Μουσικοί σταλακτίτες

1.Marin Marais: L'Arabesque.
Livre IV, Nr 80
viola da gamba: Csata István
Kolozsvár: 16th century franciscan monastery ceremonial hall


2. Antonio Vivaldi

Concertos for Plucked Instruments:
1. Concerto for 2 Mandolins, Strings and B.C. in G major RV 532 [Allegro-Andante-Allegro] 0:15
2. Concerto for Mandolin, Strings and B.C. in C major RV 425 [Allegro-Largo-(Allegro)] 11:47
3. Sonata for Violin, Lute and Basso in G minor RV 85 [Andante molto-Larghetto-Allegro] 19:41
4. Concerto for 2 Violins, Lute and B.C. in D major RV 93 [(Allegro)-Largo-Allegro] 28:20
5. Sonata for Violin, Lute and Basso in C major RV 82 [Allegro=Larghetto-Allegro] 37:58
6. Concerto for Viola d'Amore, Lute, Strings and B.C. in D minor RV 540 [Allegro-Largo-Allegro] 46:58
7. Concerto for Harpsichord, Strings and B. C. in A major RV 780 [Allegro-Andante-Allegro] 58:35
L'Arte dell'Arco
Federico Guglielmo [violin I/concert master]
Mauro Squillante [mandolin RV 532/II, RV 425]
Davide Rebuffa [mandolin RV 532/I]
Diego Cantalupi [archlute RV 85/93/82]
Pietro Prosser [baroque lute RV 540]
Mario Paladin [viola d'amore RV 540]
Nicola Reniero [harpsichord RV 425]
Carlo Lazari, Elisa Imbalzano [violin II]
Mario Paladin, Pasquale Lepore [viola]
Francesco Montaruli [cello]
Massimiliano Mauthe von Degerfeld [violone]
Cristiano Contadin [bass violin]
Nicola Reniero [harpsichord]

OTAN OI NAZI KHΡΥΞΑΝ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΤΕΧΝΗ

"ΚΑΘΑΡΗ' ΚΑΙ "ΕΚΦΥΛΙΣΜΕΝΗ" ΤΕΧΝΗ

Χίτλερ και Γκαίμπελς: οι εωσφορικοί κριτές της Τέχνης...

H τέχνη στα ολοκληρωτικά καθεστώτα είναι απόλυτα
υποταγμένη στις αισθητικές νόρμες που αυτά εκφράζουν.
Οποιαδήποτε παρέκκλιση από αυτές είναι καταδικαστέα
και αυτό σημαίνει διώξεις για τους "παραβάτες"
και απαγόρευση ή καταστροφή των έργων τους.

Η ναζιστική Γερμανία είναι ένα "κλασικό" παράδειγμα
για το πώς εννοούν όλες οι δικτατορίες
(φαιές ή κόκκινες, θρησκευτικές ή πολιτικές)
το ρόλο του καλλιτέχνη.
Το ναζιστικό καθεστώς ακολούθησε μία πολιτική κατεξευτελισμού
και απαγόρευσης όλων των ρευμάτων του μοντερνισμού,
που εμφανίστηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ειδικότερα στις εικαστικές τέχνες, μεγάλα κινήματα , όπως
ο ιμπρεσιονισμός, ο μεταϊμπρεσιονισμός , ο κυβισμός
και ο ντανταϊσμός, θεωρήθηκαν ότι ήταν οι αισθητικές
εκφράσεις ενός σάπιου κόσμου και ότι έσπερναν
τη σύγχυση στο λαό , σχετικά με την έννοια της
πραγματικής ομορφιάς στην τέχνη.
Από την πρώτη στιγμή που πήραν την εξουσία,
οι ναζί οργάνωσαν μία μεθοδευμένη προπαγανδιστική
εκστρατεία συκοφάντησης μεγάλων καλλιτεχνών ,
όπως ο Βασίλι Καντίσκι, ο Πάουλ Κλέε, ο Μαξ Μπέκμαν,
ο Πάμπλο Πικάσο , ο Ότο Ντιξ , ο Γκρός κ.ά., προβάλλοντας
τα έργα τους με τέτοιον τρόπο , ώστε να προκαλούν τις λοιδορίες
και την αποστροφή των απλοϊκών Γερμανών.

Ο ίδιος ο Χίτλερ ζητούσε συχνά από τους καλλιτέχνες
την επιστροφή στις "καθαρές γραμμές του Γερμανικού
πνεύματος" του (ρεαλιστικού) 19ου αιώνα και απαιτούσε
από αυτούς να στραφούν σε θέματα που αποτελούσαν
τα βασικά μοτίβα της συνθηματολογίας του καθεστώτος,
όπως η οικογένεια, η (σύμφωνα με τα αρχαιοελληνικά
πρότυπα) λατρεία του υγιούς σώματος, η θεοποίηση
της εργασίας, η προβολή ποτρέτων σημαντικών γερμανικών
προσωπικοτήτων, η χαρά της ζωής μέσα στη φύση κλπ.
Θέλοντας να δείξει τη διαφορά ανάμεσα στην "παρακμιακή"
και την "καθαρή" γερμανική τέχνη, ζήτησε από τον
φίλο και οπαδό του Άντολφ Τσίγκλερ (1892-1958), ζωγράφο,
προφέσορα στο πανεπιστήμιο και πρόεδρο του
Ινστιτούτου για τις Τέχνες, να του οργανώσει στο Μόναχο
δύο εκθέσεις : η μία με αντιπροσωπευτικά έργα της
"γνήσιας " γερμανικής τέχνης και η άλλη με έργα της "εκφυλισμένης" .

Ο Τσίγκλερ επέλεξε για την πρώτη έκθεση 600 κομμάτια
από ένα κατάλογο 16.000 έργων που του υπέβαλαν
όλα τα μουσεία της Γερμανίας.
Από έναν άλλο κατάλογο 5.000 έργων , επέλεξε 700,
θεωρώντας τα ως τα πιο αντιπροσωπευτικά για
δείξει στους Γερμανούς πόσο δίκαιο είχε ο Γκέμπελς
όταν τα αποκαλούσε "σκουπίδια".

Οι δύο εκθέσεις άνοιξαν ταυτόχρονα τις πύλες τους
στο Μόναχο το 1937 και περιόδευσαν για πολύ
καιρό σε μεγάλες πόλεις της Γερμανίας.
Για την έκθεση με τη "γνήσια" τέχνη διατέθηκαν
τεράστιες αίθουσες και τα εκθέματα προβλήθηκαν
με τη μέγιστη δυνατή λαμπρότητα, ενώ η δεύτερη έκθεση
στήθηκε με προβοκατόρικο τρόπο,
βασικός στόχος του οποίου ήταν
η γελοιοποίηση των εκθεμάτων και ο αναθεματισμός
των δημιουργών τους ως διεστραμμένων
ψυχικά και εκφυλισμένων ηθικά ατόμων.

Στοιβάζοντας τόσα έργα σε μικρές και κακοφωτισμένες αίθουσες ,
που έφεραν ενδεικτικούς τίτλους , όπως " Η αίθουσα του τρόμου",
" Ο αιώνιος Εβραίος και " Η Μπολσεβίκικη κουλτούρα", αλλά
καυ υπομνηματίζοντάς τα με επιγραφές
που σχολίαζαν με αποστροφή ή με δηλητηριώδη ειρωνία τα έργα ,
ο Τσίγκλερ και οι βοηθοί του πίστεψαν ότι θα προκαλούσαν την
οργή και την αγανάκτηση του κοινού.
Όμως συνέβη το εξής παράδοξο : πλην των φανατικών
οπαδών του καθεστώτος, που έδειξαν με όλους τους
δυνατούς τρόπους την αποστροφή τους για τους "παρακμιακούς"
καλλιτέχνες,η συντριπτική πλειοψηφία του κοινού πέρασε
μπροστά από τα έργα τους σιωπηλή, δείχνοντας ότι
δεν την ενοχλούσε καθόλου το είδος της τέχνης που έβλεπε.

Το εκπληκτικό σε όλη αυτήν την ιστορία είναι ότι την
έκθεση των "καταραμένων" καλλιτεχνών την είδαν
πάνω από τρία εκατομμύρια επισκεπτών, αριθμός που
αποτελεί ρεκόρ όλων των εποχών στην ιστορία των εκθέσεων
για τη Γερμανία, ενώ την έκθεση με τα δείγματα της "καθαρής"
τέχνης την επισκέφθηκαν πολύ λιγότεροι.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Στις 20 Μαρτίου του 1939 οι Ναζί έκαψαν 5.000 έργα
"εκφυλισμένης" τέχνης στο προαύλιο της πυροσβεστικής
υπηρεσίας του Βερολίνου,
Ήταν τα έργα που απέμειναν από τα 16.000 συνολικά
που συνέλεξε ο φανατικός ναζιστής δόκτωρ Τσίγκλερ
από όλα τα μουσεία της Γερμανίας.
Τα υπόλοιπα 11.000 είχαν πουληθεί από το καθεστώς
σε διάφορους συλλέκτες και σε μουσεία του εξωτερικού,
υλοποιώντας τη ρήση του χολερικού Γκέμπελς:
"Ελπίζουμε τουλάχιστον να βγάλουμε λίγα χρήματα
από αυτά τα σκουπίδια." .
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Ελβετική Γκαλερί Φίσερ
αγόρασε σε μία μόνο μέρα εκατό(100!) "σκουπίδια"
που είχαν ζωγραφίσει ο Πικάσο, ο Μπρακ, ο Σαγκάλ ,
ο Γκογκέν ,ο Βαν Γκονγκ και άλλοι
μεγάλοι "σκουπιδιάρηδες" καλλιτέχνες.

Gerontakos O κύριος με το παπιγιόν είναι ο Άντολφ Τσίγκλερ,

 επικεφαλής του Επιμελητηρίου για τις Οπτικές Τέχνες
και φανατικός εχθρός του μοντερνισμού.
Καμαρώνει ανάμεσα στα δύο ηγετικά τέρατα του Ναζισμού ,
που υπηρέτησε πιστά εξοντώνοντας καλλιτέχνες και
ρίχνοντας στην πυρά τα έργα τους, αν και ο ίδιος
ήταν ομότεχνός τους.

Διαβάστε τη γεμάτη μίσος επιστολή που έστειλε το κάθαρμα
στον εξπρεσιονιστή ζωγράφο Karl Schmidt-Rottluff ,
για να του αναγγείλει ότι αποσύρει 608 (!) πίνακές του από τα μουσεία
και τις γκαλερί της Γερμανίας, ότι θα βάλει ορισμένα
έργα του στην έκθεση των "εκφυλισμένων"
και ότι του απαγορεύει εφεξής να ασχολείται
με τις γραφιστικές τέχνες, είτε ως επαγγελματίας είτε ως ιδιώτης.

***

1.Karl Schmidt-Rottluff.

* Mr. Karl Schmidt-Rottluff
* Berlin W. 30 Bamberger St. 19

2 & 3: Έργα του
Karl Schmidt-Rottluff

In connection with the task, entrusted to me by the Fuehrer, of eradicating the works of degenerate art from our museums, no fewer than 608 paintings of yours had to be seized. A number of these paintings were displayed at the exhibits of Degenerate Art in Munich, Dortmund, and Berlin. This fact could leave no doubt in your mind that your paintings did not contribute to the advancement of German culture in its responsibility toward people and nation. Although you must also have been aware of 

the policy-setting speech of the Fuehrer at the opening of the Great German Art Exhibit in Munich, the recent paintings of yours which you have now submitted to us indicate that even at this date, you are still far removed from the cultural foundations of the National Socialist state. On the basis of these facts, I am unable to grant that you possess the necessary reliability for belonging to my Chamber. On the basis of Paragraph 10 of the first executive Order implementing the Law Concerning the National Chambers of Culture of November 1, 1933 (Official Gazette, I, 797) I hereby expel you from the National Chamber of Fine Arts and forbid you, effective immediately, any activity - professional or amateur - in the field of graphic arts. MEMBERSHIP BOOK NO. M 756 issued in your name is no longer valid, and you are requested to send it back to me by return mail.

s. ZIEGLER.

Certified: DOEMLING

(Rubber Stamp: National Chamber of Culture Chamber of Fine Arts)

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

 

1. Εκφυλισμένη τέχνη - Βικιπαίδεια

2. Γιατί οι ναζί μίσησαν τις πρωτοπορίες; | Andro

3. Φασισμός και μαζική κουλτούρα - Η Αυγή

ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!

Στέφανος Τσιαλής στην ΚΟΑ και Ζωή Τσόκανου στην ΚΟΘ

*Γνωριμία με τη μαέστρο Ζωή Τσόκανου |

Ατάκες (1)

Είναι οι Έλληνες αντισημίτες;

Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα και η Αριστερά

Ναζιστικά συνθήματα σε εβραϊκά νεκροταφεία και μνημεία (Νίκαια, Αθήνα, Πατήσια)

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 29.05.2017

Δημήτρης Ψαρράς

 

Με την απάντηση της διευθύντριας του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ολγας Δρόσου («Εφ.Συν.», 24/5) φάνηκε ότι ολοκληρώνεται μια δύσκολη συζήτηση γύρω από το ζήτημα του αντισημιτισμού στην Ελλάδα.
Προηγήθηκε η παρουσίαση από τον Απόστολο Λυκεσά στην «Εφ.Συν.» (5/5) της σχετικής μελέτης του Ιδρύματος με τίτλο «Αντισημιτισμός στην Ελλάδα σήμερα. Εκφάνσεις, αίτια και αντιμετώπιση του φαινομένου» (Θεσσαλονίκη 2017), την οποία υπογράφουν οι Γιώργος Αντωνίου, Σπύρος Κοσμίδης, Ηλίας Ντίνας και Λεόν Σαλτιέλ.
Ακολούθησε η άμεση αντίδραση του Γιάννη Δραγασάκη στο twitter («Θεωρείτε όντως ότι η αναφορά στον Σάιλοκ συνιστά αντισημιτισμό; Και η εφημερίδα υιοθετεί άκριτα αυτή την “εκτίμηση”; Μήπως χάνεται το μέτρο;») και η σφοδρή καταγγελία του ΠΑΜΕ, ότι με το δημοσίευμα «αναπαράγονται άθλιες συκοφαντικές και προβοκατόρικες για το κίνημά μας αναφορές που χαρακτηρίζουν το ΠΑΜΕ ως αντισημιτική δύναμη και φτάνουν στην αθλιότητα να γράφουν ότι το ΠΑΜΕ βεβηλώνει μνημεία του Ολοκαυτώματος».

 
Ο Αλ Πατσίνο ως Σάιλοκ στον Εμπορο της Βενετίας, σε παράσταση στη Βενετία το 2004 |

Ο συντάκτης της εφημερίδας απάντησε ότι για το περιεχόμενο ευθύνονται οι υπογράφοντες τη μελέτη και ξεκαθάρισε ότι διαφωνεί κι αυτός με πολλά από τα συμπεράσματά της («Εφ.Συν.», 8/5).
Ποιο είναι το συμπέρασμα του αναγνώστη από όλα αυτά; Από πρώτη ματιά, ότι έγινε πολύ κακό για το τίποτα. Αν όμως επιχειρήσει κανείς να διαβάσει πιο προσεκτικά τη μελέτη και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η δημοσιοποίησή της, θα διαπιστώσει ότι αυτός ο δύσκολος «διάλογος» είναι εξόχως αποκαλυπτικός.

Καταρχάς αυτό που είναι σαφές είναι ότι αισθάνθηκαν θιγμένοι και αντέδρασαν μόνο εκπρόσωποι της Αριστεράς. Παρά το γεγονός ότι στη μελέτη καταλογίζονται αντισημιτικές απόψεις σε πολλά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας (Αδωνις Γεωργιάδης, Μάκης Βορίδης, Μισέλ Ασημακοπούλου, Αθανάσιος Πλεύρης), αλλά και των ΑΝ.ΕΛΛ., από αυτές τις πτέρυγες δεν υπήρξε παρόμοια ευαισθησία. Δεν συζητάμε καν για τη Χρυσή Αυγή που θεωρεί τον αντισημιτισμό συστατικό στοιχείο της «κοσμοθεωρίας» της. Ο λόγος είναι ότι η Αριστερά θεωρεί την υπόθεση του ρατσισμού και ειδικά του αντισημιτισμού ξένη προς την ιδεολογία και την παράδοσή της. Θα επιχειρήσω παρακάτω να σχολιάσω αυτή την πεποίθηση. Ξεκινώ από τα δυο στοιχεία που προκάλεσαν τις αντιδράσεις.

Οι αναφορές στον Σάιλοκ

Είναι άραγε υπερβολή η επισήμανση ότι οι αναφορές στον Σάιλοκ εμπεριέχουν αντισημιτικές συνδηλώσεις, ακόμα και όταν εκφέρονται από την Αριστερά; Θα αρκούσε να μετρήσει κανείς τις σχετικές αναφορές της Χρυσής Αυγής για να απαντήσει στο ερώτημα. Ο χαρακτηρισμός «σύγχρονοι Σάιλοκ» συνοδεύει διαρκώς τα προπαγανδιστικά κείμενα της ναζιστικής οργάνωσης που αναφέρονται στους δανειστές ή και εν γένει τους «ξένους».
Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, αυτό τον όρο, η Χρυσή Αυγή θεωρεί ότι «καλύπτει» τις ευθείες αντισημιτικές της αναφορές. Για τον ίδιο λόγο γίνεται συνεχής αναφορά στον «τοκογλύφο Σόρος», ή ακόμα και σε τράπεζες «σιωνιστικών συμφερόντων».
Το ζήτημα δεν είναι αν ο Σέξπιρ είχε αντισημιτική διάθεση και σε ποιο βαθμό η εποχή του σημαδευόταν από αυτή τη μορφή ρατσισμού, όπως επισημαίνει η διευθύντρια του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ.
Εξάλλου στο ίδιο έργο του, τον «Εμπορο της Βενετίας», ο Σέξπιρ μάς έχει παραδώσει και την περίφημη «απολογία» του Σάιλοκ, την οποία δικαίως ο Μάριος Πλωρίτης χαρακτηρίζει «έξοχη συνηγορία όχι μόνο για τον ίδιον αλλά και για τη φυλή του όλη, και ένα μνημείο αντιρατσισμού, εξαιρετικά τολμηρό για την εποχή του» («Ο πολιτικός Σαίξπηρ», Αθήνα 2002, σ. 197).
Αναρωτιέται ο Σάιλοκ: «Κι όλα αφτά γιατί; Γιατί είμαι Οβριός. Κι ο Οβριός μάτια δεν έχει; Δεν έχει ο Οβριός χέρια, όργανα, μάκρος, φάρδος, μυρουδιά, χαρά, λύπη, πάθος; Τρώει ή όχι το ίδιο ψωμί; Λαβώνεται ή όχι με τα ίδια τ’ άρματα; Παθαίνει τις ίδιες αρρώστιες, γιατρέβεται με τα ίδια γιατρικά, κρυώνει, ζεσταίνεται απ’ τον ίδιο χειμώνα κι απ’ το ίδιο καλοκαίρι όπως ο Χριστιανός ή όχι; Σα μας τρυπάτε, δε ματώνουμε; Σα μας γαργαλάτε, δε γελούμε; Σα μας φαρμακώνετε, δεν πεθαίνουμε;» (μετάφραση Αλέξανδρου Πάλλη).

Το μνημείο του Ολοκαυτώματος

Το ΠΑΜΕ και το ΚΚΕ από την πλευρά τους αδυνατούν να κατανοήσουν ότι οι «παρεμβάσεις διαμαρτυρίας» σε μνημεία του Ολοκαυτώματος, στο όνομα της συμπαράστασης στον αγώνα των Παλαιστινίων και με στόχο την καταγγελία του κράτους του Ισραήλ, δεν παύει να αποτελεί «βεβήλωση».
Οχι μόνο επειδή προϋποθέτει την ταύτιση των Εβραίων όλου του κόσμου με την κρατική πολιτική του Ισραήλ, αλλά κυρίως επειδή βασίζεται σε ένα καθαρά αντισημιτικό σόφισμα. Η τόσο διαδομένη ταύτιση του σημερινού Ισραήλ με το Τρίτο Ράιχ, όσο κι αν το αρνούνται εκείνοι που την επιχειρούν, είναι ο σύγχρονος έμμεσος τρόπος άρνησης του Ολοκαυτώματος.
Ακόμα και οι πιο ακραίοι «αρνητιστές» παραδέχονται την ύπαρξη Εβραίων θυμάτων του ναζισμού και συνομολογούν την αγριότητα των Ες Ες και των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Εκείνο που αρνούνται είναι τη μοναδικότητα της Σοά, δηλαδή την εμπρόθετη και σχεδιασμένη επιχείρηση αφανισμού του εβραϊκού λαού από τους ναζί, καθώς και την ύπαρξη στρατοπέδων εξόντωσης.

|

Η χρήση των μνημείων του Ολοκαυτώματος για την κριτική της πολιτικής του Ισραήλ είναι γι’ αυτό τον λόγο απαράδεκτη και ορθώς επισημαίνεται από τους συντάκτες της μελέτης.
Το επιχείρημα που συνήθως χρησιμοποιείται προκειμένου να δικαιολογηθεί ο σύγχρονος αντισημιτισμός είναι ότι οι πράξεις αυτές δεν στρέφονται κατά των Εβραίων, αλλά κατά των «σιωνιστών». Μόνο που πρόκειται για προσχηματικό ισχυρισμό. Στα περισσότερα κείμενα η λέξη «σιωνιστής» είναι απλή μετωνυμία του «Εβραίου». Με εγκύκλιό του προς τους συντάκτες του ιστοτόπου της ναζιστικής οργάνωσης ο Μιχαλολιάκος δίνει την ακόλουθη οδηγία: «Δεν υπάρχουν νέγροι, υπάρχουν μαύροι. Δεν υπάρχουν Εβραίοι, υπάρχουν σιωνιστές. Δεν υπάρχουν γύφτοι, υπάρχουν ρομ».
Και βέβαια στην παγίδα αυτή έχει πέσει και το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, αποδεχόμενο τον ισχυρισμό του Κωνσταντίνου Πλεύρη, ότι ο αντισημιτικός και φιλοχιτλερικός του λίβελος (με φράσεις του τύπου «έτσι θέλουν οι Εβραίοι, διότι μόνον έτσι καταλαβαίνουν: εντός 24 ωρών και εκτελεστικό απόσπασμα» ή «Εβραίος και άνθρωπος είναι έννοιες αντιφατικές, δηλαδή η μία αποκλείει την άλλη») δεν στρέφεται κατά των Εβραίων, αλλά κατά των… Εβραιοσιωνιστών.

Ο αντισημιτισμός στην Αριστερά

Τα απελευθερωτικά προτάγματα της Αριστεράς θεωρητικά θα απέκλειαν τη σύμπλευσή της με τον αντισημιτισμό. Ειδικά η ελληνική Αριστερά ήταν επί χρόνια λιγότερο επιρρεπής στα κηρύγματα του αντισημιτισμού από ό,τι η Αριστερά άλλων χωρών.
Ο ιδιαίτερος ρόλος των Εβραίων στο ελληνικό εργατικό κίνημα, η ταξική διάρθρωση της πολυπληθέστερης κοινότητάς τους, εκείνης της Θεσσαλονίκης, η καταφυγή στο ΕΑΜ την εποχή των ναζιστικών διώξεων, αλλά και η χρήση του μύθου της «εβραιομπολσεβικικής συνωμοσίας» από την αντικομμουνιστική προπαγάνδα του μεσοπολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου δεν το επέτρεπαν. Μάλιστα τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του κράτους του Ισραήλ η εμπειρία των αυτοδιαχειριζόμενων κιμπούτζ προκάλεσε θερμό ενδιαφέρον αριστερών αναλυτών.

Τα πράγματα άλλαξαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, με την καθυστερημένη εισαγωγή στη χώρα μας της αντισημιτικής προπαγάνδας που είχε αναπτυχθεί στη Σοβιετική Ενωση και κορυφώθηκε μετά τον Πόλεμο των Εξι Ημερών. Οι νέες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της ΕΣΣΔ οδήγησαν τότε σε ανοιχτά αντισημιτικές θέσεις, στο όνομα του «αντισιωνιστικού αγώνα».
Τα επίσημα σοβιετικά κείμενα εκείνης της περιόδου περιλαμβάνουν τόσο ακραία αντισημιτικές θέσεις, ώστε τα επικαλείται σήμερα η Χρυσή Αυγή. Ο «θεωρητικός» της οργάνωσης Γ. Λύκος θα βασιστεί στο έργο του Τροφίμ Κίτσκο «Ιουδαϊσμός και Σιωνισμός!» (1968) και των Γιούρι Ιβάνοφ και Εβγκένι Εβσέγιεφ «Φυλαχθείτε! Σιωνισμός!» (1969).
Αυτός ο καθαγιασμένος από τη μητρόπολη του σοσιαλισμού «αντισιωνιστικός αγώνας» οδήγησε και μεγάλα τμήματα της ελληνικής Αριστεράς -παραδοσιακής και επαναστατικής- στην υιοθέτηση του ίδιου ερμηνευτικού σχήματος και στη δαιμονοποίηση του Ισραήλ και του σιωνισμού.
Και όταν η Ελλάδα απείχε από την ψηφοφορία στη Γ.Σ. του ΟΗΕ που κήρυξε τον σιωνισμό «ρατσισμό» (10/11/1975), η Αριστερά θεώρησε ότι δικαιώθηκε η δική της σύμπλευση με το «σοσιαλιστικό στρατόπεδο», τις αραβικές χώρες και εκείνες του Τρίτου Κόσμου που συγκρότησαν την πλειοψηφία.
Σιωνισμός, ρατσισμός και ιμπεριαλισμός έγιναν σιγά σιγά ισοδύναμοι και στη συνέχεια ταυτόσημοι όροι για αριστερούς αρθρογράφους και συγγραφείς. Και πολύ γρήγορα ο «διεθνής σιωνισμός» μετατράπηκε στον αόρατο εχθρό που κρύβεται πίσω από κάθε «ανθελληνική» επιβουλή: πίσω από τους εμπρησμούς, τους Τούρκους, τους «Σκοπιανούς», κ.λπ. Αυτή η «ανθελληνική» συνωμοσία που εξυφαίνεται από κάθε λογής «σιωνιστικές» υπερεθνικές οργανώσεις δεν εξάπτει τη φαντασία μόνο της Ακροδεξιάς. Τον Μάιο του 2009 είδαμε να διαδηλώνουν με διαφορά μιας μέρας η νεολαία του ΛΑΟΣ και η ΚΝΕ έξω από τον Αστέρα της Βουλιαγμένης, όπου συνεδρίαζε η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ.
Το συμπέρασμα είναι ότι χρειάζεται να διαβάζει κανείς με μεγαλύτερη προσοχή μελέτες όπως αυτή του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, ακόμα κι αν θεωρεί ότι οι παρατηρήσεις της είναι άνισες ή άδικες. Και να έχει κατά νου τα λόγια ενός κατεξοχήν αντιιμπεριαλιστή και υποστηρικτή των λαών του Τρίτου Κόσμου, του Φραντς Φανόν: «Οταν ακούτε να κακολογούν τους Εβραίους, τεντώστε τ’ αυτιά σας: για σας μιλούν».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Παίρνουμε... χρυσό στον αντισημιτισμό

Ο σοσιαλισμός των ηλιθίων

Η προεδρία Τραμπ είναι το αρχικό στάδιο σε μια απολυταρχική αλλαγή καθεστώτος

Θάνος Καμπύλης 

 Thanos.Kampylis@huffingtonpost.gr

Timothy Snyder στη HuffPost Greece: Η προεδρία Τραμπ είναι το αρχικό στάδιο σε μια απολυταρχική αλλαγή καθεστώτος

Δημοσιεύθηκε: huffingtonpost.gr/ 30/05/2017

Όντας πεπεισμένος ο συγγραφέας Timothy Snyder ότι η αμερικανική δημοκρατία έχει λιγότερο από ένα χρόνο για να σωθεί, συγκεντρώνει στο πρόσφατο βιβλίο του «Απέναντι στην τυραννία», είκοσι συμβουλές, είκοσι κεφάλαια, τα οποία όπως ο ίδιος υποστηρίζει στη HuffPost Greece, μπορούν να αλλάξουν την πολιτική πραγματικότητα που μας περιβάλλει. «Αν ο κύριος πυλώνας ενός συστήματος είναι το να ζεις μέσα στο ψέμα», έγραψε ο Χάβελ, «τότε είναι αυτονόητο ότι η θεμελιώδης απειλή την οποία αντιμετωπίζει το σύστημα αυτό είναι η αλήθεια». Καθώς την εποχή του διαδικτύου δημοσιεύουμε οι πάντες, ο καθένας από μας φέρει προσωπική ευθύνη για τη δημόσια αντίληψη περί αληθείας. Εάν διερευνούμε και αναζητάμε με σοβαρότητα τα γεγονότα, μπορούμε να κάνουμε μια μικρή επανάσταση ο καθένας μας, μια επανάσταση που αφορά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το διαδίκτυο, διαβάζουμε για παράδειγμα στο κεφάλαιο 11. «Σεβαστείτε τη γλώσσα μας», «Κοιτάξτε τους άλλους και συνομιλήστε μαζί τους», «Οικοδομήστε μια ιδιωτική ζωή», είναι μερικά από τα βήματα που κατά τον ίδιο μπορούν να οδηγήσουν στην επαγρύπνηση των πολιτών.

-Γιατί ένα βιβλίο για την τυραννία αυτή τη χρονική στιγμή;
Η δουλειά μου αφορά τις ιστορικές καταβολές και τις ανθρώπινες συνέπειες του ακραίου κακού στην πολιτική. Είμαι ιστορικός που μελετά την Ανατολική Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα, τα καθεστώτα τρόμου που προκλήθηκαν από τους Ναζί και τους Σοβιετικούς. Για να γίνω αυτός ο ιστορικός, έπρεπε να μιλήσω με ανθρώπους που είχαν βιώσει αυτά τα δύο συστήματα. Για να γίνω καθηγητής έπρεπε προηγουμένως να συναντήσω και να μιλήσω με νεότερους ανθρώπους σε κοινωνίες που η δημοκρατία αποδυναμώνεται. Αποτέλεσμα αυτών είναι ότι η πολιτική μου «φαντασία» είναι λίγο πιο... ευρεία από αυτή των περισσότερων Αμερικανών. Μου ήταν ξεκάθαρο το 2016 πως ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ένας επίδοξος τύραννος. Έγραψα το βιβλίο μετά τις εκλογές σαν απόσταγμα της σοφίας προηγούμενων γενεών με μια μορφή που θα μπορούσε να είναι άμεσα χρήσιμη στον αναγνώστη.
-Δεν είναι δεδομένη η δημοκρατία στις μέρες μας; Από τι κινδυνεύει;
Φυσικά και όχι. Η δημοκρατία θέλει σκληρή δουλειά. Αν τη θεωρούμε δεδομένη, θα εξαφανιστεί. Πρέπει να αποτελεί μια επιδίωξη, ένα στόχο για το μέλλον, διαφορετικά δεν έχει καμία τύχη. Ο βασικός της αντίπαλος είναι μια χαλαρή και κονφορμιστική τάση που έχουμε όλοι μας. Η βασική αιτία ανησυχίας είναι η ευρέως αυξανόμενη ανισότητα σε μεγάλες δημοκρατικές κοινωνίες. Η Ρωσία έχει δείξει πως διαθέτει μια κλεπτοκρατική ελίτ που μπορεί να χρησιμοποιήσει μια εναλλακτική πραγματικότητα για να ακινητοποιήσει την αντιπολίτευση. Το ρωσικό μοντέλο εξάγεται από τις ρωσικές αρχές και είναι πολύ ελκυστικό σε μορφές όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.
-Γιατί έχουμε την τάση να υπακούμε στους κανόνες;
Έχουμε μια γενική τάση να προσαρμοζόμαστε σε νέες καταστάσεις. Συνήθως αυτό είναι και το πρέπον. Όμως κάποια στιγμή έχει πολύ μεγάλη σημασία να σταματήσουμε και να αναρωτηθούμε αν δεχόμαστε τη νέα κατάσταση. Επιπλέον, το πιο σημαντικό μάθημα που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι το να μην υπακούμε εκ των προτέρων. Αυτό κάνει δυνατές όλες τις μορφές αντίστασης. Αν αποτύχουμε να θυμόμαστε αυτόν τον κανόνα, οι μορφές αντίστασης γίνονται αδύνατες.
-Πώς μπορούν να αντισταθούν οι πολίτες στο λαϊκισμό και τον απολυταρχισμό;
Πρώτα από όλα με το να ξεκινήσουν να βλέπουν τους εαυτούς τους σαν πολίτες. Σαν άτομα που ανακαλύπτουν μόνοι τους τα πράγματα και να μη φοβούνται να μιλήσουν στους συμπολίτες τους κατ' ιδίαν. Το βιβλίο αυτό παρέχει 20 τρόπους, οι πιο πολλοί από αυτούς σχετικά απλοί, με τους οποίους μπορούμε να αλλάξουμε την πολιτική πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες είμαστε ακόμη σε ένα σημείο όπου όχι τόσο σημαντικές επιλογές όπως το να συζητάμε, να ασχολούμαστε με τα κοινά, να διαμαρτυρόμαστε, να γινόμαστε συνδρομητές σε έγκριτες εφημερίδες, μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου έχει να κάνει με το να αναγνωρίζεις τα σημάδια ότι τα πράγματα γίνονται χειρότερα και προσφέρει μερικές ακόμη κρίσιμες οδηγίες. Γενικά όμως είναι σημαντικό να καταλαβαίνουμε ότι ακόμα και τα απολυταρχικά καθεστώτα ζητούν τη συναίνεσή μας, ιδίως στην αρχή κι ότι εμείς έχουμε την εξουσία να μην παραχωρούμε αυτή τη συναίνεση.

Δεν είναι και τόσο μεγάλο μυστήριο. Ο Κόμεϊ διερευνούσε το τι συνδέει τη Ρωσία και την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ. Απολύοντας τον Κόμεϊ, ο Τραμπ παραδέχεται την ενοχή του.

-Τι το επικίνδυνο κρύβει η λέξη «ελίτ»;
Το φασιστικό όνειρο είναι ένας ενωμένος λαός που όμως με κάποιο τρόπο εκπροσωπείται ευθέως από έναν «Ηγέτη». Σε αυτό το σχέδιο, «ελίτ» είναι όλοι οι άνθρωποι που επιμένουν να υπακούν στους κανόνες, τους νόμους και τη λογική, όλα αυτά που αποτελούν προβλήματα για το όνειρο της ενότητας που περιγράψαμε.
-Πώς μπορεί να επηρεάσει το Brexit τη δημοκρατία στην Ευρώπη; Πιστεύετε ότι η Ε.Ε. αντιμετωπίζει την πιθανότητα κατάρρευσης;
Η πιο πιθανή συνέπεια ενός Brexit, αν συμβεί, είναι το τέλος της Μ. Βρετανίας. Δεν υπάρχει δικαιολογία να πιστεύουμε ότι οι ευρωπαϊκές πολιτείες μπορούν να επιβιώσουν χωρίς το ευρύτερο πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαι αισιόδοξος ότι οι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι η επιστροφή στα έθνη-κράτη είναι αυτο-αντιφατική. Η Ευρώπη δεν έζησε ποτέ κάποια περίοδο με επιτυχημένα έθνη-κράτη. Είχε αυτοκρατορία και ύστερα είχε ολοκλήρωση. Η αυτοκρατορία είναι πλέον αδύνατη, συνεπώς η ολοκλήρωση κάποιας μορφής είναι αυτό που απέμεινε.
-Πώς βαθμολογείτε την προεδρία Τραμπ μέχρι τώρα;
Είναι το αρχικό στάδιο σε μια απολυταρχική αλλαγή καθεστώτος κι έτσι δε θα ήθελα να τη βαθμολογήσω με βάση τα παραδοσιακά πρότυπα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρόκειται για μια εξαιρετική κατάσταση και να μην υποκρινόμαστε για το αντίθετο.
-Τι πιστεύετε ότι συνέβη στα αλήθεια με την απόλυση Κόμεϊ από τον Ντ. Τραμπ;
Δεν είναι και τόσο μεγάλο μυστήριο. Ο Κόμεϊ διερευνούσε το τι συνδέει τη Ρωσία και την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ. Απολύοντας τον Κόμεϊ, ο Τραμπ παραδέχεται την ενοχή του.
-Είστε αισιόδοξος ότι οι ΗΠΑ θα δουν καλύτερες μέρες;
Δεν πιστεύω στην αισιοδοξία και την απαισιοδοξία. Πιστεύω στην ανάληψη δεσμεύσεων με βάση την ενημέρωση που παίρνουμε από την ιστορία και στη δράση.
-Έχετε δηλώσει ότι μένει λιγότερο από ένας χρόνος για να σωθεί η αμερικανική δημοκρατία. Το πιστεύετε όντως;
Ναι. Έχουμε λιγότερο από ένα χρόνο για να δράσουμε. Όμως οι άνθρωποι έχουν ξεκινήσει να δρουν από τη στιγμή που έδωσα αυτή τη συνέντευξη.

*Το βιβλίο του Timothy Snyder «Απέναντι στην τυραννία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Τις αγορεύειν βούλεται; Όλοι!

αγορεύω: βγάζω λόγο, δημηγορώ, μιλώ δημοσίως, ρητορεύω. Στην Ελλάδα οι οι περισσότεροι αγορεύουν και οι λιγότεροι ομιλούν κανονικά. Ο Έλλην , όπως είναι παγκοσμίως γνωστόν, είναι παντογνώστης, δικαιούται λοιπόν να αγορεύει, είτε πρόκειται για δημόσια συνάθροιση είτε πρόκειται για ιδιωτική συνομιλία.
Όταν συναντώνται οι ελληνοαγορεύοντες, αγορεύουν παραλλήλως: τα λόγια τους , ενώ ξεκινούν ευθυγράμμως , στην πορεία παίρνουν μιαν αποκλίνουσα τροχιά και περνούν δίπλα από το συνομιλητή τους, με αποτέλεσμα αυτός να μην ακούει τίποτα από αυτά που του λέει ο άλλος. Αυτό το θαύμα είναι ντόπια πατέντα κατοχυρωμένη διεθνώς,  με την επωνυμία "παράλληλοι μονόλογοι Made in Greece", κάτι σαν την  ονομασία "φέτα" για το ελληνικό αιγοπρόβειο τυρί.

"Σύντροφοι και συντρόφισσες, όπως έλεγε ο Στάλιν
μία είναι η έξοδος από την στενωπό του καπιταλιστικού στάβλου
για τα  λιβάδια του κόκκινου Παραδείσου: η μαζική συμμετοχή

στην απεργία της Πέμπτης!"

Στη Βουλή της αρχαίας Αθήνας ο γραμματέας ρωτούσε τους αθηναίους αν επιθυμούν να ανέβουν στο βήμα λέγοντας την περίφημη φράση "Τις αγορεύειν βούλεται;". Σήμερα δεν είναι ανάγκη να σε παροτρύνει κάποιος γραμματέας για να μιλήσεις. Βουτάς το μικρόφωνο σε μία συνέλευση και βγάζεις έναν "δεκάρικο" περί ανέμων και υδάτων ή χώνεσαι απρόσκλητος σε μία συζήτηση , διακόπτοντας αγενώς τους ομιλούντες, και αρχίζεις να λες τη γνώμη σου με ύφος αυθεντίας μη επιδεχομένης ουδεμίαν αντίρρησιν περί της ορθότητος των απόψεών σου.

Οι αγορεύσεις των Ελλήνων πολιτικών μοιάζουν με τις τις καρυδιές, που βγάζουν καρύδια κάθε είδους. Ακούς ομιλίες μεστού περιεχομένου, ακούς όμως και παρλαπίπες, που σε κάνουν να αηδιάζεις  και να αγανακτείς με τον τουπέ των αγορητών , το θράσος και την αγένειά τους, τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, το σαδιστικό στραγγάλισμα της αλήθειας και τα δηλητηριώδη υπονοούμενα κατά των αντιπάλων τους.
Οι πολιτικοί αυτοί είναι συνήθως ικανοί ρήτορες. Λίγοι όμως από αυτούς δυσκολεύονται να συντάξουν μία στοιχειώδη πρόταση, όταν δεν έχουν μπροστά τους το χειρόγραφο που τους έχουν γράψει οι παρακοιμώμενοι σοφολογιότατοι.Ένας υπήρξε μέγας λαοπλάνος χωρίς χειρόγραφο, ο Γεώργιος Παπανδρέου,  και μνημειώδεις οι λαϊκίστικες ατάκες του , όπως το "Πιστεύομεν  εις την λαοκρατίαν", τον Οκτώβρη του 1944.

Όσο πιο καλοί είναι στις ομιλίες τους οι πολιτικοί μας , τόσο πιο πολλά είναι τα ψέματα που λένε και τόσο πιο ελκυστικά είναι τα περιτυλίγματά τους.
Κλασικό παράδειγμα οι ρητορείες των παντελώς ανίκανων  τέως πρωθυπουργών  Κώστα Καραμανλή και  Γιώργου Παπανδρέου , που πριν από λίγα χρόνια  μάς διαβεβαίωναν  ότι όλα βαίνουν καλώς στο πλοίο που κυβερνούσαν,  ενώ αυτό βυθιζόταν μεσοπέλαγα. Θυμάστε τι ωραία που τα έλεγαν οι άχρηστοι , τι παρηγορητικά λόγια για τις πρόσκαιρες ταλαιπωρίες  που θα περνούσαμε , τι ανακουφιστικές υποσχέσεις για το μέλλον που θα ξημέρωνε λαμπρό ;

Θυμάστε επίσης τον Τσίπρα τον Μνημονιοσχίστη , πριν ανέβει στην εξουσία και αρπάξει τις ροπαλιές του Σόιμπλε στην γκλάβα;
Τώρα , όποτε είμαι τσιτωμένος και θέλω να κοιμηθώ καλά, ανοίγω την τηλεόραση και ακούω τον Κυριάκο , τον Άδωνη, τον Θεοδωράκη, τον Πορτοσάλτε. Αρκούν μερικές αράδες από τις υποσχέσεις τους για τις όμορφες μέρες που θα ζήσουμε μετά τον ΣΥΡΙΖΑ, όταν δηλαδή θα αρχίσει να ανθίζει ο νεοφιλελεύθερος καπιταλιστικός Παράδεισος  που θα φέρουν, για να χαλαρώσω και να επέλθη μοι ο θείος Όνειρος/ αμβροσίην διά νύκτα...

Εν πάση περιπτώσει, στον τόπο αυτό με τα τόσα στραβά και τα ανάποδα, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι σε έναν τομέα τουλάχιστον είμαστε πολύ πιο πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο: την ακατάσχετη ρητορεία, που είναι η μάνα του πιο σιχαμερού λαϊκισμού.

Gerontakos

Στην κουζίνα των κριτικών

Κρίσεις για τη λογοτεχνική παραγωγή του 2016 (Βραβεία "Αναγνώστη")

 Πηγή: oanagnostis.gr


H Κριτική Επιτροπή του Αναγνώστη δημοσιεύει σκέψεις για την εκδοτική παραγωγή του 2016 στις κατηγορίες ‘μυθιστόρημα’, ‘διήγημα-νουβέλα’, ‘ποίηση’, ‘δοκίμιο’ και ’πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι και ποιητές’.
Η διαδικασία προεπιλογής των έργων που περιελήφθησαν στις βραχείες λίστες δεν υπήρξε εύκολη. Λίγα ήταν τα κείμενα που ξεχώρισαν αυτονοήτως  για τη συνθετική και εκφραστική τους αρτιότητα, ενώ ταυτόχρονα έμειναν εκτός λίστας κείμενα που, υπό οριακώς διαφορετικές προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να εμφανιστούν στις γραμμές της.
Μυθιστόρημα
Πληθωρική ήταν και η φετινή μυθιστορηματική παραγωγή, με μεγάλη ποικιλία θεματικών και υφολογικών τρόπων και ταυτόχρονη αποτύπωση της ίδιας αμήχανης διάθεσης που είχε επισημανθεί και για την παραγωγή του 2015. Καθώς βρισκόμαστε σε μεταβατική συνθήκη, το μυθιστόρημα μοιάζει να περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του, δοκιμάζοντας αφηγηματικές φόρμες, αναζητώντας νέα θεματολογία, προσπαθώντας να συντονιστεί με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Θα έλεγε κανείς πως η ελληνική μυθιστοριογραφία δοκιμάζει τις δυνάμεις της και τα όρια της αντοχής της.
Μέσα σε ένα τέτοιο ανομοιογενές τοπίο, η αναγνώριση τάσεων και κοινών χαρακτηριστικών καθίσταται προβληματική και ίσως επικίνδυνη. Παρ’ όλα αυτά είναι φανερό πως εξακολουθεί το άνοιγμα του ελληνικού μυθιστορήματος προς τα μεγάλα ευρωπαϊκά ζητήματα της εποχής, με ταυτόχρονη υποχώρηση του μυθιστορήματος της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης. Όσο για τους συγγραφείς που καταπιάνονται μαζί της, αυτοί αποφεύγουν πλέον την προγενέστερη καταγγελτική οργή, ενώ την αρχική, συχνά επιφανειακή, ενασχόλησή τους με το θέμα έχει διαδεχθεί μια περίοδος αναδίπλωσης, κατά την οποία είτε η κρίση ενσωματώνεται στην κανονικότητα της καθημερινότητας είτε καταλαμβάνει θέση φόντου. Η αδιάπτωτα ανοδική πορεία του αστυνομικού αφηγήματος στην Ελλάδα, που καιρό τώρα επιδεικνύει κείμενα τα οποία συνδυάζουν το αίνιγμα με τη λογοτεχνικότητα, συνεχίστηκε και το 2016, με την άνοδο του αριθμού αλλά και της ποιότητας των σχετικών έργων να αποτυπώνεται και στη σημαντική αντιπροσώπευσή του είδους στη βραχεία λίστα των βραβείων.
Έτσι, η βραχεία λίστα περιέχει έργα που καλύπτουν μια ευρύτατη ειδολογική γκάμα, από ιστορικά και αστυνομικά μυθιστορήματα, μέχρι σατιρικές τοιχογραφίες του ελληνικού υποκόσμου και μικρά οικογενειακά δράματα, κείμενα με τραγική και άλλα με κωμική υφή, κείμενα που συνομιλούν με τρέχοντα ζητήματα όπως η τρομοκρατία, κείμενα που καταφεύγοντας στο ιστορικό παρελθόν συνομιλούν με τη φιλοσοφία, τη βιογραφία και τη γεωγραφία,ενώ συνάμα εγείρονται προβληματισμοί για την παγκοσμιοποίηση και τις ανισορροπίες που επιφέρει.
Διήγημα-νουβέλα
Υποτονικότερη σε σχέση προς το παρελθόν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η φετινή παραγωγή στην κατηγορία ‘διήγημα-νουβέλα’. Παρά την καλή τους φήμη, ολιγάριθμες ήταν οι μικρής φόρμας συλλογές που έφεραν μια ευδιάκριτη υφολογική και θεματική σφραγίδα. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, οι μορφικοί ή γλωσσικοί πειραματισμοί που επιχειρήθηκαν αποδείχθηκαν άστοχοι, χωρίς επαρκή συστοιχία με το περιεχόμενο κάθε διηγήματος.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο,  ξεχώρισαν έργα που διακρίνονται για την ενιαία σύλληψη τους. Στη βραχεία λίστα περιελήφθησαν τέσσερις πολυεστιακές ή εντέχνως αποδιαρθρωμένες νουβέλες και έξι σφιχτοδεμένες συλλογές διηγημάτων, στις οποίες εναλλάσσονται ιστορίες ανθρώπων της διπλανής πόρτας με σκληρές ρεαλιστικές ιστορίες σε γωνιές της απορφανισμένης από αισθήματα μεγαλούπολης, μικροσκοπικές ιστορίες και αυτοβιογραφικά θραύσματα ζωής με ασθμαίνουσες ψυχογραφικές αφηγήσεις.
Δοκίμιο
Το παραγκωνισμένο από το αναγνωστικό κοινό είδος του ‘λογοτεχνικού δοκιμίου’ και της ‘φιλολογικής μελέτης’ άντεξε και το 2016 χάρη στην επίμονη συγγραφική βούληση των δημιουργών και τη γενναιόδωρη φροντίδα των εκδοτών. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων δεν ασχολήθηκε με γενικότερα ζητήματα των σχέσεων κοινωνίας-λογοτεχνίας-ιδεών, αλλά εστίασε στη διερεύνηση κλασικών κειμένων καθιερωμένων συγγραφέων.
Η τελική λίστα της φετινής παραγωγής περιλαμβάνει ετερόκλιτες ερεθιστικές μελέτες και συλλογές κειμένων διαφορετικών θεωρητικών αφετηριών: νέες προσεγγίσεις στο δημοτικό τραγούδι, στα ομηρικά κείμενα, στη σκέψη Ελλήνων διανοουμένων της μεταβυζαντινής εποχής, σε ζητήματα φιλολογίας και ποιητικής. Η πρωτοτυπία δεν λείπει, συχνά το ύφος κερδίζει πιο πολύ κι από το περιεχόμενο, η πολυεργαλειοθήκη που οι σύγχρονοι δοκιμιογράφοι-μελετητές υιοθετούν ανανεώνει τη λογοτεχνία που μελετάται αέναα με νέα πρίσματα.
Πρωτοεμφανιζόμενοι στην πεζογραφία
Και το 2016 οι πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς κατέλαβαν σημαντική μερίδα της συνολικής πεζογραφικής παραγωγής τόσο στη μικρή όσο και στη μεγάλη φόρμα. Για άλλη μια χρονιά δεν παρατηρούνται κοινές τάσεις και κοινές αναφορές που θα επέτρεπαν να γίνει λόγος για μια συγκεκριμένη φυσιογνωμία της νεότερης γενιάς πεζογράφων – αντίθετα καθένας φαίνεται να αντλεί από μια ολοένα διευρυνόμενη δεξαμενή επιρροών στην προσπάθειά του να διαμορφώσει το προσωπικό του ιδίωμα.
Στη βραχεία λίστα των φετινών βραβείων μπορεί έτσι να εντοπίσει κανείς κείμενα εντελώς διαφορετικών αφετηριών, στοχεύσεων και τρόπων: από μεταμοντέρνα παιχνίδια μέχρι (σπανιότερα, είναι η αλήθεια) κλασικότροπες αφηγήσεις ή σκοτεινές αλληγορίες, που εκφράζονται με διάφορες φόρμες, από το μικροδιήγημα μέχρι και το μυθιστόρημα. Ο μοναδικός ίσως κοινός τόπος αυτής της ετερόκλιτης παραγωγής, στα πιο αξιόλογα τουλάχιστον δείγματά της, είναι η ιδιαίτερη μέριμνα για τη γλώσσα και το ύφος. Ευφάνταστοι ή χειρουργικά ακριβείς, χειμαρρώδεις και πληθωρικοί ή λιτοί και μετρημένοι, οι νεότεροι πεζογράφοι μοιάζει να αποδίδουν στη γλώσσα όλο και κεντρικότερο ρόλο μέσα στο λογοτεχνικό εγχείρημα.
Ποίηση
Παλαιότεροι, καταξιωμένοι ποιητές μαζί με δυναμικές παρουσίες εκπροσώπων νεώτερων γενεών αλλά και όψιμες, πλην ώριμες εμφανίσεις συγκροτούν τη φετινή “βραχεία λίστα” της ποίησης. Αν κάτι μπορεί κανείς να παρατηρήσει χωρίς να φοβηθεί ότι μεροληπτεί ή αστοχεί, είναι ότι δεν λείπουν οι ποιήτριες και οι ποιητές που επιχειρούν ευρύτερες συνθέσεις: αρκετές συλλογές συνιστούν ενιαίο, σπονδυλωτό ποιητικό έργο ενώ και οι κλασικές “συλλογές” είναι ιδιαίτερα συνεκτικές και προσεχτικά συγκερασμένες. Η υφολογική και θεματική ποικιλία θα κρατήσουν ενεργό το ενδιαφέρον και του πλέον δύσπιστου αναγνώστη. Είναι, τέλος, φανερό -και ελπιδοφόρο- το γεγονός ότι η ρυθμικότητα και η μουσικότητα αποτελούν εμφανώς αντικείμενο μέριμνας. Οι ποιητές καλλιεργούν όχι μόνο την καινοτομία αλλά και την παράδοση, έχοντας εξίσου στραμμένο το βλέμμα στο μέλλον όπως και στις απαρχές. Όχι, ούτε η φετινή “βραχεία λίστα”, που προέκυψε αβίαστα αλλά και αναγκάστηκε να αφήσει έξω αξιόλογα βιβλία, δεν μαρτυρά σημάδια κρίσης στη σύγχρονη ελληνική ποίηση.
Πρωτοεμφανιζόμενοι στην ποίηση
Διαφορετικά είναι τα πράγματα φέτος στους “πρωτοεμφανιζόμενους” στην ποίηση όπου η βραχεία λίστα συγκροτήθηκε με αρκετή δυσκολία. Δεν θα πρέπει όμως να ακουστούν υπερβολές σχετικά με το φαινόμενο αυτό. Είμαστε μια μικρή γλώσσα και η ποίηση ένα είδος δύσκολο και απαιτητικό: δεν είναι καθόλου περίεργο να μη δημοσιεύονται σε ετήσια βάση πολυάριθμες αξιόλογες συμβολές πρωτοεμφανιζόμενων, δηλαδή νέων σε ηλικία ποιητών. Το αντίθετο θα δημιουργούσε εύλογα καχυποψία.
Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ελισάβετ Κοτζιά, κριτικός λογοτεχνίας, Χρίστος Κυθρεώτης, συγγραφέας, Κώστας Παπαγεωργίου, ποιητής – κριτικός λογοτεχνίας, Γιώργος Περαντωνάκης, φιλόλογος -κριτικός λογοτεχνίας, Αριστοτέλης Σαΐνης, φιλόλογος – κριτικός λογοτεχνίας, Μαρία Τοπάλη, ποιήτρια – κριτικός λογοτεχνίας, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, κριτικός λογοτεχνίας.

Από μια Βαρκελώνη που αγαπήσαμε στη μεγάλη οθόνη

Spanish

Barcelona

Por qué tanto perderse

tanto buscarse, sin encontrarse.

Me encierran los muros de todas partes.

Barcelona

Te estás equivocando

no puedes seguir inventando

que el mundo sea otra cosa

y volar como mariposa.

Barcelona

Hace un calor que me deja

fría por dentro

con este vicio de vivir mintiendo

que bonito sería tu mar

si supiera yo nadar.

Barcelona

Mi mente tan llena

de cara de gente extranjera,

conocida, desconocida

he vuelto a ser transparente.

No existo más.

Barcelona

Siendo esposa de tus ruidos

tu laberinto extrovertido

no he encontrado la razón

por qué me duele el corazón

Porque es tan fuerte

que solo podré vivirte

en la distancia y escribirte

una canción.

Te quiero, Barcelona

Ella tiene el poder.

Barcelona es poderosa.

 _________________________________

English translation 

by Juan3454 on Fri, 27/11/2015

Barcelona

What's the need of losing each other so much,

of looking for each other so much, if we never meet.

The walls everywhere are imprisoning me,

Barcelona.

You are making a mistake,

you can't keep pretending

that this world is something else,

and then go flying like a butterfly,

Barcelona.

It's so hot here

that it makes me cold inside,

with this vice of living your life lying.

How pretty would be your sea

if I could swim,

Barcelona.

My head is full

of foreigner's faces.

Known people, unknown people,

I've become transparent again,

I don't exist anymore,

Barcelona

Κατερίνα Χαρβάτη: η  Ελληνίδα που «διαβάζει» το DNA των αιγυπτιακών μουμιών

Τη γενετική σύνθεση του αρχαίου αιγυπτιακού πληθυσμού αποκαλύπτει η ανάλυση γενετικού υλικού (DNA) από αρχαίες μούμιες, την οποία έκαναν επιστήμονες από τη Γερμανία και άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων μια διακεκριμένη Ελληνίδα παλαιοανθρωπολόγος.
Τα δείγματα αφορούσαν μιτοχονδριακό DNA από 90 μούμιες που βρίσκονταν σε γερμανικά μουσεία, καθώς και πυρηνικό DNA από άλλες τρεις μούμιες που βρέθηκαν στην ίδια περιοχή, στο Αμπουσίρ ελ-Μελέκ στη Μέση Αίγυπτο.
Οι μούμιες χρονολογούνταν περίπου μεταξύ του 1400 πΧ και του 400 μΧ, καλύπτοντας έτσι μια μεγάλη χρονική περίοδο: προ-πτολεμαϊκή, πτολεμαϊκή-ελληνιστική και ρωμαϊκή.

Οι ερευνητές συνέκριναν το DNA από τις μούμιες με το γενετικό υλικό των σύγχρονων Αιγύπτιων και άλλων γειτονικών πληθυσμών. Η βασική διαπίστωση είναι ότι οι σύγχρονοι Αιγύπτιοι έχουν περισσότερα κοινά γενετικά χαρακτηριστικά με τους κατοίκους της υπο-Σαχάριας Αφρικής από ό,τι είχαν στο παρελθόν. Αντίθετα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν στενότερη γενετική συγγένεια με αρχαίους λαούς από την Εγγύς Ανατολή (Μέση Ανατολή και Δυτική Ασία) από ό,τι με την Αφρική.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γιοχάνες Κράουζε, διευθυντή του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας στην Ιένα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications». Στην έρευνα συμμετείχε η καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Κατερίνα Χαρβάτη του πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν (Τυβίγγης) και του Κέντρου Σένκενμπεργκ για την Ανθρώπινη Εξέλιξη και την Παλαιοοικολογία.
H καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Κατερίνα Χαρβάτη

Αν και δεν είναι η πρώτη ανάλυση DNA από αιγυπτιακές μούμιες, είναι η πρώτη γενετική μελέτη που θεωρείται αξιόπιστη χάρη στη χρήση των πιο σύγχρονων τεχνικών ανάλυσης παλαιογενετικού υλικού, φωτίζοντας έτσι το πολύπλοκο παρελθόν της Αιγύπτου.
«Η πιθανότητα διατήρησης DNA σε μούμιες πρέπει να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό» δήλωσε ο Κράουζε, καθώς, όπως είπε, «το ζεστό αιγυπτιακό κλίμα, τα υψηλά επίπεδα υγρασίας σε πολλούς τάφους και ορισμένες χημικές ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν κατά την μουμιοποίηση, συμβάλλουν στην αποσύνθεση του DNA και θεωρείται ότι καθιστούν απίθανη την επιβίωση του DNA των αιγυπτιακών μουμιών σε βάθος χρόνου».
Γι' αυτό ακριβώς, στο παρελθόν, η όποια ανάλυση DNA από μούμιες είχε θεωρηθεί προβληματική, όμως αυτή τη φορά τα προβλήματα ξεπεράσθηκαν.
Στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων (Αφρικής, Ασίας, Ευρώπης), η Αίγυπτος αποτέλεσε τόπο συνάντησης πολλών λαών και κατακτητών, μεταξύ των οποίων και των Ελλήνων.
Όπως είπε η ερευνήτρια Βερένα Σοϊένεμαν του πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν, «θέλαμε να ελέγξουμε αν η κατάκτηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου και άλλων ξένων δυνάμεων έχει αφήσει το γενετικό αποτύπωμά της στον αρχαίο αιγυπτιακό πληθυσμό».
Η γενετική ανάλυση έδειξε ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι σχετίζονταν περισσότερο με λαούς από το Λεβάντε (Συρία-Λίβανο-Ισραήλ), καθώς και με νεολιθικούς πληθυσμούς από την Ανατολία και την Ευρώπη.
Όμως, κατά τα τελευταία 1.500 χρόνια αυξήθηκε η ροή γονιδίων από τον αφρικανικό νότο, καθώς αυξήθηκε το εμπόριο προϊόντων κατά μήκος του Νείλου, αλλά και μαύρων σκλάβων διαμέσου της Σαχάρας, διευρύνθηκε και η παρουσία του αφρικανικού DNA. Έτσι, σύμφωνα με τα ευρήματα, οι σύγχρονοι Αιγύπτιοι έχουν περίπου 8% περισσότερη γενετική συγγένεια με τους υπο-σαχάριους Αφρικανούς από ό,τι είχαν οι αρχαίοι πρόγονοί τους.


 
Σύμφωνα με την μελέτη, η περιοχή Αμπουσίρ ελ-Μελέκ γειτνιάζει με την περιοχή του Φαγιούμ, όπου υπήρχε μεγάλη εισροή Ελλήνων και Ρωμαίων αποίκων, γι' αυτό ήσαν συνηθισμένα τα ελληνικά και λατινικά ονόματα των κατοίκων. Πολλοί ελληνικοί πάπυροι έχουν βρεθεί στην περιοχή και αρκετοί κάτοικοι εκτιμάται ότι μιλούσαν ελληνικά και αργότερα λατινικά.
Η ανάλυση του DNA από τις μούμιες δείχνει μια σχεδόν αδιάσπαστη γενετική συνέχεια μεταξύ των πληθυσμών της προ-πτολεμαϊκής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής στην περιοχή Αμπουσίρ ελ-Μελέκ.
Αυτό, κατά τους ερευνητές, πιθανώς υποδηλώνει ότι ο τοπικός πληθυσμός είχε επηρεασθεί μόνο σε περιορισμένο βαθμό από την «εισβολή» των Ελλήνων και Ρωμαίων.
Οι ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι το γενετικό αποτύπωμα της ελληνικής και ρωμαϊκής μετανάστευσης θα είναι πιο αισθητό στη βορειοδυτική περιοχή του Δέλτα του Νείλου και στην περιοχή του Φαγιούμ, όπου ήσαν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι ελληνικοί και ρωμαϊκοί οικισμοί. Αλλά για να αποδειχθεί αυτό, θα χρειασθεί μια άλλη γενετική έρευνα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Όταν η προσωπική περιπέτεια μετουσιώνεται σε μυθιστόρημα και μετά γίνεται ταινία

Life isn't hard to manage when you've nothing to lose 

Τη ζωή δεν είναι δύσκολο να την κουμαντάρεις όταν δεν έχεις τίποτα να χάσεις.

• Ernest Hemingway, "A Farewell to Arms"  (Αποχαιρετισμός στα όπλα, 1929)

 
Το 1918 ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Βικιπαίδεια) πήγε "στον πόλεμο που θα έβαζε τέλος σε όλους τους πολέμους". Κατατάχθηκε ως εθελοντής τραυματιοφορέας στα ασθενοφόρα, τραυματίστηκε και παρασημοφορήθηκε. Από τις εμπειρίες του αυτές γεννήθηκε αυτό το μυθιστόρημα, που πολλοί θεωρούν ως το αριστούργημά του. Σ' αυτό αναπλάθει με τρόπο απόλυτα πειστικό το φόβο, τη συντροφικότητα, το θάρρος του νεαρού Αμερικανού εθελοντή και των ανδρών και γυναικών που γνωρίζει στην Ιταλία. Όμως το "Αποχαιρετισμός στα όπλα" δεν είναι μονάχα ένα πολεμικό μυθιστόρημα.

Σ' αυτό ο Χέμινγουεϊ πλάθει μια ιστορία αγάπης βαθιά τραγική, παθιασμένη και ασυμβίβαστη - η συνισταμένη των τριών μεγάλων ερώτων του συγγραφέα στα χρόνια 1918-1929.

Πέρα όμως και ανεξάρτητα από τα καθαρά αυτοβιογραφικά στοιχεία που περιέχονται στο βιβλίο του αυτό, το μυθιστόρημα σφύζει από πάθος και συγκλονιστικά συναισθήματα, που βρίσκουν το ιδεώδες σκηνικό τους στην Ιταλία, στα ταραγμένα και αδυσώπητα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Πηγή: biblionet.gr

ΥΠΟΘΕΣΗ
Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ένας νεαρός Αμερικανός κατατάσσεται ως εθελοντής στον Ιταλικό Στρατό και τον στέλνουν στην πρώτη γραμμή. Εκεί γνωρίζει και ερωτεύεται την Εγγλέζα νοσοκόμα Κατερίνα Μπάρκλεϋ. Το ειδύλλιό τους συνεχίζεται και κορυφώνεται σ’ ένα νοσοκομείο στο Μιλάνο, όπου έχει μεταφερθεί εκείνος μετά τον τραυματισμό του στο γόνατο από θραύσμα οβίδας.
Στο μεταξύ, η άμεση επαφή του με τη φρίκη του πολέμου του έχει διαλύσει μια σειρά από αυταπάτες και, όταν παρασυρμένος από το στρόβιλο της γενικής υποχώρησης των Ιταλικών στρατευμάτων κινδυνεύει να τουφεκιστεί εντελώς άδικα από την Ιταλική Στρατιωτική Αστυνομία, αποφασίζει να λιποτακτήσει.
Πράγματι, κατορθώνει να φύγει κρυφά για την Ελβετία παίρνοντας μαζί του και την Κατερίνα και για λίγους μήνες οι δυο εραστές θα ζήσουν τη γαλήνια ευτυχία της αγάπης τους.
Όμως η καταστροφή ενεδρεύει...

*Τα τοπία του «Αποχαιρετισμού στα όπλα» - πολιτισμός - Το Βήμα Online

_____________________________

 

A Farewell to Arms

1957 ‧ Δραματική ταινία/Ρομαντική ταινία ‧ 2 ώ. 32 λ.

Ημερομηνία πρώτης κυκλοφορίας: 14 Δεκεμβρίου 1957

Σκηνοθέτες: Charles Vidor, Τζον Χιούστον

Ηθοποιοί: Ροκ Χάτσον, Τζένιφερ Τζοουνς, Βιτόριο ντε Σίκα

Σύνθεση μουσικής:: Mario Nascimbene

Υποψηφιότητες: Όσκαρ Β' ανδρικού ρόλου

Ιστορία από: Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Λόρενς Στάλινγκς

A Farewell to Arms (1957 film) - Wikipedia