Ο εκπλειστηριασμός της Υγείας στο νέο ΕΣ(Υ)ΔΙΤ

 

Το Σκίτσο της Ημέρας στο news247.gr | 30/11/2022

Ο Αντώνης Βαβαγιάννης σκιαγραφεί την επικαιρότητα με το καυστικό του χιούμορ

Beautiful Orchestrated Melodies - Best Oldies Instrumental Collection (Ιδανικές για διάβασμα , περπάτημα κ.α...)

"Αθάνατα" τραγούδια σε διασκευές για οργανική μουσική, εγγυώνται λίγες στιγμές χαλάρωσης, απαραίτητες για επιβίωση  στο παρακμιακό και στρεσογόνο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε.

Εύλογο ερώτημα για τη Δικαιοσύνη

 

Σκάνδαλο υποκλοπών / Τι ακριβώς κάνει η Δικαιοσύνη;

Άγγελος Τσέκερης

5–6 λεπτά

Η Αυγή (έντυπη έκδοση)

avgi.gr

---

Επί 4 μήνες η κοινή γνώμη βλέπει στοιχεία να καταστρέφονται, την κυβέρνηση να συγκαλύπτει, πρόσωπα όπως ο υπουργός Εξωτερικών να παρακολουθούνται

Η προχθεσινή διαδικασία της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση δεν έχει κανένα φρένο στον εξευτελισμό της κοινοβουλευτικής διαδικασίας προκειμένου να ελέγξει το θέμα των υποκλοπών. Το απέδειξαν η πραξικοπηματική αντικατάσταση του Κ. Τζαβάρα «για λόγους υγείας», καθώς και η «υγειονομική» απομάκρυνση από την Επιτροπή ακόμα δύο βουλευτών προκειμένου να ενισχυθεί ο θεσμικός ταλιμπανισμός της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Το απέδειξε, επίσης, η περίεργη ψηφοφορία «δι’ εγέρσεως όσων διαφωνούν», ώστε να αποφευχθεί κάποιο ατύχημα για λόγους συνείδησης της Όλγας Κεφαλογιάννη. Και αποκορύφωμα αυτής της κωμωδίας ήταν η απόφαση να είναι μυστική η συνεδρίαση της Επιτροπής, παρ’ όλο που ούτε με την εθνική ασφάλεια είχε να κάνει ούτε με την ΕΥΠ. Τη χρήση παράνομου λογισμικού αφορούσε, με το οποίο μάλιστα φαίνεται να παρακολουθούνταν όχι μόνο στελέχη της αντιπολίτευσης, αλλά και μέλη της κυβέρνησης, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι και δικαστικοί.

Ο στρατηγικός ρόλος των ΜΜΕ

Και εδώ υπάρχει κάτι αξιοπρόσεκτο. Η κυβέρνηση ανησυχεί και εκνευρίζεται περισσότερο για όσα αποκαλύπτονται σχετικά με τις παρακολουθήσεις, παρά για τις ίδιες τις παρακολουθήσεις και την εντυπωσιακή έκτασή τους. Ακόμα και για τον πλέον καλόπιστο παρατηρητή αυτό είναι μια καραμπινάτη ένδειξη λερωμένης φωλιάς. Πολύ περισσότερο όταν βλέπει την κυβέρνηση να προστατεύει τους επιχειρηματίες που φέρεται ότι συνδέονται με το συγκεκριμένο λογισμικό, κρατώντας τους μακριά από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, και προηγουμένως από την Εξεταστική για τις υποκλοπές, καταψηφίζοντας το αίτημα της αντιπολίτευσης για βίαιη προσαγωγή τους και αποδεχόμενη να τους εξετάσει από απόσταση μέσω e-mail. Προφανώς, η κυβέρνηση δεν ζορίζεται να μάθει ούτε τι πληροφορίες έχουν υποκλαπεί ούτε πού έχουν πάει. Γιατί άραγε; Και τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια;

Ετσι, η κυβερνητική στάση στο θέμα των υποκλοπών εξελίσσεται σε κωμωδία. Το ότι η κωμωδία αυτή δεν μετασχηματίζεται σε πολιτική πανωλεθρία οφείλεται στη βοήθεια του μιντιακού συστήματος, που αποσιωπά τις εξελίξεις, αποφεύγει να ασκήσει έλεγχο και να θέσει ερωτήματα, και υποβαθμίζει την υπόθεση, προβάλλοντας επιλεκτικά ό,τι συμφέρει το Μαξίμου. Το ένα εικοστό της πίεσης που αντιμετώπιζε η προηγούμενη κυβέρνηση από τα ΜΜΕ θα είχε κάνει την τωρινή να σκορπίσει. Αλλά η στρατηγική συμμαχία του συστήματος Μητσοτάκη με τα ΜΜΕ αποδεικνύεται καθοριστική. Επιτρέπει στην κωμωδία να παριστάνει την πολιτική, αφήνει ανοιχτό το κρίσιμο ερώτημα τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια και επιτρέπει στους κυβερνητικούς να ισχυρίζονται ότι οι υποκλοπές δεν πολυενδιαφέρουν τον κόσμο. Προφανώς δεν τον πολυενδιαφέρουν. Αφού του τις κρύβουν.

Αν παρακολουθούσαμε, δεν θα σας το λέγαμε;

Η τελευταία πράξη της κωμωδίας παίχτηκε στη Θεσμών και Διαφάνειας, όπου ο Γρηγόρης Δημητριάδης, αν και χρεωμένος με την πολιτική εποπτεία της ΕΥΠ για λογαριασμό του θείου του, δήλωσε πλήρη άγνοια για όσα αποκαλύπτονται σχετικά με την προμήθεια και τη χρήση του παράνομου λογισμικού. Ορίστε, έσπευσε να θριαμβολογήσει η κυβέρνηση, δεν έχουμε σχέση με το Predator, σας το είπε και ο Δημητριάδης.

Και έτσι μάθαμε δύο πράγματα. Πρώτον, ότι την κυβέρνηση δεν την ενδιαφέρει ποιος έχει και ποιος λειτουργεί το Predator, αρκεί να μην φαίνεται ότι το έχει η ίδια. Από εκεί και πέρα, γαία πυρί μειχθήτω. Και δεύτερον, ότι ο λόγος του Δημητριάδη είναι συμβόλαιο, και αν ο άνθρωπος έκανε τέτοιες δουλειές, που σημαίνει κατάχρηση εξουσίας, δεν θα είχε κανέναν λόγο να το κρύψει. Τα αυτονόητα, δηλαδή.

Τι ακριβώς κάνει η Δικαιοσύνη;

Είναι προφανές ότι αυτή η κωμωδία δεν πρόκειται να σταματήσει όσες ερωτήσεις κι αν κάνει ο Τσίπρας στον Μητσοτάκη και όσες φορές κι αν συγκληθεί η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας με αίτημα της αντιπολίτευσης. Η διαλεύκανση των παράνομων υποκλοπών είναι στο χέρι της Δικαιοσύνης. Και τι κάνει αυτή τη στιγμή η Δικαιοσύνη είναι ένα μεγάλο ερώτημα.

Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος έσπευσε τις προάλλες να δηλώσει, απαντώντας στον Κ. Τζαβάρα, ότι η Δικαιοσύνη ερευνά την υπόθεση σε βάθος, προς όλες τις κατευθύνσεις και με απόλυτη μυστικότητα. Αλλά τι ακριβώς έρευνα διεξάγεται; Έχει καλέσει κανένας εισαγγελέας τον Δημητριάδη, τον Λαβράνο, τον Μπίτζιο ή τον Κοντολέοντα; Έχει γίνει κάποιος έλεγχος στην Ιντελέξα και στην Κρίκελ; Έχει υπάρξει συνεργασία της Δικαιοσύνης με την ΑΔΑΕ; Και επιτέλους, κατανοητό να είναι μυστικό το περιεχόμενο της έρευνας, αλλά γιατί να είναι μυστικό ότι η έρευνα διεξάγεται; Επί τέσσερις μήνες η κοινή γνώμη βλέπει στοιχεία να καταστρέφονται, αξιωματούχους να κρύβονται πίσω από το απόρρητο, την κυβέρνηση να συγκαλύπτει. Και πρόσωπα, όπως ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, να παρακολουθούνται, χωρίς κανένας να επείγεται να εξακριβώσει από ποιους και για ποιον λόγο. Έχει δικαίωμα να ξέρει τι ακριβώς κάνει η Δικαιοσύνη και προς ποια κατεύθυνση κινείται. Γιατί πίσω από την «άκρα μυστικότητα» των ερευνών που επικαλείται ο κ. Ντογιάκος μπορεί να κρύβεται και η απόλυτη αδράνεια. Δεν θα μας έκανε έκπληξη, στην Ελλάδα ζούμε.

Σημείωση Gerontakos: Κάθε σκέψη περί σύνδεσης των κινούμενων εικόνων (animated jifs) της ανάρτησης με  το περιεχόμενο του  άρθρου  του Άγγελου Τσέκερη είναι και καλόδεκτη και επαινετή

Μικελάντζελο Αντονιόνι: Επάγγελμα ρεπόρτερ (PROFESSIONE REPORTER /The Passenger )1975

 

Επάγγελμα: Ρεπόρτερ (1975)

Ο Ντέιβιντ Λοκ είναι ένας αμερικανός ρεπόρτερ που στέλνεται σε μια εξαντλητική αποστολή στη Σαχάρα, προς έρευνα για ένα ντοκιμαντέρ.

 Όταν πέφτει πάνω στο πτώμα ενός άντρα, του βγαίνει το πάθος να ξαναρχίσει τη ζωή του από την αρχή και κλέβει την ταυτότητα του νεκρού, αφού και η ομοιότητα τους είναι μεγάλη.

 Σύντομα ανακαλύπτει πως ο νεκρός ήταν παράνομος και πως σκοτώθηκε στην υπηρεσία μιας τρομοκρατικής ομάδας. Αυτό που επακολουθεί είναι η γνωριμία με μια μυστηριώδη γυναίκα, ένα συγγενικό  πνεύμα εξίσου χαμένο όσο κι αυτός. 

 

 

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

 

users.uoi.gr

The Passenger (Επάγγελμα Ρεπόρτερ)

Σενάριο: Mark Peploe, Michelangelo Antonioni, Peter Wollen
Σκηνοθέτης: Michelangelo Antonioni
Μουσική: Ivan Vandor
Φωτογραφία: Luciano Tovoli
Ηθοποιοί: Jack Nicholson, Maria Schneider, Steven Berkoff, Ian Hendry, Jenny Runacre
Βραβεία: Υποψήφια Χρυσού Φοίνικα Φεστιβάλ Καννών
Τοποθεσία: Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία 1975
Διάρκεια: 123'

Όντας σε αποστολή κάπου στη βόρεια Αφρική, ένας ρεπόρτερ βρίσκει νεκρό τον ένοικο του διπλανού δωματίου στο μοτέλ όπου διαμένει. Αλλάζει τις φωτογραφίες στα διαβατήρια και αποφασίζει να αναζητήσει την περιπέτεια, ακολουθώντας τα προγραμματισμένα ραντεβού του πεθαμένου. Όμως ο άντρας, του οποίου έχει πάρει την ταυτότητα, ήταν έμπορος όπλων.

“Τα ερωτήματα που θέτει κάποιος είναι πιο αποκαλυπτικά από τις όποιες απαντήσεις μπορεί να πάρει” λέει ένας από τους χαρακτήρες της ταινίας. Η θέση αυτή, η οποία εκφράζει σε μεγάλο βαθμό την ουσία του έργου του Michelangelo Antonioni, είναι ενδεικτική των αλλαγών που οι τρεις τελευταίες δεκαετίες έχουν επιφέρει στην τέχνη του σινεμά. Σήμερα οι ταινίες διαθέτουν ξεκάθαρες απαντήσεις, είναι όμως εξαιρετικά αμφίβολο αν αυτό μας έχει κάνει, έστω και λίγο, σοφότερους.
Το “Επάγγελμα Ρεπόρτερ” ξεκινά σαν κατασκοπικό θρίλερ, μα στην πορεία μετατρέπεται σε ένα υπαρξιακό road movie, με τον ήρωα να πασχίζει να απελευθερωθεί από το βάρος της ίδιας του της ταυτότητας. Στις πρώτες σκηνές ένας δημοσιογράφος αναζητεί μάταια έναν άγνωστο πόλεμο μέσα στην έρημο της βόρειας Αφρικής. Επιστρέφοντας στο άθλιο ξενοδοχείο του, ανακαλύπτει πως ο μυστηριώδης ένοικος του διπλανού δωματίου είναι νεκρός. Τότε, δίχως προφανή λόγο, μεταφέρει το πτώμα στο δικό του δωμάτιο, φοράει τα ρούχα του μακαρίτη και ξεκινά ένα ταξίδι στα μέρη που η ατζέντα του τελευταίου καθορίζει. Αρχικά πηγαίνει στο Μόναχο, όπου ανακαλύπτει πως ο νέος του εαυτός εμπορεύεται όπλα για λογαριασμό μιας αφρικανικής επαναστατικής οργάνωσης. Το επόμενο ραντεβού είναι στη Βαρκελώνη των ράμπλας και των αινιγματικών κτιρίων του Antoni Gaudí. Στο εσωτερικό ενός από αυτά θα γνωρίσει μια όμορφη φοιτήτρια αρχιτεκτονικής και θα συνεχίσει το ταξίδι μαζί της. Σύντομα όμως γίνεται φανερό ότι ο καινούργιος του εαυτός δεν πρόκειται να μακροημερεύσει. Γιατί, ακόμη και αν ξεφύγει από το παρελθόν του, τη γυναίκα του, δύσκολα θα γλιτώσει από τις σφαίρες των μυστικών πρακτόρων που έχουν βαλθεί να τον εξοντώσουν ως συνεργάτη των επαναστατών. Όλα θα τελειώσουν με ένα μνημειώδες πλάνο διάρκειας επτά λεπτών -ίσως το πιο εμπνευσμένο φινάλε στην κινηματογραφική ιστορία.

Ο ρεπόρτερ Locke θέλει να εξαφανιστεί, να αλλάξει για να γίνει κάποιος άλλος (όλοι είχαμε την επιθυμία –μια τουλάχιστον φορά- να αλλάξουμε ταυτότητα· άλλωστε όταν σκεφτόμαστε το δρόμο που έχουμε πάρει στη ζωή μας, πλήττουμε). Ο Locke πηγαίνει πιο μακριά αυτή την ανάγκη που στο δημοσιογράφο είναι παροδική, δημιούργημα πιθανόν μιας στιγμής κρίσης.

Η ζωή τελειώνει με το θάνατο που είναι το φοβερότερο που μπορεί να μας συμβεί. Ο θάνατος μας επιφυλάσσεται για το τέλος επειδή είναι το πιο σκληρό χτύπημα. Ο David Locke αρχίζει να εξοικειώνεται με τον θάνατο από την στιγμή που σκύβει πάνω από το πτώμα του Robertson. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως πηγαίνει στο ραντεβού με τη ζωή, εφόσον πρόκειται να συναντήσει την Daisy που είναι ένα πρόσωπο της καινούργιας του ζωής, αλλά ο ίδιος δεν πιστεύει πια σε αυτή την καινούργια προοπτική. Βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου δεν μπορεί να ταυτιστεί με τίποτα. Υπάρχεις όταν βρίσκεσαι μέσα στον κόσμο, λέει ο Heidegger κι ο David Locke δε βρίσκεται πια στον κόσμο. Ο κόσμος βρίσκεται αλλού, πέρα από το παράθυρο.

Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ιδανικότερο ηθοποιό από τον Jack Nicholson, εκείνης της εποχής, για να ενσαρκώσει έναν τέτοιο ήρωα. Ο ίδιος ο Nicholson αγάπησε το “Επάγγελμα Ρεπόρτερ” περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ταινία της πλούσιας φιλμογραφίας του. Όταν λοιπόν στη δεκαετία του ‘80 αντιλήφθηκε ότι κυκλοφορούσε πετσοκομμένο, τόσο στη διάρκεια όσο και στις διαστάσεις του κάδρου, απέκτησε τα δικαιώματά του, το απέσυρε από την αγορά και φρόντισε να κυκλοφορήσει ξανά στην αυθεντική του μορφή.  Σε επίπεδο εικόνας οι ζεστές αποχρώσεις και η ματ υφή που προσέδωσε στη φωτογραφία του ο Luciano Tovoli αποδίδονται αρκετά ικανοποιητικά, ενώ το μινιμαλιστικό στο σχεδιασμό του ηχητικό μέρος της ταινίας -από το οποίο η μουσική απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά- παρουσιάζεται στην αυθεντική, μονοφωνική του μορφή.

Δημιουργός μοναχικών κόσμων ο Antonioni ζωγραφίζει στο πρόσωπο του Nicholson ένα μοναδικό πορτραίτο αποξένωσης και απομόνωσης  μέσα από το Επάγγελμα Ρεπόρτερ.

Τμήματα της κρητικής από τον Γιώργο Παναγιωτάκη, «Μικελάντζελο Αντονιόνι Κείμενα και Συνεντεύξεις, εκδ. Αιγόκερως»

"Ουίλιαμ Ουίλσον", του Έντγκαρ Άλαν Πόε / ΗΧΗΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ+ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Ουίλιαμ Ουίλσον| Έντγκαρ Άλαν Πόε| | Ηχητικό Βιβλίο

"Ουίλιαμ Ουίλσον", του Έντγκαρ Άλαν Πόε (1809-1849).
Είδος: Τρόμου, Μυστηρίου

Διαβάζει ο Δημήτρης Καταλειφός, σε μετάφραση του Κοσμά Πολίτη.

Εμπνευσμένο από λαϊκές ιστορίες για σωσίες αλλά και άρθρα σε έντυπα
εκείνης της εποχής, το συγκλονιστικό διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε
παρουσιάζει τον βίο ενός Βρετανού αριστοκράτη, ο οποίος για να μη
χρησιμοποιήσει το πραγματικό στιγματισμένο του όνομα, αναφέρεται στον
εαυτό του ως "Ουίλιαμ Ουίλσον". 

Από τη παιδική του ηλικία, σ' ένα
αυστηρό σχολικό περιβάλλον, ο Ουίλιαμ γνωρίζει έναν σωσία του, που έχει
το ίδιο ονοματεπώνυμο, και τον ακολουθεί παντού, λέγοντάς του νουθεσίες
με τη ψιθυριστή του φωνή. Μεγαλώνοντας, ο Ουίλιαμ θα προσπαθήσει να
απαλλαγεί από την αφόρητη παρουσία του σωσία του, ο οποίος του χαλάει
διαρκώς τα σχέδια. Η κατάσταση θα φτάσει στο απροχώρητο.

 Στο πλαίσιο των "Αναγνώσεων", της διαδικτυακής σειρά του Κέντρου
Πολιτισμού του Ιδρύματος "Σταύρος Νιάρχος", ο σπουδαίος ηθοποιός
Δημήτρης Καταλειφός, διαβάζει το κλασικό αυτό έργο του Έντγκαρ Άλαν Πόε
("Το Κοράκι", "Η μάσκα του κόκκινου τρόμου", "Ο χρυσός σκαραβαίος"
κ.α.).

 Μέσα από αυτή την αριστοτεχνική μελέτη του ανθρώπινου χαρακτήρα, ο Πόε
επιχειρεί –σαν ένας πρώιμος ψυχαναλυτής– να ψηλαφίσει τη σχέση του
συνειδητού με το υποσυνείδητο, της όψης με το είδωλο, της φωνής με την
ηχώ, του σώματος με το νου, του συναισθήματος με τη λογική, και τη σχέση
 μας με την ηθική. 

Αποφεύγοντας τις περίτεχνες φράσεις και τη χρήση
επιθέτων, διαμορφώνει έναν λόγο απέριττο, γεμάτο αγωνιώδεις εικόνες που
παρασύρουν τον αναγνώστη στα παράξενα μονοπάτια της σκέψης του Ουίλσον.

 

 
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Ο Ουίλιαμ Ουίλσον του Edgar Allan Poe - Frapress

Κατερίνα Αδαμοπούλου

Πηγή: frapress.gr 

4–5 λεπτά

---

«Οι άνθρωποι ταπεινώνονται, συνήθως, σταδιακά. Για μένα, όλη η αρετή χάθηκε μέσα σε μια στιγμή, σαν μανδύας που πέφτει απ’ τους ώμους. Από μικρές, συγκριτικά, αδυναμίες πέρασα, με τις δρασκελιές ενός γίγαντα, σε υπερβολές αντάξιες ενός Ηλιογάβαλου.»

Το διήγημα αφηγείται την ακόλαστη ζωή ενός άνδρα ευγενικής καταγωγής, που για να διατηρήσει την ανωνυμία του, κρύβει την πραγματική του ταυτότητα χρησιμοποιώντας το κοινό όνομα Ουίλιαμ Ουίλσον.

Η ιστορία ξεκινά με την εισαγωγή του ήρωά μας σε ένα αγγλικό σχολείο αρρένων, όπου εκεί για πρώτη φορά θα βρεθεί αντιμέτωπος με το alter ego του. Ένα αγόρι που είχε ακριβώς την ίδια ηλικία, την ίδια εμφάνιση, το ίδιο όνομα ˙ αλλά δυστυχώς όχι και την ίδια αριστοκρατική καταγωγή, γεγονός που γεννά στον ήρωα μας αισθήματα περιφρόνησης για τον αντίζηλο του και απέχθεια για το δικό του κοινότυπο όνομα.

Η σύγκρουση των δυο ξεκινά από την στιγμή που ο “δεύτερος” Ουίλιαμ Ουίλσον μιμείται τον “αυθεντικό” σε εμφάνιση και συμπεριφορά και τον συμβουλεύει ασταμάτητα σε προσωπικά ζητήματα σαν να ήταν κάποιος φίλος του -με έναν ψίθυρο που μοιάζει καταπληκτικά με την φωνή του “αυθεντικού”.

                                       «Ο ιδιότυπος ψίθυρος του κατάφερε να μοιάζει με την ηχώ της δικής μου φωνής.»

Η κατάσταση ξεφεύγει από την στιγμή, που ο “αυθεντικός” αντιλαμβάνεται πως τους συνδέει κάτι παραπάνω από μια απλή ομοιότητα και αποφασίζει να φύγει μακριά του. Ωστόσο όπου και αν πήγε, πότε δεν μπόρεσε να ξεφύγει από τον σωσία του, που ήταν παντού παρών και του κατέστρεφε τα ανήθικά του σχέδια με τον ψίθυρο και τις παραινέσεις του. Αυτή την χρόνια αντιπαράθεση προσπαθεί να τερματίσει οργισμένος ο “αυθεντικός” Ουίλιαμ Ουίλσον καλώντας τον αντίζηλό του σε μονομαχία, όπου τελικά αν και νικητής καταλήγει νεκρός.

«Νίκησες και παραδίνομαι. Κι όμως, απ’ αυτή τη στιγμή, είσαι και εσύ νεκρός– νεκρός για τον κόσμο, για τον ουρανό, για την ελπίδα. Δε ζούσες παρά μέσα σε μένα– και με το θάνατό μου κοίτα, σ’ αυτό το καθρέφτισμα που είναι δικό σου, πόσο τελειωτικά δολοφόνησες τον εαυτό σου.»

Ο Ουίλιαμ Ουίλσον απεικονίζεται από τον Edgar Allan Poe ως ένα άτομο με δυο πρόσωπα. Το πρώτο πρόσωπο συμβολίζει τον άνθρωπο του πάθους, τον ακόλαστο, που οι πράξεις του δεν γνωρίζουν όρια. Από την άλλη μεριά το δεύτερο πρόσωπο είναι το είδωλο του εαυτού μας, που αντικατοπτρίζει την “ενοχλητική” φωνή της συνείδησης/της λογικής, που συνεχώς επιδιώκει με νουθεσίες να μας επαναφέρει στον δρόμο της ηθικής.

Ο ψίθυρος αποτελεί το σύμβολο του εσωτερικού διαλόγου ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά. Όσο και εάν προσπαθήσει κανείς να ξεφύγει από την τούτη την εσωτερική διαμάχη, δεν θα καταφέρει απολύτως τίποτα, διότι όπου κι αν καταφύγει, ο ψίθυρος θα συνεχίσει να ηχεί στα αυτιά του και να του θέτει ηθικά εμπόδια.

«Και σ’ όλες τις άκριες της γης, η φυγή μου δεν έφερνε ποτέ κανένα αποτέλεσμα.»

Και αν τελικώς κατορθώσει να σιγάσει την εσωτερική φωνή μέσα του, το μόνο που στην πραγματικότητα θα έχει επιτύχει είναι να σκοτώσει την ηθική του.

O  Edgar Allan Poe εμπνεύστηκε το διήγημα, από ένα άρθρο του Washington Irving στο οποίο ο ήρωας στο τέλος δολοφονεί τον σωσία του. Το έργο επιπλέον είναι επηρεασμένο από τον γερμανικό όρο doppelgänger, όπου εμφανίζεται συχνά στην λαϊκή τέχνη και σε φαντασιακές ιστορίες με την μορφή ενός σωσία- ενός alter ego- που προμηνύει την κακή τύχη του ήρωα.

Χάρις το διήγημα αυτό, ο συγγραφέας συστήθηκε στους μη αγγλόφωνους αναγνώστες, καθώς το 1844 κυκλοφόρησε μεταφρασμένο στα γαλλικά.

*Ο “Ουίλιαμ Ουίλσον” δημοσιεύτηκε το 1839, ενώ ένα χρόνο αργότερα εμφανίστηκε στην συλλογή “Tales of the Grotesque” και “Arabesque”.

Σχετικά

Βιβλιοκριτική: 21 Ιστορίες και το Κοράκι του Edgar Allan Poe

«Πώς γίνεται από την ομορφιά να αποκομίζω εγώ ένα είδος ασχήμιας; Από το σύμβολο της γαλήνης μια παρομοίωση θλίψης;» Απόσπασμα από τις 21 Ιστορίες και το Κοράκι… Λίγα λόγια Στο βιβλίο 21 Ιστορίες και το Κοράκι, έχουν συλλεχθεί και μεταφραστεί 21 κομβικά και σημαντικά αφηγήματα του συγγραφέα Edgar Allan Poe από…

Σημειώσεις για το "Υπόγειο" του Ντοστογιέφσκι

Ενάντια στο 1 και 1 κάνει 2 

 Χρήστος Κρυστάλλης* 

Η Αυγή (έντυπη έκδοση)

Πηγή: avgi.gr

25.11.22 

To 1862 βρίσκει τον Νικολάι Τσερνιτσέφσκι έγκλειστο στο Κάστρο των Αγίων Πέτρου και Παύλου, στην Αγ. Πετρούπολη. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του και λίγο πριν βρεθεί στη αγχόνη, καταφέρνει να βγάλει κρυφά από τη φυλακή μια σύντομη νουβέλα με τίτλο: Τι να κάνουμε; Ένα ερώτημα το οποίο έμελλε να απασχολήσει τους σοσιαλιστές διανοούμενους για περισσότερο από έναν αιώνα. Και ίσως ακόμα να μην έχει χάσει την επικαιρότητά του. Η ουτοπική κοινωνία του Τσερνιτσέφσκι έχει στον πυρήνα της την πρόοδο και την εκβιομηχάνιση. Σύμβολο της ουτοπίας του, είναι παραδόξως ένα Κρυστάλλινο Παλάτι.

Ο πρώτος που θα απαντήσει στο ερώτημα του Τσερνιτσέφσκι, είναι ένας άγνωστος, στα όρια της ανέχειας και εθισμένος στον τζόγο Ρώσος συγγραφέας, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Η ζωή του Ντοστογιέφσκι μοιάζει πολύ με αυτή του Τσερνιτσέφσκι, και μάλλον με όλων των σοσιαλιστών στη Τσαρική Ρωσία. Θα περάσει πέντε χρόνια από τη ζωή του στη Σιβηρία υπό το σκληρό καθεστώς του απόλυτα επικίνδυνου κατάδικου. Στη φυλακή τού επιτρέπουν να διαβάζει μόνο τη Βίβλο. Ενώ όταν καταφέρνει να βρεθεί στο νοσοκομείο της φυλακής, φτάνουν στα χέρια του εφημερίδες και διηγήματα του Τσάρλς Ντίκενς (Kjetsaa 1989, 96- 108).

Αποφυλακίζεται το 1854. Και ξεκινάει να εκδίδει βιβλία για να μπορεί να παίζει χαρτιά και να ζει την οικογένεια του. Στη δεκαετία που θα ακολουθήσει θα εκδώσει τα σπουδαιότερα βιβλία του, ανάμεσά τους και μια μικρή νουβέλα με τίτλο Σημειώσεις από το Υπόγειο (1864). Στο πρώτο μέρος της, θα επιχειρήσει να απαντήσει στο Τι να κάνουμε; Για τον Ντοστογιέφσκι η ουτοπία του Ρώσου σοσιαλιστή, ήταν δυστοπία: μια σκοτεινή ελπίδα. Γράφει:

Υποστηρίζω το καπρίτσιο μου και θέλω να το έχω σίγουρο όταν μου χρειαστεί. Τα βάσανα, πχ. στα κωμειδύλλια, δεν επιτρέπονται, αυτό το ξέρω. Στο κρυστάλλινο παλάτι ούτε καν να το διανοηθεί κανείς. Τα βάσανα είναι αμφιβολία, είναι άρνηση. Και τι είδους κρυστάλλινο παλάτι θα είναι αν αμφιβάλλει κανείς γι' αυτό; [...] Πιστεύετε εσείς στο Κρυστάλλινο Παλάτι, το αιώνια ακατάλυτο, δηλαδή τέτοιο που μήτε τη γλώσσα κρυφά να μην μπορεί κανείς να του δείξει, μήτε μια πρόστυχη χειρονομία να του κάνει. Ε, λοιπόν, εγώ για τούτο ακριβώς ίσως και να φοβάμαι αυτό το κτίριο, γιατί ξέρω πως είναι κρυστάλλινο κι αιώνια ακατάλυτο και πως δε θα ’ναι δυνατό μηδέ κρυφά να του βγάλεις τη γλώσσα. (Ντοστογιέφσκι, 2014, 39).

Ο Ντοστογιέφσκι φοβάται ένα κόσμο δίχως βάσανα. Βλέπει στον μόχθο, στην προσπάθεια των φτωχών εργαζόμενων να δουλέψουν για να ζήσουν την προοπτική ενός διαφορετικού κόσμου. Βλέπει στο σώμα του που τόσο βασανίστηκε μέσα στη φυλακή -στα σώματα τόσων άλλων- να γεννιέται η ειρωνεία, το πείραγμα, η ενσώματη κριτική στην αναδυόμενη μηχανική ουτοπία. Όμως είναι σαφής: το πρόβλημα του δεν είναι οι μηχανές, είναι ο Λόγος.

«Ο άνθρωπος είναι ζώο κατά το πλείστον δημιουργικό, καταδικασμένο να τείνει στο σκοπό συνειδητά και να απασχολείται με τη μηχανική επιστήμη, δηλαδή αιώνια κι αδιάκοπα να ανοίγει τον δρόμο του στα τυφλά. Μα να, ίσως ακριβώς για τούτο να του καπνίζει να στρίψει, γιατί είναι καταδικασμένος να ανοίγει αυτόν τον δρόμο, κι ακόμα ίσως γιατί, με όλη τη βλακεία του, ο άνθρωπος της άμεσης δράσης γενικά σκέφτεται κάποτε πως ο δρόμος αυτός σχεδόν πάντα πάει στα τυφλά και πως η κύρια υπόθεση δεν έγκειται στο που πάει, απλώς στο να τραβάει μπροστά, και πως ένα καλοαναθρεμμένο παιδί δεν πρέπει να αμφισβητεί τη μηχανική επιστήμη και να παραδίνεται στην καταστρεπτική αργία που όπως ξέρουμε, είναι μήτηρ πάσης κακίας.. Του ανθρώπου του αρέσει να δημιουργεί και να ανοίγει δρόμους, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο.[…] Μα ο άνθρωπος είναι ον επιπόλαιο και ίσως να του αρέσει μονάχα η διαδικασία του παιχνιδιού και όχι ο σκοπός του, όπως συμβαίνει στον παίκτη του σκακιού »(Ντοστογιέφσκι 2014, 37).

Και συμπληρώνει: «Το δύο και δύο τέσσερα, κατά τη γνώμη μου είναι μονάχα θράσος. Ορθώνεται προκλητικότατα, με τα χέρια στηριγμένα στη μέση, καταμεσής του δρόμου μας, και φτύνει» (2014, 38).

Ο Ντοστογιέφσκι εντοπίζει στην αναδυόμενη κουλτούρα των μηχανικών ένα πρόβλημα που δεν χαρακτηρίζει τις μηχανές, όταν οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούν για να δουλέψουν ή να παίξουν. Με τον τρόπο αυτό παράγει μια διάκριση πάνω στο σώμα της επιστήμης γιατί βιώνει μια ένταση: οι μηχανές είναι διαφορετικές όταν σχεδιάζονται, απ’ ότι όταν χρησιμοποιούνται. Είναι διαφορετικές όταν υποτάσσονται στο σχεδιασμό του Κρυστάλλινου Παλατιού και διαφορετικές όταν υποτάσσονται στο παιχνίδι. Το ένα κι ένα ίσον δύο είναι επικίνδυνο, όχι οι μηχανές.

Κλεισμένος ανάμεσα στο υγρό πάτωμα και το ταβάνι του υπογείου ο Ντοστογιέφσκι, ξεκινάει να στοχάζεται πάνω στα όριο της ύπαρξης του και φτάνει μακριά ως το Κρυστάλλινο Παλάτι. Στο νοσοκομείο της φυλακής, μέσα από τα διηγήματα και τις εφημερίδες του Ντίκενς (;) μάθαινε πως το 1851 στο Κρίσταλ Πάλας του Λονδίνου, οι μηχανικοί όλοι του τότε γνωστού κόσμου είχαν συναντηθεί για να διαφημίσουν τις μηχανές και τα σχέδια τους. Ο πλούτος όλων των αποικιών γυάλιζε διαχωρισμένος από τον ιδρώτα των παραγωγών του. Ένα πεδίο μάχης γεννιέται: η ειρωνεία αρχίζει να μάχεται τον υπολογισμένη τάξη του κόσμου!

*Χρήστος Κρυστάλλης
Υποψήφιος διδάκτορας τμήματος Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ

Αναφορές
- Kjetsaa, Geir (1989). Fyodor Dostoyevsky: A Writer's Life. 

Fawcett: Columbine.
- Ντοστογιέφσκι, Φιοντόρ (1851), Το υπόγειο, Γκοβόστη: Αθήνα.

Σημειώσεις από το Υπόγειο

Το Σημειώσεις από το Υπόγειο είναι ίσως το πιο ιδιαίτερο μυθιστόρημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Σε αυτό, ο Ντοστογιέφσκι εξασκεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα φιλοσοφική κριτική που στοχάζεται πάνω στα όριο και το είδος της ύπαρξης του υποκειμένου μέσα στον κόσμο. Όσα γράφει σε αυτό το σύντομο κείμενο αποτελούν έναν οδοδείκτη για το σύνολο του έργου του.

Ο ανώνυμος πρωταγωνιστής είναι ένα φανταστικό πρόσωπο το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να υπάρχει στον κόσμο μας. Στο πρώτο μισό του βιβλίου, που ονομάζεται Υπόγειο, ο πρωταγωνιστής παραληρεί - τον ακούμε να φωνάζει και να καταγγέλλει. Στο δεύτερο μισό, που ονομάζεται Απ’ αφορμή το χιονόνερο, ο ίδιος άνθρωπος αφηγείται με νηφαλιότητα την καθημερινότητα του. Οι Σημειώσεις από το υπόγειο είναι μια πρωτόλεια υπαρξιακή νουβέλα, ένα κείμενο πολιτικής καταγγελίας και, όπως εσχάτως ανακαλύψαμε, μια σκληρή κριτική στην τεχνοκρατική λογική.

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ

ΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ – Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι

Πηγή: ebooks4greeks.gr

ΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ {Σημειώσεις από το Υπόγειο} Το έργο, που έφερε τον τίτλο «Σημειώσεις από το Υπόγειο» ή «Το Υπόγειο», όπως έχει επικρατήσει να τιτλοφορείται, αποτελεί σταθμό στη βιβλιογραφία του Ντοστογιέφσκι, όχι μόνο για τον τρόπο αφήγησης, αλλά κυρίως, για τα κεφαλαιώδη φιλοσοφικά ζητήματα που έθεσε, πρώτη φορά τόσο ολοκληρωμένα και άνευ περιστροφών. Ζητήματα που θα τεθούν ξανά […]

Διαβάστε το εδώ:Το Υπόγειο >>

Cello-Orchester Baden-Württemberg (Μεγάλη Ορχήστρα Βιολοντσέλου Βάδης/Βυρτεμβέργης) : Ερμηνεύοντας 32 μεγάλες επιτυχίες με βιολοντσέλο/ 1/32 Vangelis - Conquest of Paradise

Εμπρός για το Νέο ΕΣΥ της κονόμας των πάσης φύσεως λαμογιών της ΥΓΕΙΑΣ

 

Αποτελειώνοντας το
ΕΣΥ

Γιώργος Κυρίτσης

avgi.gr 

2–3 λεπτά

---

Το σχέδιο της κυβέρνησης με το νομοσχέδιο Γκάγκα στην πραγματικότητα γυρίζει τον υγειονομικό χάρτη της χώρας πενήντα χρόνια πίσω

Για ακόμα ένα σαββατοκύριακο οι αποκαλύψεις για το σκάνδαλο των υποκλοπών ήταν αυτό που λέμε ότι η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία. Και σε ακόμα μία κοινοβουλευτική διαδικασία οι μεθοδεύσεις της κυβερνητικής πλειοψηφίας προκειμένου να κουκουλωθεί η υπόθεση θα ήταν κωμικές αν δεν ήταν ταυτόχρονα τόσο εξευτελιστικές για το κύρος της Βουλής. Ο Μητσοτάκης μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα ζόφου κατρακυλάει ταχέως προς την κάλπη, όπου και θα ηττηθεί.

Το σκάνδαλο των υποκλοπών, όσο σοβαρό και να είναι όμως για τη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου, ωχριά μπροστά στις δομικού και διαρθρωτικού τύπου καταστροφές που η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιφέρει στο κράτος, στο δημόσιο συμφέρον και στους πολίτες. Το νομοσχέδιο για το ΕΣΥ που συζητείται αυτή την εβδομάδα στη Βουλή είναι μια εμβληματική τέτοια περίπτωση. Το σχέδιο της κυβέρνησης με το νομοσχέδιο Γκάγκα -που κακώς λέγεται έτσι, αφού ήταν ο ίδιος ο Μητσοτάκης που είχε εξαγγείλει τις αλλαγές- στην πραγματικότητα γυρίζει τον υγειονομικό χάρτη της χώρας πενήντα χρόνια πίσω, πριν το ΕΣΥ, στην εποχή που νοσοκομείο σήμαινε ιδιωτική κλινική του καθηγητού κ. Τάδε για τους έχοντες τη δυνατότητα να πληρώσουν είτε με χρήματα στην άκρη είτε «σκοτώνοντας» ένα σπίτι. Το αποτέλεσμα ήταν τότε, και σε λίγο θα είναι και πάλι, η πλήρης οικονομική καταστροφή όποιου έρχεται σε επαφή με το σύστημα Υγείας. Και αυτή θα είναι η καλή περίπτωση, που θα αφορά όσους έχουν κάποια δυνατότητα, κάποια χρήματα στην τράπεζα ή κάποιο περιουσιακό στοιχείο. Για τους υπόλοιπους, για τη μεγάλη κοινωνική πλειονότητα, οι δημόσιες υπηρεσίες Υγείας θα είναι τυπικές, υποτυπώδεις και ανεπαρκείς. Το ΕΣΥ της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης είναι ήδη αποψιλωμένο από προσωπικό. Η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών του από το παράθυρο θα το αποτελειώσει.

Τελικά θα αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ και θα αντιμετωπίσει μια τέτοια πραγματικότητα, που θα παλεύουμε να ξαναφέρουμε την Ελλάδα έστω στα… μνημονιακά κεκτημένα, διότι η «μεταμνημονιακή» διακυβέρνηση Μητσοτάκη κάνει ζημιά στη χώρα για πέντε Μνημόνια από μόνη της.

Και όσα γράφει η Tageszeitung είναι «μπούρδες» (crap), κύριε Μητσοτάκη;

TAZ: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο επίκεντρο του ελληνικού “Watergate”

Στο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων αναφέρεται σε δημοσίευμα της η γερμανική «TAZ» (Tageszeitung) βάζοντας στο επίκεντρο του σκανδάλου των πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, «έπειτα από τις αποκαλύψεις ότι παρακολουθούνται πάνω από 100 άτομα, μεταξύ των οποίων πολλοί δημοσιογράφοι».

Το δημοσίευμα κάνει ειδική αναφορά στον Κώστα Βαξεβάνη και στην υπόθεση συμβολαίο θανάτου κατά του εκδότη. Πρόκειται για την υπόθεση την οποία είχε δημοσιοποιήσει ο εκδότης του Documento τον Απρίλιο του 2021, έπειτα από πληροφορίες που του είχαν μεταφερθεί, και είχε προκαλέσει σάλο. Σύμφωνα με αυτές, ο Φουρθιώτης αναζητούσε άτομο στον χώρο του υποκόσμου προκειμένου να στήσει σκηνικό με πυροβολισμούς στο σπίτι του, ώστε να του επιστραφεί η αστυνομική φρουρά που του είχε αφαιρεθεί αλλά και να εκτελέσει συμβόλαιο κατά του «Βαξεβάνη και ενός ακόμη δημοσιογράφου».

«Ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη» διέταξε να υπάρξουν «πρόσθετα μέτρα ασφαλείας» για τον δημοσιογράφο, ενώ ενάμιση χρόνο αργότερα το όνομα του υπουργού βρισκόταν ανάμεσα σε άλλα ονόματα στις λίστες παρακολουθήσεων, αναφέρει η TAZ.

Το δημοσίευμα συνεχίζει για την εμπλοκή της ΕΥΠ με το παράνομο λογισμικό Predator, αλλά και τη δημοσίευση συνολικά 106 ονομάτων από την εφημερίδα Documento, «οι οποίοι είναι ύποπτοι για κατασκοπεία από το Predator». «Εκτός από Έλληνες πολιτικούς, αξιωματούχους και επιχειρηματίες, στα θύματα περιλαμβάνονται και 16 εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης».

Επιπλέον, η TAZ στέκεται στις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων και εκδοτών, όπως του Αλέξη Παπαχελά της Καθημερινής, και του Αντώνη Δελλατόλα στο Ποντίκι, καθώς και τις υποθέσεις Κουκάκη και Σπ. Σιδέρη. «Οι ελληνικές αρχές έχουν επιβεβαιώσει μόνο τις υποκλοπές Κουκάκη και Ανδουλάκη, και υποστηρίζουν ότι είναι νόμιμες και δεν έγιναν με το Predator» γράφει η TAZ.

Ειδική αναφορά γίνεται και στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ και τις αποκαλύψεις της για το που είχε τις εγκαταστάσεις του το Predator και τα ονόματα αξιωματικών που βρίσκονταν εκεί.

«Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δέχεται πυρά»

 

«Στο στόχαστρο του ελληνικού Watergate έχει βρεθεί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κάτι που δεν είναι περιέργο, καθώς μια από τις πρώτες του νομοθετικές πράξεις όταν ανέλαβε την εξουσία, ήταν να πάρει υπό τον έλεγχο του την ΕΥΠ».

Παρά το γεγονός ότι κατηγορήθηκε, απουσίαζε όταν η επιτροπή Pega του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διερεύνησε πρόσφατα τη χρήση spyware στην Αθήνα. Ο Μητσοτάκης επιμένει ότι το θέμα έχει διευθετηθεί, αφού το δεξί του χέρι αλλά και ο επικεφαλής της ΕΥΠ παραιτήθηκαν.

Ο Μητσοτάκης έχει μένος και κοροϊδεύει τον Βαξεβάνη: «Είναι όλα ανοησίες, όλα ψέματα», γράφει η εφημερίδα σκοπτικά κατά του πρωθυπουργού και προσθέτει: Στ ‘αλήθεια? Είναι όλα απλά ένα όνειρο; Η ποινική δικαιοσύνη της Αθήνας έχει ήδη ξεκινήσει έρευνες για το λεπτό αυτό θέμα.

Τέλος η TAZ στέκεται και στην αγωγή του Κώστα Βαξεβάνη κατά του πρωθυπουργού, για συκοφαντική δυσφήμιση. Ο δημοσιογράφος και εκδότης του Documento, υποχρεώθηκε να προσφύγει στα αστικά δικαστήρια κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη, μετά τις δηλώσεις του τελευταίου σε συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 και στον Νίκο Χατζηνικολάου, περί εμπλοκής του Βαξεβάνη σε ροή ρωσικών κεφαλαίων προς την Ελλάδα, η οποία, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, πιστοποιείτο και από δικαστική απόφαση.

Μάλιστα, σχολιάζει ότι την εποχή Μητσοτάκη, η Ελλάδα έχει υποχωρήσει στην 108η θέση από 180 χώρες στην κατάταξη της ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, ενώ σε νέα μέτρηση «είναι πιθανό να πέσει ακόμα πιο χαμηλά».

 

"Έφυγε" ο σπουδαίος θεατράνθρωπος Λεωνίδας Τριβιζάς

Πέθανε ο σπουδαίος και πρωτοπόρος σκηνοθέτης του θεάτρου Λεωνίδας Τριβιζάς

Στα 93 του έφυγε από τη ζωή ένας από τους ανθρώπους που σημάδεψαν όσο λίγοι το ελληνικό θέατρο του 20ού αιώνα

Πέθανε ο θεατρικός σκηνοθέτης και καθηγητής της δραματικής τέχνης Λεωνίδας Τριβιζάς, όπως γνωστοποίησε ο πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών Σπύρος Μπιμπίλας με ανάρτησή του στα social media.

Πολυδιάστατος σκηνοθέτης και μεγάλος δάσκαλος που μύησε στην υποκριτική τέχνη πλήθος νέων καλλιτεχνών, ο Λεωνίδας Τριβιζάς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του νεοελληνικού θεάτρου κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Γεννημένος στις 3 Μαΐου του 1929 στην Κέρκυρα, ο Λεωνίδας Τριβιζάς φοίτησε αρχικά στην Νομική Αθηνών πριν περάσει στην Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, από όπου αποφοίτησε το 1956.

Μετά τις πρώτες του σκηνοθετικές του απόπειρες (Ελεύθερο Θέατρο, Νέα Σκηνή του Κωστή Λειβαδέα) ίδρυσε το δικό του θεατρικό σχήμα, το Κυκλικό Θέατρο (1961–1963). Συνεργάστηκε στη συνέχεια με το Εθνικό Θέατρο (1965–1967) και με τους θιάσους του Αλέκου Αλεξανδράκη και του Δημήτρη Χορν.

Αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι την περίοδο της Χούντας όπου και μαθήτευσε υπο τον Ρολάν Μπαρτ στην École pratique des hautes études.

Τα χρόνια Δικτατορίας ο Λεωνίδας Τριβιζάς έζησε αυτοεξόριστος στο Παρίσι ενώ η επιστροφή του στην Ελλάδα συνδυάστηκε με την «ανάσταση» του θεάτρου Πορεία το οποίο επαναλειτούργησε με εκείνον στο τιμόνι. Εκεί στέγασε το Λαϊκό Πειραματικό Θεάτρο, που ίδρυσε μαζί με τον Γιάννη Φέρτη και την Ξένια Καλογεροπούλου, αλλά και την ομώνυμη Δραματική Σχολή στην οποία δίδαξαν σημαντικά ονόματα του ελληνικού θεάτρου όπως οι Μάγια Λυμπεροπούλου, Τάσος Υφαντής, Τάκης Χρυσικάκος, Έρση Πίττα, ο Μάριος κ.α.

Πρώτη παράσταση του Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου στο «Πορεία» ήταν μια δραματουργική σύνθεση με θέμα τον Γάμο (Γάμοι μικροαστών του Μπρεχτ - Γάμος του Τσέχωφ) που έκανε πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου το 1976. Κορυφαία παράσταση της περιόδου θεωρήθηκε το Ρωμαίικο Πανόραμα του Βαγγέλη Γκούφα, που παίχτηκε για δύο επιτυχημένες σεζόν, με πρωταγωνιστές τους Δημήτρη Καταλειφό, Μάγια Λυμπεροπούλου, Μαριέττα Σγουρδαίου, Σμαράγδα Σμυρναίου, Ναταλία Στεφάνου, Τάσο Υφαντή, Μηνά Χατζησάββα, Τάκη Χρυσικάκο και Αθηνά Κεφαλά.

Άλλες παραστάσεις του Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου ήταν η Ερυθρά Νήσος του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ το 1978, Ο Λάκκος της Αμαρτίας του Γιώργου Μανιώτη το 1979, Ο Μουγγός του Στρατή Καρρά το 1980, Φως στα σκοτάδια του Μπρεχτ το 1981, Εξορία του Παύλου Μάτεσι το 1983, το Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Πιραντέλλο το 1985. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με την αναβίωση του αρχαίου δράματος το οποίο προσέγγισε με μια σύγχρονη για την εποχή αισθητική. 

 

Λεωνίδας Τριβιζάς - Βικιπαίδεια

________________________________

Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ

Ο αλησμόνητος   σκηνοθέτης υπηρέτησε το θέατρο όχι μόνο από το σανίδι αλλά και από το ραδιόφωνο . 

Αναρτούμε ως απόδειξη  το  έργο του σπουδαίου Ιταλού δραματουργού Ούγκο Μπέτι  ΜΙΑ ΟΜΟΡΦΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ ,  σε μια δεξιοτεχνική διασκευή που φέρει την υπογραφή του Τριβιζά , με πασίγνωστα  ονόματα του θεατρικού  δυναμικού της περασμένης γενιάς μπροστά στο μικρόφωνο.

ΜΙΑ ΟΜΟΡΦΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 

Una bella domenica di settembre (1935) 

 

Ugo Betti

Υπόθεση:  

Τη μέρα των γενεθλίων της η Ανδριάνα Νορμπούρι κάνει βόλτες με το γιο στην πλατεία της πόλης. Περιμένουν τον σύζυγό της και σύμβουλο της νομαρχίας για να γιορτάσουν μαζί το χαρούμενο γεγονός.

 Κάπου πιο πέρα περιφέρεται και ο Κάρολος Λούστα, ο έκτακτος υπάλληλος του αρχείου της νομαρχίας. Έχει μόλις εγκαταλείψει τη θέση του οριστικά, θέλοντας να ζήσει ελεύθερος και ξέγνοιαστος. 

Ένα τυχαίο περιστατικό θα φέρει στο δρόμο του την συγκρατημένη Ανδριάνα. Μέσα από μια σύντομη γνωριμία και ένα περίπατο στη λίμνη, οι ταυτότητες τους θα μείνουν κρυφές, αλλά οι ψυχές τους θα πλησιάσουν η μια την άλλη.

 Η Ανδριάνα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα τεράστιο δίλημμα: να υπομένει την ανιαρή ζωή της ή να ακολουθήσει την καρδιά της.

            Μια Όμορφη Κυριακή όμως του Σεπτέμβρη, η ευτυχία θα της κτυπήσει την πόρτα...

Για το ραδιόφωνο:

Μετάφραση: Αλέκα Κατσέλη

Ραδιοσκηνοθεσία: Λεωνίδας Τριβιζάς

Παίζουν οι ηθοποιοί: Μαίρη Αρώνη, Αλέξης Μίγκας, Νίκος Γαροφάλου, Λύδα Πρωτοψάλτη, Ανδρέας Μπάρκουλης, Κώστας Καζάκος, Μάκης Ρευματάς, Βαγγέλης Πρωτοπαπάς, Λουκιανός Ροζάν, Ηρώ Κυριακάκη, Γιάννης Κώστογλου, Αρης Μαλιαγρός, Μαρία Φωκά, Θεοχάρης Νέζος, Κώστας Παπαγεωργίου, Θανάσης Κατακουζηνός, Στέλιος Λιονάκης.

Διαμάντια μιας "μυθικής" εποχής =>The Rolling Stones - She's A Rainbow (Official Lyric Video)

 

“She’s A Rainbow” by The Rolling Stones
Composers: Mick Jagger, Keith Richards

She's a Rainbow - Wikipedia

Lyrics:

She comes in colours ev’ry where
She combs her hair.
She’s like a rainbow,
coming, colors in the air.
Oh ev’ry where, she comes in colors.
Wanh, wanh, la la la.

She comes in colors ev’ry where
She combs her hair.
She’s like a rainbow,
coming, colors in the air.
Oh ev’ry where, she comes in colors.
Wanh, wanh, la la la.

Have you seen her dressed in blue?
See the sky in front of you;
and her face is like a sail, speck of white so fair and pale.
Have you seen the lady fairer?
She comes in colors ev’ry where;
she combs her hair.
She’s like a rainbow, coming, colors in the air.
Oh, ev’ry where she comes in colors.
Ooh, wah wah la la la.

Have you seen her all in gold
like a queen in days of old?
She shoots colors all around like a sunset going down.
Have you seen the lady fairer?
She comes in colors ev’ry where;
she combs her hair.
She’s like a rainbow, coming, colors in the air.
Oh, ev’ry where she comes in colors.

Ooh, wah wah la la la.
Ooh, wah wah la la la.

She’s like a rainbow, coming, colors in the air.
Oh, ev’ry where she comes in colors.

 

Θέρμη: Το νέο Ελντοράντο της Θεσσαλονίκης

Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης

parallaximag.gr

15–19 λεπτά

---

Η Θέρμη γνωρίζει για ακόμη μια φορά στη μακρά ιστορία της μια νέα οικιστική ροή, η οποία αύτη τη φορά δημιουργεί μια πολυτελή επέκταση του οικισμού. H περιοχή χαρακτηρίζεται από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο, μια ωραία αναπλασμένη πλατεία, δική της αγορά και πλήθος καταστημάτων. Tην περασμένη δεκαετία αποτέλεσε πόλο έλξης και σήμερα εξελίσσεται στον πιο αναπτυσσόμενο οικισμό της πόλης.

Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή χρονολογείται την προϊστορική εποχή, ενώ στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή αποτελούσε ένα μεγάλο και πλούσιο αγρόκτημα. Αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό χωριό για την εγκατάσταση προσφύγων και σήμερα επιδιώκει, μετά από χρόνια, να γίνει ένας οικισμός-δορυφόρος για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Η λεγόμενη «επέκταση της Θέρμης», είναι μια έκταση περίπου τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων, η οποία ανοικοδομείται σήμερα με ταχύτατους ρυθμούς. Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια, καθώς αφορά ένα πολύ παλιό πολεοδομικό σχέδιο. Για τη Θέρμη, η πρώτη πρόταση για επέκταση έγινε από την πολεοδομία το 1986. Η σύνταξη του ρυμοτομικού σχεδίου της Θέρμης είχε τεράστια καθυστέρηση, και η πράξη εφαρμογής του σχεδίου ολοκληρώθηκε το 2008.

Σήμερα, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν στον Δήμο Θέρμης για το έτος 2020 και 2021, είναι 82 και 139 αντίστοιχα. Ωστόσο, το πάγωμα της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα την περίοδο της κρίσης άφησε στάσιμες πολλές προσπάθειες δόμησης στην περιοχή. Έτσι, το κράτος με σειρά διαδοχικών ΦΕΚ παρείχε αυτοδίκαιες παρατάσεις έως και τις 31/12/2024 σε όλες τις οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν από τον Μάρτιο του 2007 και έπειτα. Επομένως, οι ενεργές άδειες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω.

Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Θέρμης παρουσιάζει έξι πολεοδομικές ενότητες-γειτονιές. Στο σχέδιο αυτό παρατηρείται ειδική μερίμνα για χρήσης γενικής κατοικίας, γεγονός που δίνει την ευκαιρία για περισσότερες μεικτές χρήσεις στην περιοχή πέραν της αμιγούς κατοικίας. Σήμερα, εξαιρετικά αναπτυσσόμενο είναι το τμήμα πάνω από τον αρχικό οικισμό της Θέρμης, προς την πλευρά του Πανοράματος, και συγκεκριμένα η περιοχή Λιόγερμα. Λιγότερη ζήτηση παρουσιάζει το νότιο κομμάτι που είναι πιο προσιτό τόσο στο κέντρο του οικισμού, όσο και στη συγκοινωνίες και τα ολοκληρωμένα έργα υποδομής. Παράλληλα, μαζική οικιστική ανάπτυξη παρατηρεί κανείς στις οδούς Παναγή Τσαλδάρη και πέριξ της Βασιλικής Ταβάκη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μια εργολαβική εταιρεία κατασκευάζει επί της οδού Τσαλδάρη, δεκαέξι μονοκατοικίες με χώρο στάθμευσης και πισίνα. Η ίδια εταιρεία κατασκευάζει στην περιοχή και διαμερίσματα 130 τ.μ. και 55τ.μ., ωστόσο η τάση φαίνεται να αφορά πολυτελείς μονοκατοικίες άνω των 150 τ.μ. .

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΣΤΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η Αθηνά Γιαννακού, καθηγήτρια Πολεοδομικής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της προαστιοποίησης στην πόλη της Θεσσαλονίκης:

«Αυτό που ονομάζουμε προαστιοποίηση, η έξοδος δηλαδή των νοικοκυριών από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης προς τα προάστια της, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας του 2000. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανακοπή, με κάποιες εξαιρέσεις, και μια από αυτές είναι η περίπτωση της Θέρμης.

Οι πολεοδομημένες περιοχές το 1979, πριν την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, ήταν λίγες. Οι πράξεις εφαρμογής που ολοκληρώνουν τον πολεδομικό σχεδιασμό της πόλης εγκρίνονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είχε δοθεί ωστόσο η δυνατότητα να χτίζει κανείς και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη η πράξη εφαρμογής. Έτσι, όλες αυτές οι περιοχές που υπήρχαν ήδη κατοικίες, αλλά πολεoδομήθηκαν τότε με την Ε.Π.Α., χτίστηκαν μέσα σε μια πενταετία. Οι δυο μεγάλες πολεοδομήσεις που προτείνονται είναι το Ρετζίκι και η προέκταση της Θέρμης. Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη Θέρμη ωστόσο καθυστέρησε είκοσι χρόνια, με το Ρετζίκι να δέχεται την πρώτη προαστιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης ήταν ότι η ένταση της δόμησης στις υπόλοιπες περιοχές του δήμου Θέρμης, όπως το Ρύσιο, οι Ταγαράδες και η Ραιδεστός.

Συνήθως από το κέντρο έφευγαν νοικοκυριά υψηλών εισοδημάτων, με προορισμό το Πανόραμα και τον δήμο Μίκρας και έχτιζαν μια βίλα ή μια μονοκατοικία, σε ημινόμιμες εκτάσεις και σε μικρά οικόπεδα. Αργότερα, η είσοδος του εργολαβικού τομέα δίνει την ευκαιρία και στα μεσαία στρώματα να βρεθούν στα προάστια. Πιο συγκεκριμένα, οι οικισμοί για τους οποίους είχαν καθοριστεί τα Όρια Απόφασης Νομάρχη είχαν εκτάσεις γης που με έναν έμμεσο πολεοδομικό τρόπο, επέτρεπαν στον εργολαβικό τομέα να βρεθεί εκεί και να επεκτείνει τους οικισμούς. Οικισμοί, όπως η Ραιδεστός, το Τριάδι και οι Ταγαράδες που είχαν διαθέσιμες εκτάσεις σε εν μέρει πολεοδομημένες περιοχές, υποδέχθηκαν εργολάβους και δημιουργήθηκαν κατοικίες και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Έτσι προέκυψε μια έντονη, κυρίως στις παραθεριστικές περιοχές, υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και δημιουργία αυθαίρετων ακινήτων. Η μικρομεσαία τάξη δεν μπορούσε να αγοράσει μονοκατοικίες, οπότε εξυπηρετούταν με διαμερίσματα, τα οποία ωστόσο χτίζονταν καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης. Η πρώτη περιοχή που μπαίνει στον εργολαβικό τομέα είναι η Περαία και η Αγία Τριάδα, οι οποίες αναπτύσσονται με αστικά χαρακτηριστικά, και είναι από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990».

ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Η περιοχή της Θέρμης μπορεί να φιλοξενεί ιδιωτικά κολέγια, αλλά η κατάσταση και η ασφάλεια των δρόμων εγκυμονεί κινδύνους. Είναι εμφανές ότι η δόμηση στην επέκταση της Θέρμης προηγήθηκε των απαραίτητων, βάσει πολεοδομικού σχεδίου έργων.

Η Ελένη, φοιτήτρια ιατρικής, ζει τα τελευταία δέκα χρόνια στην επέκταση της Θέρμης και μας μεταφέρει μια εικόνα για τον οικισμό, τις αλλαγές, τα πλεονεκτήματα και τα ζητήματα που παρουσιάζονται από την οικιστική ανάπτυξη:

«Όταν πρωτοπήγαμε στην περιοχή με τους γονείς μου υπήρχαν ακόμη χωματόδρομοι και λίγα ιδιόκτητα σπίτια. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πολύ κίνηση στους δρόμους και συμβαίνουν πάρα πολλά ατυχήματα, γιατί η περιοχή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για να υποστηρίξει όλον αυτόν τον κόσμο. Η επέκταση της Θέρμης, σε σχέση με τον κεντρικό οικισμό βρίσκεται πολύ κοντά από άποψη απόστασης. Ωστόσο δεν θα επιλέξει κανείς να περπατήσει ή να πάρει το ποδήλατο για να κάνει την διαδρομή, γιατί δεν είναι ακόμη ασφαλές. Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, φωτισμός και φανάρια, αλλά κατασκευάζονται τελευταία κυκλικοί κόμβοι που είναι πολύ σημαντικοί, γιατί κόβουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων.

Η Θέρμη είναι μια αρκετά αυτόνομη περιοχή και ο δήμος είναι πολύ οργανωμένος. Δημιουργούνται όλο και περισσότερα μαγαζιά, και ο κόσμος κινείται στην τοπική αγορά. Ικανοποιείται και το κομμάτι της διασκέδασης, αλλά και της υγειονομικής κάλυψης και των υπηρεσιών. Βρισκόμαστε έξω από τα καυσαέρια της πόλης, αλλά παράλληλα βρισκόμαστε πολύ κοντά. Η μετακίνηση προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης με το αυτοκίνητο διαρκεί δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, αλλά η συγκοινωνία όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί τους κατοίκους».

Με βάση τα παραπάνω, αλλά και την επιτόπια έρευνα στην περιοχή επιχειρήσαμε να μελετήσουμε τις εκκρεμότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό της επέκτασης στη Θέρμη. Η είσοδος θυμίζει ένα απέραντο και πλούσιο εργοτάξιο, με στενούς ωστόσο δρόμους, και εισόδους παράπλευρους στη Μουδανίων που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας. Πολλά δημόσια έργα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες στην περιοχή, αναφορικά με την υδροδότηση, την αποχέτευση και την βελτίωση των δρόμων.

H Parallaxi επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Θέρμης, Σπύρο Γαντά, για να ενημερωθεί για τα έργα και να καταγράψει την πορεία τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό να έχουμε τις απαντήσεις του εγκαίρως.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ

Σήμερα, η περιοχή της Θέρμης εξυπηρετείται μέσω του ΟΑΣΘ με τη γραμμή 66, που εκτελεί το δρομολόγιο Θέρμη-Χαριλάου. Η γραμμή του μετρό που πρόκειται να παραδοθεί προς χρήση δεν περιλαμβάνει τη Θέρμη, ωστόσο ο σχεδιασμός της επέκτασης του προς τα νοτιοανατολικά φαίνεται να την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκευή ενός σταθμού έξω από αυτήν, παραδείγματος χάριν στα Πράσινα Φανάρια θα απαιτεί και πάλι τη χρήση ΙΧ, καθώς πρόκειται για μια απόσταση 2,5 χλμ.

Η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, παρατηρεί ως βασική προτεραιότητα για τη Θέρμη τη σύνδεση της με τη γραμμή του μετρό:

«Η Θέρμη είναι ιδανική περίπτωση για σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς, και από άποψη έκτασης, και πληθυσμού. Με κέντρο τη Θέρμη μπορείς να εξυπηρετήσεις και διατοπικές μετακινήσεις, να έρθει δηλαδή κάποιος από πιο μακριά, να αφήσει το αυτοκίνητο του στο μετρό και να εξυπηρετηθεί στο κέντρο.

Η προαστική ανάπτυξη είναι η πεμπτουσία της δημιουργίας πολλαπλών μετακινήσεων και της παντελούς έλλειψης σύνδεσης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι παράγεται μεγάλη χρήση του ΙΧ, που σημαίνει κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, πρέπει να αποφύγουμε τέτοια μοντέλα προαστικής ανάπτυξης. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση καθώς τα νοικοκυριά αναζητούν νέα σπίτια εκτός του κέντρου. Δεν μπορούμε χωρίς μέσα μαζική μεταφοράς να μεταφέρουμε τον κόσμο εκτός πόλης, ή να τον καταδικάσουμε να ζει σε μικρά σπίτια σε ψηλά κτήρια».

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;

Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς αν επισκεφθεί την επέκταση της Θέρμης σήμερα είναι ότι εκεί κατασκευάζονται πολυτελείς κατοικίες και διαμερίσματα, αλλά τίποτε δεν εγγυάται τη δημιουργία μιας γειτονιάς. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε μια περιοχή, για να προβλέψει τις ανάγκες που θα έχουν οι κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής όταν αυτοί εγκατασταθούν εκεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η υλοποίηση του σχεδίου είναι υπό εξέλιξη, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα, ενώ θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί πριν την άφιξη των κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι της Θέρμης, όπως συνέβη και με αυτούς του Πανοράματος, του Ρετζικίου και του Ευόσμου, θα πρέπει να εγκατασταθούν στα νέα τους σπίτια με την ελπίδα ότι τα έργα αυτά κάποτε θα πραγματοποιηθούν.

Η Χάρις Χριστοδούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ παρατηρεί την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή εκφράζοντας ορισμένους προβληματισμούς για το νέο αυτό προάστιο που θα επιδιώξει να οικοδομήσει εκτός από κτήρια και σχέσεις κοινότητας:

«Η περιοχή που βλέπουμε να διαμορφώνεται γύρω από τον αρχικό πυρήνα του οικισμού της Θέρμης ως «επέκταση» προκύπτει από ένα πολεοδομικό σχέδιο περίπου εικοσαετίας. Βασίζεται σε πολύ συμβατικές επιλογές οργάνωσης σε απόσταση ανάσας από έναν πολύβουο αυτοκινητόδρομο.

Από τη μια, έχουμε πολυτελείς κατοικίες και από την άλλη, έχουμε χωράφια, οπωρώνες και ελαιώνες. Η ανάμεικτη αυτή συνθήκη είναι στάδιο της αλλαγής και υπάρχει σε επεκτάσεις και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Εκεί, όμως υπάρχει  και μέριμνα για τους ανθρώπους που θα κατοικήσουν την περιοχή: Ποιοι είναι, ποιες οι ανάγκες τους; Φροντίδα που εδώ δεν την βλέπουμε. Στα νέα σύγχρονα ευρωπαϊκά προάστια υπάρχει μια διάθεση να οργανωθεί η κοινότητα και η συλλογική ζωή πριν υπάρξει ο υλικός χώρος και οι κατασκευές γιατί οι σχέσεις γειτονιάς είναι σημαντικές για την καθημερινότητα. Παράλληλα, όλα γίνονται με μεγαλύτερη  περιβαλλοντική ευαισθησία στο φυσικό πεδίο και εύστοχη προετοιμασία. Πρώτα θα βρεθεί εκεί το μέσο μαζικής μεταφοράς, που θα οδηγεί προς το κέντρο, και μετά χτίζουν οι εργολάβοι.

Με απασχολεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον με αυτό το κομμάτι της πόλης, μετά την επέκταση του οικισμού. Η Θέρμη μπορεί να γίνει ένα πολύ όμορφο και αξιοβίωτο προάστιο παρόλο που θα μεγαλώσει κι άλλο. Όμως στην παρούσα φάση βλέπουμε να εφαρμόζεται πάλι ένα μοντέλο super-slum, μια αθροιστική δόμηση χωρίς χαρακτήρα. Θα υπάρξει μια συσσώρευση πολυτελών μονοκατοικιών ή μικρών συγκροτημάτων όπου κανείς δεν θα μπορεί να προσανατολιστεί στους δρόμους, να κυκλοφορήσει πεζός ή με ποδήλατο με ασφάλεια. Θα πρέπει κανείς να πάρει το αυτοκίνητο του για να κάνει βασικές αγορές ή να πάει για καφέ, σε μια γειτονιά που θα έπρεπε να μπορείς να την περπατάς και να συναντάς φίλους. Ακολουθούμε το πρότυπο του αμερικάνικου προαστίου αντί του ευρωπαϊκού. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν δημόσια μέσα συγκοινωνίας και δεν έχει εξυπηρετηθεί αυτό που ονομάζουμε γειτονιά με όρους καθημερινότητας. Πρώτα θα στηθούν όλες οι κατοικίες και μετά από αρκετά χρόνια ίσως δούμε κάποια πρώτα γωνιακά καταστήματα για τις καθημερινές ανάγκες, όπως στις επεκτάσεις στο Πανόραμα. Το πρότυπο αυτό είναι προβληματικό.

Ο λόγος είναι ότι τίθεται σε προτεραιότητα η εξυπηρέτηση για το ιδιωτικό κεφάλαιο, και έπειτα έρχεται ο Δήμος να καλύψει  κάποιες πρωταρχικές ανάγκες που δημιουργούνται (ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων κοκ). Κάποιες στοιχειώδεις υποδομές υπάρχουν, αλλά αντανακλούν ένα πολύ συμβατικό πρότυπο οργάνωσης του αστικού χώρου για το σκληρό μπετόν, το ΙΧ αυτοκίνητο, και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Η κοινωνική εγγύτητα είναι ένας παράγοντας που φέρνει τη ζωντάνια και την ασφάλεια σε τέτοιες γειτονιές, όχι οι κάμερες και η ιδιωτική φύλαξη».

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΗΜΩΝΕΙ

Η προαστιοποίηση παρατηρείται εδώ και δεκαετίας, ωστόσο οι κάτοικοι της πόλης δεν αντιλήφθηκαν την έξοδο αυτή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, ο λόγος είναι ότι την ίδια περίοδο παρατηρείται η άφιξη στη χώρα οικονομικών μεταναστών. Οι άνθρωποι αυτοί έμειναν στις περιοχές πέριξ του κέντρου, που τα μεσαία στρώματα εγκατέλειπαν για τα προάστια. Έτσι, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του κέντρου δεν ερήμωσε, αλλά σήμερα συναντά σημάδια παρακμής, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις κατοικίες παραμένουν όπως ήταν, μέχρι και σήμερα. Η περιοχή της Δελφών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση.

Η προαστιοποίηση συνδέεται άμεσα και με το κτηριακό απόθεμα στο κέντρο της πόλης. Η καθηγήτρια Χάρις Χριστοδούλου επισημαίνει ότι όσο η Θέρμη, η Πυλαία και ο Εύοσμος αναπτύσσονται, το κέντρο της πόλης δείχνει σημάδια παρακμής, ενώ υπάρχει διάθεση επιστροφής σε αυτό:

«Αυτή τη στιγμή μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 40 χιλιάδες μονάδες κατοικίας που είναι κενές και εκτός αγοράς και μάλιστα οι περισσότερες συγκεντρωμένες σχετικά κεντρικά σε περιοχές της πρώτης μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Χονδρικά, επομένως, αν υπολογίσουμε δυο άτομα ανά νοικοκυριό – το ελάχιστο, μιλάμε περίπου για 80 με 100 χιλιάδες κατοίκους, για να μείνουν μέσα στην πόλη ανθρώπινα. Είναι επιτέλους καιρός να εξετάσουμε την αναζωογόνηση του κτηριακού αποθέματος της πόλης με ολοκληρωμένο και κοινωνικά συνειδητοποιημένο σχεδιασμό. Υπάρχει πλέον κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για συνολικές παρεμβάσεις. Ας σκεφτούν διαφορετικά πριν πολεοδομήσουν, Δήμοι, Περιφέρεια, Υπουργεία, επενδυτές, ας δράσουν διαφορετικά για το συλλογικό όφελος, τη ζωή μας, το μέλλον της πόλης».

———————————————————————————————————————————-

Βγαίνουμε στη Θέρμη 

Η πρόταση της parallaxi για μια ωραία έξοδο

LODGE CAFE BAR

Στην πλατεία της Θέρμης, εκεί που χτυπάει η καρδιά της διασκέδασης, όλες τις ώρες της ημέρας, ένας φιλόξενος χώρος εδώ και 7 χρόνια αποτελεί ορόσημο. Ξεκινώντας από το πρωί, μπορείς να απολαύσεις τον φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ σου από ποικιλίες της Βραζιλίας, Κολομβίας και Αιθιοπίας στο Roastelier by Buondi Craft της Nestlé. Το έμπειρο προσωπικό θα σε κατευθύνει ώστε να επιλέξεις το blend που σου ταιριάζει και… μια απολαυστική εμπειρία καφέ ξεκινάει. Συνόδευσέ τον με εκλεκτά πιάτα brunch, φτιαγμένα από τις καλύτερες πρώτες ύλες και ξεκίνα δυναμικά τη μέρα σου, τα βράδια με τα μοναδικά events που φιλοξενεί το κατάστημα με καλεσμένους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου της μουσικής, όπως DJ’s και τραγουδιστές που ανεβάζουν το κέφι στα ύψη. 

Καραολή & Δημητρίου 4, Thérmi, Thessaloniki, Greece, https://lodgebar.gr/ Facebook: https://www.facebook.com/lodgecafebar/.

Instagram: https://www.instagram.com/lodgecafebar/.

Θέρμη: Το νέο Ελντοράντο της Θεσσαλονίκης

Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης

parallaximag.gr 

15–19 λεπτά

---

Η Θέρμη γνωρίζει για ακόμη μια φορά στη μακρά ιστορία της μια νέα οικιστική ροή, η οποία αύτη τη φορά δημιουργεί μια πολυτελή επέκταση του οικισμού. H περιοχή χαρακτηρίζεται από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο, μια ωραία αναπλασμένη πλατεία, δική της αγορά και πλήθος καταστημάτων. Tην περασμένη δεκαετία αποτέλεσε πόλο έλξης και σήμερα εξελίσσεται στον πιο αναπτυσσόμενο οικισμό της πόλης.

Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή χρονολογείται την προϊστορική εποχή, ενώ στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή αποτελούσε ένα μεγάλο και πλούσιο αγρόκτημα. Αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό χωριό για την εγκατάσταση προσφύγων και σήμερα επιδιώκει, μετά από χρόνια, να γίνει ένας οικισμός-δορυφόρος για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Η λεγόμενη «επέκταση της Θέρμης», είναι μια έκταση περίπου τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων, η οποία ανοικοδομείται σήμερα με ταχύτατους ρυθμούς. Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια, καθώς αφορά ένα πολύ παλιό πολεοδομικό σχέδιο. Για τη Θέρμη, η πρώτη πρόταση για επέκταση έγινε από την πολεοδομία το 1986. Η σύνταξη του ρυμοτομικού σχεδίου της Θέρμης είχε τεράστια καθυστέρηση, και η πράξη εφαρμογής του σχεδίου ολοκληρώθηκε το 2008.

Σήμερα, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν στον Δήμο Θέρμης για το έτος 2020 και 2021, είναι 82 και 139 αντίστοιχα. Ωστόσο, το πάγωμα της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα την περίοδο της κρίσης άφησε στάσιμες πολλές προσπάθειες δόμησης στην περιοχή. Έτσι, το κράτος με σειρά διαδοχικών ΦΕΚ παρείχε αυτοδίκαιες παρατάσεις έως και τις 31/12/2024 σε όλες τις οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν από τον Μάρτιο του 2007 και έπειτα. Επομένως, οι ενεργές άδειες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω.

Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Θέρμης παρουσιάζει έξι πολεοδομικές ενότητες-γειτονιές. Στο σχέδιο αυτό παρατηρείται ειδική μερίμνα για χρήσης γενικής κατοικίας, γεγονός που δίνει την ευκαιρία για περισσότερες μεικτές χρήσεις στην περιοχή πέραν της αμιγούς κατοικίας. Σήμερα, εξαιρετικά αναπτυσσόμενο είναι το τμήμα πάνω από τον αρχικό οικισμό της Θέρμης, προς την πλευρά του Πανοράματος, και συγκεκριμένα η περιοχή Λιόγερμα. Λιγότερη ζήτηση παρουσιάζει το νότιο κομμάτι που είναι πιο προσιτό τόσο στο κέντρο του οικισμού, όσο και στη συγκοινωνίες και τα ολοκληρωμένα έργα υποδομής. Παράλληλα, μαζική οικιστική ανάπτυξη παρατηρεί κανείς στις οδούς Παναγή Τσαλδάρη και πέριξ της Βασιλικής Ταβάκη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μια εργολαβική εταιρεία κατασκευάζει επί της οδού Τσαλδάρη, δεκαέξι μονοκατοικίες με χώρο στάθμευσης και πισίνα. Η ίδια εταιρεία κατασκευάζει στην περιοχή και διαμερίσματα 130 τ.μ. και 55τ.μ., ωστόσο η τάση φαίνεται να αφορά πολυτελείς μονοκατοικίες άνω των 150 τ.μ. .

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΣΤΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η Αθηνά Γιαννακού, καθηγήτρια Πολεοδομικής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της προαστιοποίησης στην πόλη της Θεσσαλονίκης:

«Αυτό που ονομάζουμε προαστιοποίηση, η έξοδος δηλαδή των νοικοκυριών από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης προς τα προάστια της, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας του 2000. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανακοπή, με κάποιες εξαιρέσεις, και μια από αυτές είναι η περίπτωση της Θέρμης.

Οι πολεοδομημένες περιοχές το 1979, πριν την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, ήταν λίγες. Οι πράξεις εφαρμογής που ολοκληρώνουν τον πολεδομικό σχεδιασμό της πόλης εγκρίνονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είχε δοθεί ωστόσο η δυνατότητα να χτίζει κανείς και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη η πράξη εφαρμογής. Έτσι, όλες αυτές οι περιοχές που υπήρχαν ήδη κατοικίες, αλλά πολεoδομήθηκαν τότε με την Ε.Π.Α., χτίστηκαν μέσα σε μια πενταετία. Οι δυο μεγάλες πολεοδομήσεις που προτείνονται είναι το Ρετζίκι και η προέκταση της Θέρμης. Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη Θέρμη ωστόσο καθυστέρησε είκοσι χρόνια, με το Ρετζίκι να δέχεται την πρώτη προαστιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης ήταν ότι η ένταση της δόμησης στις υπόλοιπες περιοχές του δήμου Θέρμης, όπως το Ρύσιο, οι Ταγαράδες και η Ραιδεστός.

Συνήθως από το κέντρο έφευγαν νοικοκυριά υψηλών εισοδημάτων, με προορισμό το Πανόραμα και τον δήμο Μίκρας και έχτιζαν μια βίλα ή μια μονοκατοικία, σε ημινόμιμες εκτάσεις και σε μικρά οικόπεδα. Αργότερα, η είσοδος του εργολαβικού τομέα δίνει την ευκαιρία και στα μεσαία στρώματα να βρεθούν στα προάστια. Πιο συγκεκριμένα, οι οικισμοί για τους οποίους είχαν καθοριστεί τα Όρια Απόφασης Νομάρχη είχαν εκτάσεις γης που με έναν έμμεσο πολεοδομικό τρόπο, επέτρεπαν στον εργολαβικό τομέα να βρεθεί εκεί και να επεκτείνει τους οικισμούς. Οικισμοί, όπως η Ραιδεστός, το Τριάδι και οι Ταγαράδες που είχαν διαθέσιμες εκτάσεις σε εν μέρει πολεοδομημένες περιοχές, υποδέχθηκαν εργολάβους και δημιουργήθηκαν κατοικίες και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Έτσι προέκυψε μια έντονη, κυρίως στις παραθεριστικές περιοχές, υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και δημιουργία αυθαίρετων ακινήτων. Η μικρομεσαία τάξη δεν μπορούσε να αγοράσει μονοκατοικίες, οπότε εξυπηρετούταν με διαμερίσματα, τα οποία ωστόσο χτίζονταν καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης. Η πρώτη περιοχή που μπαίνει στον εργολαβικό τομέα είναι η Περαία και η Αγία Τριάδα, οι οποίες αναπτύσσονται με αστικά χαρακτηριστικά, και είναι από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990».

ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Η περιοχή της Θέρμης μπορεί να φιλοξενεί ιδιωτικά κολέγια, αλλά η κατάσταση και η ασφάλεια των δρόμων εγκυμονεί κινδύνους. Είναι εμφανές ότι η δόμηση στην επέκταση της Θέρμης προηγήθηκε των απαραίτητων, βάσει πολεοδομικού σχεδίου έργων.

Η Ελένη, φοιτήτρια ιατρικής, ζει τα τελευταία δέκα χρόνια στην επέκταση της Θέρμης και μας μεταφέρει μια εικόνα για τον οικισμό, τις αλλαγές, τα πλεονεκτήματα και τα ζητήματα που παρουσιάζονται από την οικιστική ανάπτυξη:

«Όταν πρωτοπήγαμε στην περιοχή με τους γονείς μου υπήρχαν ακόμη χωματόδρομοι και λίγα ιδιόκτητα σπίτια. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πολύ κίνηση στους δρόμους και συμβαίνουν πάρα πολλά ατυχήματα, γιατί η περιοχή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για να υποστηρίξει όλον αυτόν τον κόσμο. Η επέκταση της Θέρμης, σε σχέση με τον κεντρικό οικισμό βρίσκεται πολύ κοντά από άποψη απόστασης. Ωστόσο δεν θα επιλέξει κανείς να περπατήσει ή να πάρει το ποδήλατο για να κάνει την διαδρομή, γιατί δεν είναι ακόμη ασφαλές. Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, φωτισμός και φανάρια, αλλά κατασκευάζονται τελευταία κυκλικοί κόμβοι που είναι πολύ σημαντικοί, γιατί κόβουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων.

Η Θέρμη είναι μια αρκετά αυτόνομη περιοχή και ο δήμος είναι πολύ οργανωμένος. Δημιουργούνται όλο και περισσότερα μαγαζιά, και ο κόσμος κινείται στην τοπική αγορά. Ικανοποιείται και το κομμάτι της διασκέδασης, αλλά και της υγειονομικής κάλυψης και των υπηρεσιών. Βρισκόμαστε έξω από τα καυσαέρια της πόλης, αλλά παράλληλα βρισκόμαστε πολύ κοντά. Η μετακίνηση προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης με το αυτοκίνητο διαρκεί δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, αλλά η συγκοινωνία όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί τους κατοίκους».

Με βάση τα παραπάνω, αλλά και την επιτόπια έρευνα στην περιοχή επιχειρήσαμε να μελετήσουμε τις εκκρεμότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό της επέκτασης στη Θέρμη. Η είσοδος θυμίζει ένα απέραντο και πλούσιο εργοτάξιο, με στενούς ωστόσο δρόμους, και εισόδους παράπλευρους στη Μουδανίων που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας. Πολλά δημόσια έργα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες στην περιοχή, αναφορικά με την υδροδότηση, την αποχέτευση και την βελτίωση των δρόμων.

H Parallaxi επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Θέρμης, Σπύρο Γαντά, για να ενημερωθεί για τα έργα και να καταγράψει την πορεία τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό να έχουμε τις απαντήσεις του εγκαίρως.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ

Σήμερα, η περιοχή της Θέρμης εξυπηρετείται μέσω του ΟΑΣΘ με τη γραμμή 66, που εκτελεί το δρομολόγιο Θέρμη-Χαριλάου. Η γραμμή του μετρό που πρόκειται να παραδοθεί προς χρήση δεν περιλαμβάνει τη Θέρμη, ωστόσο ο σχεδιασμός της επέκτασης του προς τα νοτιοανατολικά φαίνεται να την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκευή ενός σταθμού έξω από αυτήν, παραδείγματος χάριν στα Πράσινα Φανάρια θα απαιτεί και πάλι τη χρήση ΙΧ, καθώς πρόκειται για μια απόσταση 2,5 χλμ.

Η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, παρατηρεί ως βασική προτεραιότητα για τη Θέρμη τη σύνδεση της με τη γραμμή του μετρό:

«Η Θέρμη είναι ιδανική περίπτωση για σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς, και από άποψη έκτασης, και πληθυσμού. Με κέντρο τη Θέρμη μπορείς να εξυπηρετήσεις και διατοπικές μετακινήσεις, να έρθει δηλαδή κάποιος από πιο μακριά, να αφήσει το αυτοκίνητο του στο μετρό και να εξυπηρετηθεί στο κέντρο.

Η προαστική ανάπτυξη είναι η πεμπτουσία της δημιουργίας πολλαπλών μετακινήσεων και της παντελούς έλλειψης σύνδεσης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι παράγεται μεγάλη χρήση του ΙΧ, που σημαίνει κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, πρέπει να αποφύγουμε τέτοια μοντέλα προαστικής ανάπτυξης. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση καθώς τα νοικοκυριά αναζητούν νέα σπίτια εκτός του κέντρου. Δεν μπορούμε χωρίς μέσα μαζική μεταφοράς να μεταφέρουμε τον κόσμο εκτός πόλης, ή να τον καταδικάσουμε να ζει σε μικρά σπίτια σε ψηλά κτήρια».

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;

Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς αν επισκεφθεί την επέκταση της Θέρμης σήμερα είναι ότι εκεί κατασκευάζονται πολυτελείς κατοικίες και διαμερίσματα, αλλά τίποτε δεν εγγυάται τη δημιουργία μιας γειτονιάς. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε μια περιοχή, για να προβλέψει τις ανάγκες που θα έχουν οι κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής όταν αυτοί εγκατασταθούν εκεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η υλοποίηση του σχεδίου είναι υπό εξέλιξη, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα, ενώ θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί πριν την άφιξη των κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι της Θέρμης, όπως συνέβη και με αυτούς του Πανοράματος, του Ρετζικίου και του Ευόσμου, θα πρέπει να εγκατασταθούν στα νέα τους σπίτια με την ελπίδα ότι τα έργα αυτά κάποτε θα πραγματοποιηθούν.

Η Χάρις Χριστοδούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ παρατηρεί την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή εκφράζοντας ορισμένους προβληματισμούς για το νέο αυτό προάστιο που θα επιδιώξει να οικοδομήσει εκτός από κτήρια και σχέσεις κοινότητας:

«Η περιοχή που βλέπουμε να διαμορφώνεται γύρω από τον αρχικό πυρήνα του οικισμού της Θέρμης ως «επέκταση» προκύπτει από ένα πολεοδομικό σχέδιο περίπου εικοσαετίας. Βασίζεται σε πολύ συμβατικές επιλογές οργάνωσης σε απόσταση ανάσας από έναν πολύβουο αυτοκινητόδρομο.

Από τη μια, έχουμε πολυτελείς κατοικίες και από την άλλη, έχουμε χωράφια, οπωρώνες και ελαιώνες. Η ανάμεικτη αυτή συνθήκη είναι στάδιο της αλλαγής και υπάρχει σε επεκτάσεις και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Εκεί, όμως υπάρχει  και μέριμνα για τους ανθρώπους που θα κατοικήσουν την περιοχή: Ποιοι είναι, ποιες οι ανάγκες τους; Φροντίδα που εδώ δεν την βλέπουμε. Στα νέα σύγχρονα ευρωπαϊκά προάστια υπάρχει μια διάθεση να οργανωθεί η κοινότητα και η συλλογική ζωή πριν υπάρξει ο υλικός χώρος και οι κατασκευές γιατί οι σχέσεις γειτονιάς είναι σημαντικές για την καθημερινότητα. Παράλληλα, όλα γίνονται με μεγαλύτερη  περιβαλλοντική ευαισθησία στο φυσικό πεδίο και εύστοχη προετοιμασία. Πρώτα θα βρεθεί εκεί το μέσο μαζικής μεταφοράς, που θα οδηγεί προς το κέντρο, και μετά χτίζουν οι εργολάβοι.

Με απασχολεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον με αυτό το κομμάτι της πόλης, μετά την επέκταση του οικισμού. Η Θέρμη μπορεί να γίνει ένα πολύ όμορφο και αξιοβίωτο προάστιο παρόλο που θα μεγαλώσει κι άλλο. Όμως στην παρούσα φάση βλέπουμε να εφαρμόζεται πάλι ένα μοντέλο super-slum, μια αθροιστική δόμηση χωρίς χαρακτήρα. Θα υπάρξει μια συσσώρευση πολυτελών μονοκατοικιών ή μικρών συγκροτημάτων όπου κανείς δεν θα μπορεί να προσανατολιστεί στους δρόμους, να κυκλοφορήσει πεζός ή με ποδήλατο με ασφάλεια. Θα πρέπει κανείς να πάρει το αυτοκίνητο του για να κάνει βασικές αγορές ή να πάει για καφέ, σε μια γειτονιά που θα έπρεπε να μπορείς να την περπατάς και να συναντάς φίλους. Ακολουθούμε το πρότυπο του αμερικάνικου προαστίου αντί του ευρωπαϊκού. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν δημόσια μέσα συγκοινωνίας και δεν έχει εξυπηρετηθεί αυτό που ονομάζουμε γειτονιά με όρους καθημερινότητας. Πρώτα θα στηθούν όλες οι κατοικίες και μετά από αρκετά χρόνια ίσως δούμε κάποια πρώτα γωνιακά καταστήματα για τις καθημερινές ανάγκες, όπως στις επεκτάσεις στο Πανόραμα. Το πρότυπο αυτό είναι προβληματικό.

Ο λόγος είναι ότι τίθεται σε προτεραιότητα η εξυπηρέτηση για το ιδιωτικό κεφάλαιο, και έπειτα έρχεται ο Δήμος να καλύψει  κάποιες πρωταρχικές ανάγκες που δημιουργούνται (ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων κοκ). Κάποιες στοιχειώδεις υποδομές υπάρχουν, αλλά αντανακλούν ένα πολύ συμβατικό πρότυπο οργάνωσης του αστικού χώρου για το σκληρό μπετόν, το ΙΧ αυτοκίνητο, και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Η κοινωνική εγγύτητα είναι ένας παράγοντας που φέρνει τη ζωντάνια και την ασφάλεια σε τέτοιες γειτονιές, όχι οι κάμερες και η ιδιωτική φύλαξη».

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΗΜΩΝΕΙ

Η προαστιοποίηση παρατηρείται εδώ και δεκαετίας, ωστόσο οι κάτοικοι της πόλης δεν αντιλήφθηκαν την έξοδο αυτή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, ο λόγος είναι ότι την ίδια περίοδο παρατηρείται η άφιξη στη χώρα οικονομικών μεταναστών. Οι άνθρωποι αυτοί έμειναν στις περιοχές πέριξ του κέντρου, που τα μεσαία στρώματα εγκατέλειπαν για τα προάστια. Έτσι, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του κέντρου δεν ερήμωσε, αλλά σήμερα συναντά σημάδια παρακμής, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις κατοικίες παραμένουν όπως ήταν, μέχρι και σήμερα. Η περιοχή της Δελφών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση.

Η προαστιοποίηση συνδέεται άμεσα και με το κτηριακό απόθεμα στο κέντρο της πόλης. Η καθηγήτρια Χάρις Χριστοδούλου επισημαίνει ότι όσο η Θέρμη, η Πυλαία και ο Εύοσμος αναπτύσσονται, το κέντρο της πόλης δείχνει σημάδια παρακμής, ενώ υπάρχει διάθεση επιστροφής σε αυτό:

«Αυτή τη στιγμή μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 40 χιλιάδες μονάδες κατοικίας που είναι κενές και εκτός αγοράς και μάλιστα οι περισσότερες συγκεντρωμένες σχετικά κεντρικά σε περιοχές της πρώτης μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Χονδρικά, επομένως, αν υπολογίσουμε δυο άτομα ανά νοικοκυριό – το ελάχιστο, μιλάμε περίπου για 80 με 100 χιλιάδες κατοίκους, για να μείνουν μέσα στην πόλη ανθρώπινα. Είναι επιτέλους καιρός να εξετάσουμε την αναζωογόνηση του κτηριακού αποθέματος της πόλης με ολοκληρωμένο και κοινωνικά συνειδητοποιημένο σχεδιασμό. Υπάρχει πλέον κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για συνολικές παρεμβάσεις. Ας σκεφτούν διαφορετικά πριν πολεοδομήσουν, Δήμοι, Περιφέρεια, Υπουργεία, επενδυτές, ας δράσουν διαφορετικά για το συλλογικό όφελος, τη ζωή μας, το μέλλον της πόλης».

———————————————————————————————————————————-

Βγαίνουμε στη Θέρμη 

Η πρόταση της parallaxi για μια ωραία έξοδο

LODGE CAFE BAR

Στην πλατεία της Θέρμης, εκεί που χτυπάει η καρδιά της διασκέδασης, όλες τις ώρες της ημέρας, ένας φιλόξενος χώρος εδώ και 7 χρόνια αποτελεί ορόσημο. Ξεκινώντας από το πρωί, μπορείς να απολαύσεις τον φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ σου από ποικιλίες της Βραζιλίας, Κολομβίας και Αιθιοπίας στο Roastelier by Buondi Craft της Nestlé. Το έμπειρο προσωπικό θα σε κατευθύνει ώστε να επιλέξεις το blend που σου ταιριάζει και… μια απολαυστική εμπειρία καφέ ξεκινάει. Συνόδευσέ τον με εκλεκτά πιάτα brunch, φτιαγμένα από τις καλύτερες πρώτες ύλες και ξεκίνα δυναμικά τη μέρα σου, τα βράδια με τα μοναδικά events που φιλοξενεί το κατάστημα με καλεσμένους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου της μουσικής, όπως DJ’s και τραγουδιστές που ανεβάζουν το κέφι στα ύψη. 

Καραολή & Δημητρίου 4, Thérmi, Thessaloniki, Greece, https://lodgebar.gr/ Facebook: https://www.facebook.com/lodgecafebar/.

Instagram: https://www.instagram.com/lodgecafebar/.

Θέρμη: Το νέο Ελντοράντο της Θεσσαλονίκης

Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης

parallaximag.gr 

15–19 λεπτά

---

Η Θέρμη γνωρίζει για ακόμη μια φορά στη μακρά ιστορία της μια νέα οικιστική ροή, η οποία αύτη τη φορά δημιουργεί μια πολυτελή επέκταση του οικισμού. H περιοχή χαρακτηρίζεται από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο, μια ωραία αναπλασμένη πλατεία, δική της αγορά και πλήθος καταστημάτων. Tην περασμένη δεκαετία αποτέλεσε πόλο έλξης και σήμερα εξελίσσεται στον πιο αναπτυσσόμενο οικισμό της πόλης.

Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή χρονολογείται την προϊστορική εποχή, ενώ στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή αποτελούσε ένα μεγάλο και πλούσιο αγρόκτημα. Αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό χωριό για την εγκατάσταση προσφύγων και σήμερα επιδιώκει, μετά από χρόνια, να γίνει ένας οικισμός-δορυφόρος για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Η λεγόμενη «επέκταση της Θέρμης», είναι μια έκταση περίπου τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων, η οποία ανοικοδομείται σήμερα με ταχύτατους ρυθμούς. Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια, καθώς αφορά ένα πολύ παλιό πολεοδομικό σχέδιο. Για τη Θέρμη, η πρώτη πρόταση για επέκταση έγινε από την πολεοδομία το 1986. Η σύνταξη του ρυμοτομικού σχεδίου της Θέρμης είχε τεράστια καθυστέρηση, και η πράξη εφαρμογής του σχεδίου ολοκληρώθηκε το 2008.

Σήμερα, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν στον Δήμο Θέρμης για το έτος 2020 και 2021, είναι 82 και 139 αντίστοιχα. Ωστόσο, το πάγωμα της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα την περίοδο της κρίσης άφησε στάσιμες πολλές προσπάθειες δόμησης στην περιοχή. Έτσι, το κράτος με σειρά διαδοχικών ΦΕΚ παρείχε αυτοδίκαιες παρατάσεις έως και τις 31/12/2024 σε όλες τις οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν από τον Μάρτιο του 2007 και έπειτα. Επομένως, οι ενεργές άδειες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω.

Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Θέρμης παρουσιάζει έξι πολεοδομικές ενότητες-γειτονιές. Στο σχέδιο αυτό παρατηρείται ειδική μερίμνα για χρήσης γενικής κατοικίας, γεγονός που δίνει την ευκαιρία για περισσότερες μεικτές χρήσεις στην περιοχή πέραν της αμιγούς κατοικίας. Σήμερα, εξαιρετικά αναπτυσσόμενο είναι το τμήμα πάνω από τον αρχικό οικισμό της Θέρμης, προς την πλευρά του Πανοράματος, και συγκεκριμένα η περιοχή Λιόγερμα. Λιγότερη ζήτηση παρουσιάζει το νότιο κομμάτι που είναι πιο προσιτό τόσο στο κέντρο του οικισμού, όσο και στη συγκοινωνίες και τα ολοκληρωμένα έργα υποδομής. Παράλληλα, μαζική οικιστική ανάπτυξη παρατηρεί κανείς στις οδούς Παναγή Τσαλδάρη και πέριξ της Βασιλικής Ταβάκη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μια εργολαβική εταιρεία κατασκευάζει επί της οδού Τσαλδάρη, δεκαέξι μονοκατοικίες με χώρο στάθμευσης και πισίνα. Η ίδια εταιρεία κατασκευάζει στην περιοχή και διαμερίσματα 130 τ.μ. και 55τ.μ., ωστόσο η τάση φαίνεται να αφορά πολυτελείς μονοκατοικίες άνω των 150 τ.μ. .

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΣΤΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η Αθηνά Γιαννακού, καθηγήτρια Πολεοδομικής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της προαστιοποίησης στην πόλη της Θεσσαλονίκης:

«Αυτό που ονομάζουμε προαστιοποίηση, η έξοδος δηλαδή των νοικοκυριών από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης προς τα προάστια της, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας του 2000. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανακοπή, με κάποιες εξαιρέσεις, και μια από αυτές είναι η περίπτωση της Θέρμης.

Οι πολεοδομημένες περιοχές το 1979, πριν την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, ήταν λίγες. Οι πράξεις εφαρμογής που ολοκληρώνουν τον πολεδομικό σχεδιασμό της πόλης εγκρίνονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είχε δοθεί ωστόσο η δυνατότητα να χτίζει κανείς και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη η πράξη εφαρμογής. Έτσι, όλες αυτές οι περιοχές που υπήρχαν ήδη κατοικίες, αλλά πολεoδομήθηκαν τότε με την Ε.Π.Α., χτίστηκαν μέσα σε μια πενταετία. Οι δυο μεγάλες πολεοδομήσεις που προτείνονται είναι το Ρετζίκι και η προέκταση της Θέρμης. Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη Θέρμη ωστόσο καθυστέρησε είκοσι χρόνια, με το Ρετζίκι να δέχεται την πρώτη προαστιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης ήταν ότι η ένταση της δόμησης στις υπόλοιπες περιοχές του δήμου Θέρμης, όπως το Ρύσιο, οι Ταγαράδες και η Ραιδεστός.

Συνήθως από το κέντρο έφευγαν νοικοκυριά υψηλών εισοδημάτων, με προορισμό το Πανόραμα και τον δήμο Μίκρας και έχτιζαν μια βίλα ή μια μονοκατοικία, σε ημινόμιμες εκτάσεις και σε μικρά οικόπεδα. Αργότερα, η είσοδος του εργολαβικού τομέα δίνει την ευκαιρία και στα μεσαία στρώματα να βρεθούν στα προάστια. Πιο συγκεκριμένα, οι οικισμοί για τους οποίους είχαν καθοριστεί τα Όρια Απόφασης Νομάρχη είχαν εκτάσεις γης που με έναν έμμεσο πολεοδομικό τρόπο, επέτρεπαν στον εργολαβικό τομέα να βρεθεί εκεί και να επεκτείνει τους οικισμούς. Οικισμοί, όπως η Ραιδεστός, το Τριάδι και οι Ταγαράδες που είχαν διαθέσιμες εκτάσεις σε εν μέρει πολεοδομημένες περιοχές, υποδέχθηκαν εργολάβους και δημιουργήθηκαν κατοικίες και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Έτσι προέκυψε μια έντονη, κυρίως στις παραθεριστικές περιοχές, υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και δημιουργία αυθαίρετων ακινήτων. Η μικρομεσαία τάξη δεν μπορούσε να αγοράσει μονοκατοικίες, οπότε εξυπηρετούταν με διαμερίσματα, τα οποία ωστόσο χτίζονταν καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης. Η πρώτη περιοχή που μπαίνει στον εργολαβικό τομέα είναι η Περαία και η Αγία Τριάδα, οι οποίες αναπτύσσονται με αστικά χαρακτηριστικά, και είναι από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990».

ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Η περιοχή της Θέρμης μπορεί να φιλοξενεί ιδιωτικά κολέγια, αλλά η κατάσταση και η ασφάλεια των δρόμων εγκυμονεί κινδύνους. Είναι εμφανές ότι η δόμηση στην επέκταση της Θέρμης προηγήθηκε των απαραίτητων, βάσει πολεοδομικού σχεδίου έργων.

Η Ελένη, φοιτήτρια ιατρικής, ζει τα τελευταία δέκα χρόνια στην επέκταση της Θέρμης και μας μεταφέρει μια εικόνα για τον οικισμό, τις αλλαγές, τα πλεονεκτήματα και τα ζητήματα που παρουσιάζονται από την οικιστική ανάπτυξη:

«Όταν πρωτοπήγαμε στην περιοχή με τους γονείς μου υπήρχαν ακόμη χωματόδρομοι και λίγα ιδιόκτητα σπίτια. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πολύ κίνηση στους δρόμους και συμβαίνουν πάρα πολλά ατυχήματα, γιατί η περιοχή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για να υποστηρίξει όλον αυτόν τον κόσμο. Η επέκταση της Θέρμης, σε σχέση με τον κεντρικό οικισμό βρίσκεται πολύ κοντά από άποψη απόστασης. Ωστόσο δεν θα επιλέξει κανείς να περπατήσει ή να πάρει το ποδήλατο για να κάνει την διαδρομή, γιατί δεν είναι ακόμη ασφαλές. Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, φωτισμός και φανάρια, αλλά κατασκευάζονται τελευταία κυκλικοί κόμβοι που είναι πολύ σημαντικοί, γιατί κόβουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων.

Η Θέρμη είναι μια αρκετά αυτόνομη περιοχή και ο δήμος είναι πολύ οργανωμένος. Δημιουργούνται όλο και περισσότερα μαγαζιά, και ο κόσμος κινείται στην τοπική αγορά. Ικανοποιείται και το κομμάτι της διασκέδασης, αλλά και της υγειονομικής κάλυψης και των υπηρεσιών. Βρισκόμαστε έξω από τα καυσαέρια της πόλης, αλλά παράλληλα βρισκόμαστε πολύ κοντά. Η μετακίνηση προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης με το αυτοκίνητο διαρκεί δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, αλλά η συγκοινωνία όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί τους κατοίκους».

Με βάση τα παραπάνω, αλλά και την επιτόπια έρευνα στην περιοχή επιχειρήσαμε να μελετήσουμε τις εκκρεμότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό της επέκτασης στη Θέρμη. Η είσοδος θυμίζει ένα απέραντο και πλούσιο εργοτάξιο, με στενούς ωστόσο δρόμους, και εισόδους παράπλευρους στη Μουδανίων που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας. Πολλά δημόσια έργα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες στην περιοχή, αναφορικά με την υδροδότηση, την αποχέτευση και την βελτίωση των δρόμων.

H Parallaxi επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Θέρμης, Σπύρο Γαντά, για να ενημερωθεί για τα έργα και να καταγράψει την πορεία τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό να έχουμε τις απαντήσεις του εγκαίρως.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ

Σήμερα, η περιοχή της Θέρμης εξυπηρετείται μέσω του ΟΑΣΘ με τη γραμμή 66, που εκτελεί το δρομολόγιο Θέρμη-Χαριλάου. Η γραμμή του μετρό που πρόκειται να παραδοθεί προς χρήση δεν περιλαμβάνει τη Θέρμη, ωστόσο ο σχεδιασμός της επέκτασης του προς τα νοτιοανατολικά φαίνεται να την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκευή ενός σταθμού έξω από αυτήν, παραδείγματος χάριν στα Πράσινα Φανάρια θα απαιτεί και πάλι τη χρήση ΙΧ, καθώς πρόκειται για μια απόσταση 2,5 χλμ.

Η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, παρατηρεί ως βασική προτεραιότητα για τη Θέρμη τη σύνδεση της με τη γραμμή του μετρό:

«Η Θέρμη είναι ιδανική περίπτωση για σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς, και από άποψη έκτασης, και πληθυσμού. Με κέντρο τη Θέρμη μπορείς να εξυπηρετήσεις και διατοπικές μετακινήσεις, να έρθει δηλαδή κάποιος από πιο μακριά, να αφήσει το αυτοκίνητο του στο μετρό και να εξυπηρετηθεί στο κέντρο.

Η προαστική ανάπτυξη είναι η πεμπτουσία της δημιουργίας πολλαπλών μετακινήσεων και της παντελούς έλλειψης σύνδεσης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι παράγεται μεγάλη χρήση του ΙΧ, που σημαίνει κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, πρέπει να αποφύγουμε τέτοια μοντέλα προαστικής ανάπτυξης. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση καθώς τα νοικοκυριά αναζητούν νέα σπίτια εκτός του κέντρου. Δεν μπορούμε χωρίς μέσα μαζική μεταφοράς να μεταφέρουμε τον κόσμο εκτός πόλης, ή να τον καταδικάσουμε να ζει σε μικρά σπίτια σε ψηλά κτήρια».

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;

Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς αν επισκεφθεί την επέκταση της Θέρμης σήμερα είναι ότι εκεί κατασκευάζονται πολυτελείς κατοικίες και διαμερίσματα, αλλά τίποτε δεν εγγυάται τη δημιουργία μιας γειτονιάς. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε μια περιοχή, για να προβλέψει τις ανάγκες που θα έχουν οι κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής όταν αυτοί εγκατασταθούν εκεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η υλοποίηση του σχεδίου είναι υπό εξέλιξη, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα, ενώ θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί πριν την άφιξη των κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι της Θέρμης, όπως συνέβη και με αυτούς του Πανοράματος, του Ρετζικίου και του Ευόσμου, θα πρέπει να εγκατασταθούν στα νέα τους σπίτια με την ελπίδα ότι τα έργα αυτά κάποτε θα πραγματοποιηθούν.

Η Χάρις Χριστοδούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ παρατηρεί την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή εκφράζοντας ορισμένους προβληματισμούς για το νέο αυτό προάστιο που θα επιδιώξει να οικοδομήσει εκτός από κτήρια και σχέσεις κοινότητας:

«Η περιοχή που βλέπουμε να διαμορφώνεται γύρω από τον αρχικό πυρήνα του οικισμού της Θέρμης ως «επέκταση» προκύπτει από ένα πολεοδομικό σχέδιο περίπου εικοσαετίας. Βασίζεται σε πολύ συμβατικές επιλογές οργάνωσης σε απόσταση ανάσας από έναν πολύβουο αυτοκινητόδρομο.

Από τη μια, έχουμε πολυτελείς κατοικίες και από την άλλη, έχουμε χωράφια, οπωρώνες και ελαιώνες. Η ανάμεικτη αυτή συνθήκη είναι στάδιο της αλλαγής και υπάρχει σε επεκτάσεις και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Εκεί, όμως υπάρχει  και μέριμνα για τους ανθρώπους που θα κατοικήσουν την περιοχή: Ποιοι είναι, ποιες οι ανάγκες τους; Φροντίδα που εδώ δεν την βλέπουμε. Στα νέα σύγχρονα ευρωπαϊκά προάστια υπάρχει μια διάθεση να οργανωθεί η κοινότητα και η συλλογική ζωή πριν υπάρξει ο υλικός χώρος και οι κατασκευές γιατί οι σχέσεις γειτονιάς είναι σημαντικές για την καθημερινότητα. Παράλληλα, όλα γίνονται με μεγαλύτερη  περιβαλλοντική ευαισθησία στο φυσικό πεδίο και εύστοχη προετοιμασία. Πρώτα θα βρεθεί εκεί το μέσο μαζικής μεταφοράς, που θα οδηγεί προς το κέντρο, και μετά χτίζουν οι εργολάβοι.

Με απασχολεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον με αυτό το κομμάτι της πόλης, μετά την επέκταση του οικισμού. Η Θέρμη μπορεί να γίνει ένα πολύ όμορφο και αξιοβίωτο προάστιο παρόλο που θα μεγαλώσει κι άλλο. Όμως στην παρούσα φάση βλέπουμε να εφαρμόζεται πάλι ένα μοντέλο super-slum, μια αθροιστική δόμηση χωρίς χαρακτήρα. Θα υπάρξει μια συσσώρευση πολυτελών μονοκατοικιών ή μικρών συγκροτημάτων όπου κανείς δεν θα μπορεί να προσανατολιστεί στους δρόμους, να κυκλοφορήσει πεζός ή με ποδήλατο με ασφάλεια. Θα πρέπει κανείς να πάρει το αυτοκίνητο του για να κάνει βασικές αγορές ή να πάει για καφέ, σε μια γειτονιά που θα έπρεπε να μπορείς να την περπατάς και να συναντάς φίλους. Ακολουθούμε το πρότυπο του αμερικάνικου προαστίου αντί του ευρωπαϊκού. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν δημόσια μέσα συγκοινωνίας και δεν έχει εξυπηρετηθεί αυτό που ονομάζουμε γειτονιά με όρους καθημερινότητας. Πρώτα θα στηθούν όλες οι κατοικίες και μετά από αρκετά χρόνια ίσως δούμε κάποια πρώτα γωνιακά καταστήματα για τις καθημερινές ανάγκες, όπως στις επεκτάσεις στο Πανόραμα. Το πρότυπο αυτό είναι προβληματικό.

Ο λόγος είναι ότι τίθεται σε προτεραιότητα η εξυπηρέτηση για το ιδιωτικό κεφάλαιο, και έπειτα έρχεται ο Δήμος να καλύψει  κάποιες πρωταρχικές ανάγκες που δημιουργούνται (ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων κοκ). Κάποιες στοιχειώδεις υποδομές υπάρχουν, αλλά αντανακλούν ένα πολύ συμβατικό πρότυπο οργάνωσης του αστικού χώρου για το σκληρό μπετόν, το ΙΧ αυτοκίνητο, και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Η κοινωνική εγγύτητα είναι ένας παράγοντας που φέρνει τη ζωντάνια και την ασφάλεια σε τέτοιες γειτονιές, όχι οι κάμερες και η ιδιωτική φύλαξη».

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΗΜΩΝΕΙ

Η προαστιοποίηση παρατηρείται εδώ και δεκαετίας, ωστόσο οι κάτοικοι της πόλης δεν αντιλήφθηκαν την έξοδο αυτή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, ο λόγος είναι ότι την ίδια περίοδο παρατηρείται η άφιξη στη χώρα οικονομικών μεταναστών. Οι άνθρωποι αυτοί έμειναν στις περιοχές πέριξ του κέντρου, που τα μεσαία στρώματα εγκατέλειπαν για τα προάστια. Έτσι, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του κέντρου δεν ερήμωσε, αλλά σήμερα συναντά σημάδια παρακμής, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις κατοικίες παραμένουν όπως ήταν, μέχρι και σήμερα. Η περιοχή της Δελφών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση.

Η προαστιοποίηση συνδέεται άμεσα και με το κτηριακό απόθεμα στο κέντρο της πόλης. Η καθηγήτρια Χάρις Χριστοδούλου επισημαίνει ότι όσο η Θέρμη, η Πυλαία και ο Εύοσμος αναπτύσσονται, το κέντρο της πόλης δείχνει σημάδια παρακμής, ενώ υπάρχει διάθεση επιστροφής σε αυτό:

«Αυτή τη στιγμή μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 40 χιλιάδες μονάδες κατοικίας που είναι κενές και εκτός αγοράς και μάλιστα οι περισσότερες συγκεντρωμένες σχετικά κεντρικά σε περιοχές της πρώτης μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Χονδρικά, επομένως, αν υπολογίσουμε δυο άτομα ανά νοικοκυριό – το ελάχιστο, μιλάμε περίπου για 80 με 100 χιλιάδες κατοίκους, για να μείνουν μέσα στην πόλη ανθρώπινα. Είναι επιτέλους καιρός να εξετάσουμε την αναζωογόνηση του κτηριακού αποθέματος της πόλης με ολοκληρωμένο και κοινωνικά συνειδητοποιημένο σχεδιασμό. Υπάρχει πλέον κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για συνολικές παρεμβάσεις. Ας σκεφτούν διαφορετικά πριν πολεοδομήσουν, Δήμοι, Περιφέρεια, Υπουργεία, επενδυτές, ας δράσουν διαφορετικά για το συλλογικό όφελος, τη ζωή μας, το μέλλον της πόλης».

———————————————————————————————————————————-

Βγαίνουμε στη Θέρμη 

Η πρόταση της parallaxi για μια ωραία έξοδο

LODGE CAFE BAR

Στην πλατεία της Θέρμης, εκεί που χτυπάει η καρδιά της διασκέδασης, όλες τις ώρες της ημέρας, ένας φιλόξενος χώρος εδώ και 7 χρόνια αποτελεί ορόσημο. Ξεκινώντας από το πρωί, μπορείς να απολαύσεις τον φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ σου από ποικιλίες της Βραζιλίας, Κολομβίας και Αιθιοπίας στο Roastelier by Buondi Craft της Nestlé. Το έμπειρο προσωπικό θα σε κατευθύνει ώστε να επιλέξεις το blend που σου ταιριάζει και… μια απολαυστική εμπειρία καφέ ξεκινάει. Συνόδευσέ τον με εκλεκτά πιάτα brunch, φτιαγμένα από τις καλύτερες πρώτες ύλες και ξεκίνα δυναμικά τη μέρα σου, τα βράδια με τα μοναδικά events που φιλοξενεί το κατάστημα με καλεσμένους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου της μουσικής, όπως DJ’s και τραγουδιστές που ανεβάζουν το κέφι στα ύψη. 

Καραολή & Δημητρίου 4, Thérmi, Thessaloniki, Greece, https://lodgebar.gr/ Facebook: https://www.facebook.com/lodgecafebar/.

Instagram: https://www.instagram.com/lodgecafebar/.