξοδα σε μελλοντικές θεραπευτικές παρεμβάσεις).[................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου