Πάνος Θεοδωρίδης, Σπαράγματα μεταφράσεων

Νεανική φωτογραφία του συγγραφέα από τη σελίδα του στο fb

Πάνος Θεοδωρίδης

~.~

neoplanodion.gr

 

Η θανή του Πάνου Θεοδωρίδη επισπεύδει την κατάθεση αυτής της μικρής ανθοδέσμης από σύντομες μεταφράσεις του βυζαντινών ποιημάτων, μέσα σε κείμενά του, σαν μικρό φόρο τιμής στη μνήμη του. Αρχιτέκτονας, ποιητής, συγγραφέας, ηθοποιός, αρθρογράφος, μπλόγκερ, πολυσχιδής άνθρωπος. Η αγάπη κι η βαθιά γνώση του για το Βυζάντιο και τη λογοτεχνική όσο και την υλική κληρονομιά του υπήρξε παθιασμένη και μεγάλη. Ας αναφέρω μοναχά το πάθος του με τους νερόμυλους και το σενάριο που έγραψε για την ταινία Δοξόμπους, όπου έπαιζε κι ο ίδιος. Ας επιτραπεί κατ’ εξαίρεσιν, σ’ αυτή την μικρή ανθολόγηση να συμπεριλάβουμε, ως κολοφώνα της, ένα άλλο κείμενό του που εκφράζει την αγάπη του για τον Μανουήλ Φιλή.

Πριν δυόμισι χρόνια του είχα ζητήσει να συμπεριλάβω στην Ανθολογία της Βυζαντινής ποίησης ορισμένα σπαράγματα βυζαντινών ποιημάτων αποδοσμένων στη νεοελληνική, που είχε σε ορισμένες αναρτήσεις του στο φέησμπουκ. Ταυτόχρονα τον είχα ρωτήσει και για ένα μικρό κομμάτι που το παρουσίαζε σαν απόσπασμα από τον Μανουήλ Φιλή.

άλλο να βρίσκεσαι γυμνός το θέρος
κι άλλο στου χειμώνα το εξοχικό παραγώνι
παρόμοια άλλο να θλίβεσαι που είσαι θνητός
κι άλλο να θλίβεσαι για φίλο πεθαμένο.

Μου απάντησε πως ήταν πλαστό. Κι όμως συλλογίζομαι τώρα πόσο λιτό κι απέριττο, αληθινό, επιτύμβιο επίγραμμα μοιάζει· ταιριαστό και για τη δική του μνήμη. Ας είναι ελαφρύ το χώμα…

ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ

~•~

Ιωάννης Γεωμέτρης, ο και Κυριώτης:

Όλα τα πάντα ανθούν, το αμπέλι παλεύει να γεννήσει
ξεχειλίζει το φρέσκο μέλι από τις κερήθρες […]

///

εἰς τὸ θέρος

Ὥρια πάντα τέθηλε, καὶ ἄμπελος ἐς τόκον ὀργᾷ,
σμήνεα δ’ ἄρτι μέλι χλωρὸν ὑπεκπρορέει […]

~•~

Μιχαήλ Ψελλός

Μέθυσον Ιάκωβον ευρύθμως άδω, Κώνστας.

[Εγώ ο Κώστας, με τέχνη αφιερώνω το ποίημα στον μέθουα Ιάκωβο]

Το ποίημα, σε παράφραση που δοκίμασα από περιέργεια, έχει ως εξής:

Ντίρλα, και πιόμα και χοροί
να η παρέα σου Ιάκωβε
με την λιάρδα αντάμα φασαρία
και κέφια και ομορφιές
χορευταρούδες και νταούλια
και δουλειά στο πατητήρι
λυωμένες ρώγες στον ληνό
γεμίζουν τις κοιλιές των πιθαριών […]

~•~

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ψελλὸς ἐποίησε κανόνα κατὰ τοῦ αὐτοῦ Ἰακώβου
οὗ ἡ ἀκροστιχὶς ‘Μέθυσον Ἰάκωβον εὐρύθμως ᾄδω, Κώνστας’
ᾠδὴ αʹ, ἦχος πλ. δʹ. Ἁρματηλάτην

Μέθη καὶ πότος καὶ χορός, Ἰάκωβε, ἡ σὴ πανήγυρις,
καὶ συμποτῶν κρότοι καὶ τρυφαὶ καὶ χάριτες,
ὀρχήματα καὶ κύμβαλα καὶ βοτρύων ἐκθλίψεις
καὶ ῥάγες ληνοβατούμεναι καὶ κοιλίαι πίθων πληρούμεναι […]

(facebook, 3-10-2020 ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΘΥΣΤΗ [ΠΟΣΟΝ ΟΙΝΟ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ] Βέροια 31 ΟΚΤ 2009)

~.~

Του Ψελλού, προς χοντρόπετσο κατήγορο

Koάζουν βατράχια, πλην από λούστρες·
γαβγίζουνε σκυλιά, αλλ᾽ από τα πέρατα·
παίζουν και μπάμπουρες, μέσα στο σκατό.
Σιγά το πράμα! που λαλούν και κοτρώνια,
χωρίς να διαφέρουν πολύ από ζάμπες.

///

Μιχαὴλ Ψελλοῦ πρὸς ἀναίσθητον λοίδορον

Καὶ βάτραχοι φωνοῦσιν, ἀλλ’ ἐκ τελμάτων·
καὶ κύνες ὑλακτοῦσιν, ἀλλὰ μακρόθεν·
καὶ κάνθαροι παίζουσιν, ἀλλ’ ἐν κοπρίαις.
οὐκοῦν τί καινὸν εἰ λαλοῦσι καὶ λίθοι,
μικρὸν παραλλάττοντες ἁδρῶν βατράχων;

(facebook, 15-1-2021 [15-1-2014])

~•~

[...................................................]

///

Συνεχίστε την ανάγνωση