Ποια ψυχή είναι καλλιεργημένη;

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΣΑΝ ΣΚΥΛΑΚΙΑ

32. Διὰ τί συγχέουσιν ἄτεχνοι καὶ ἀμαθεῖς ψυχαὶ ἔντεχνον καὶ ἐπιστήμονα; τίς οὖν ψυχὴ ἔντεχνος καὶ ἐπιστήμων; ἡ εἰδυῖα ἀρχὴν καὶ τέλος καὶ τὸν δἰ ὅλης τῆς οὐσίας διήκοντα λόγον καὶ διὰ παντὸς τοῦ αἰῶνος κατὰ περιόδους τεταγμένας οἰκονομοῦντα τὸ πᾶν.

33.  Ὅσον οὐδέπω σποδὸς ἢ σκελετὸς καὶ ἤτοι ὄνομα ἢ οὐδὲ ὄνομα, τὸ δὲ ὄνομα ψόφος καὶ ἀπήχημα. τὰ δὲ ἐν τῷ βίῳ πολυτίμητα κενὰ καὶ σαπρὰ καὶ μικρά˙ καὶ κυνίδια διαδακνόμενα καὶ παιδία φιλόνεικα, γελῶντα εἶτα εὐθὺς κλαίοντα. Πίστις δὲ καὶ Αἰδὼς καὶ Δίκη καὶ Ἀλήθεια πρὸς Ὄλυμπον ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης. 

32. "Γιατί οι αγροίκες και αστοιχείωτες ψυχές αναστατώνουν
τον καλλιεργημένο και μορφωμένο άνθρωπο; Ποια όμως ψυχή
είναι καλλιεργημένη και έχει βαθιές γνώσεις; Μα αυτή που
γνωρίζει την αρχή και τον τελικό σκοπό των πραγμάτων και
το λόγο το σύμπαντος, που διαπερνά όλη την ουσία των πραγμάτων και , μέσω όλου του χρόνου κατά ορισμένες περιόδους, διέπει τα πάντα.
33. Στάχτη θα είσαι σε λίγο ή σκελετός, είτε με όνομα είτε χωρίς΄
το όνομα μας όμως δεν είναι τίποτε άλλο παρά απλός ήχος και αντήχηση.
Όσα θεωρούνται πολύτιμα στη ζωή που ζούμε, στην πραγματικότητα είναι άδεια μέσα τους , σάπια και μηδαμινά , ενώ οι άνθρωποι κάνουν σαν σκυλάκια που αλληλοδαγκώνονται και σαν παιδιά που τσακώνονται,πρώτα γελώντας κι αμέσως μετά βάζοντας τα κλάματα. Η δε πίστη κι η ντροπή , η δικαιοσύνη κι η αλήθεια

το 'σκασαν για τον Όλυμπο από τη γη με τους πλατείς δρόμους(*).

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ (121-180), "Εις εαυτόν", Βιβλίον Ε'
[Μετάφραση: Gerontakos]

* Στίχος του Ησιόδου από το "Έργα και Ημέραι"