Η ψηφιακή μετάβαση της τρίτης ηλικίας
Της
Κατερίνας Σαλάτα
offlinepost.gr
19 Δεκεμβρίου, 2025
Στον σύγχρονο κόσμο, η χρήση της τεχνολογίας κατέχει δεσποτικό ρόλο σε πολλούς τομείς της ζωής μας, συνειδητοποιώντας πως δε συνιστά απλά ένα προνόμιο, αλλά αναγκαίο εφόδιο για να ανταπεξέλθουμε αποτελεσματικά στις νέες προκλήσεις που προκύπτουν. Πόσο έτοιμοι όμως είναι οι ηλικιωμένοι να ξεπεράσουν το ηλικιακό χάσμα και τον ψηφιακό αναλφαβητισμό και έτσι να ενταχθούν ουσιαστικά σε μια κοινωνία που λειτουργεί ψηφιακά; Θα προσπαθήσουμε λοιπόν να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, αναφέροντας τις δυσκολίες που συχνά αντιμετωπίζουν αλλά και τα οφέλη που δύνανται να αποκομίσουν από τη συνεχή επαφή μαζί της.
Η ηλικιακή αυτή ομάδα, η ευάλωτη ψυχοσωματικά, που εμφορείται από ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσπαθεί ( ή και όχι) να εγκλιματιστεί στην τεχνολογική επανάσταση που εκτυλίσσεται μπροστά της. Τα εμπόδια όμως διαφόρων λόγων για άλλους λειτουργούν ως κίνητρο για να λύσουν τα προβλήματα της καθημερινότητας τους, ενώ για άλλους ως ανέφελη προσπάθεια, ως δεξιότητα που ουδέποτε θα καταφέρουν να κατακτήσουν με αποτέλεσμα να απομονώνονται έτσι ψηφιακά. Ας αναφέρουμε ενδεικτικά μερικά πρακτικά εμπόδια: αρχικά ένα εξ αυτών είναι η ανεπάρκεια τεχνικής γνώσης της τεχνολογίας γίνεται αντιληπτή στη διεπαφή μαζί της (π.χ. αρκεί ένα άγαρμπο πάτημα ενός κουμπιού για να σε «κατευθύνει» αλλού), τα προβλήματα όρασης και ακοής δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τους ηλικιωμένους, η χρήση αγγλικών λέξεων καθώς και η έλλειψη καθοδήγησης και ενθάρρυνσης έρχονται να προστεθούν και αυτές με τη σειρά τους ως προκλήσεις. Σε κάθε περίπτωση δεν έχουν όλοι οι ηλικιωμένοι την ίδια στάση απέναντι στην τεχνολογία· άλλοι την αποδέχονται, άλλοι την ανέχονται και άλλοι τη φοβούνται.
Πιο αναλυτικά, η πρώτη κατηγορία χαρακτηρίζεται από ανθρώπους που είναι ένθερμοι υποστηρικτές της, αποτελούν όμως τη μειοψηφία στην ελληνική κοινωνία. Θα τους περιγράφαμε ως ανθρώπους δεκτικούς απέναντι στο διαφορετικό, που δε φοβούνται τις αλλαγές και με διάθεση εξέλιξης. Έτσι ενασχολούνται με την τεχνολογία όχι μόνο γιατί τη θεωρούν ως ένα πολυεργαλείο, αλλά ίσως πιστεύουν πως είναι και ένας τρόπος να γεφυρώσουν την απόσταση με τις μικρότερες γενιές. Στην αντίπερα όχθη, κάνουν αισθητή την παρουσία τους οι περισσότερο αρνητικοί—διστακτικοί ηλικιωμένοι που θεωρούν τα επιτεύγματα αυτής της καθεστηκυίας τάξης ως αδιάφορα και ευρύτερα ως γεγονότα απογοητευτικά εμμένοντας σε αναχρονιστικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις για τις σύγχρονες εφευρέσεις του κόσμου, τα οποία σαφώς υπογραμμίζουν παρελθοντολαγνία και φόβο απέναντι στην ετερότητα. Η τρίτη κατηγορία βρίσκεται στο μέσον αυτών των δύο για την οποία πληροφορούμαστε πως ενδεχομένως κατόπιν προτροπής και βοήθειας είναι δυνατό να γραμματιστούν ψηφιακά.
Εκθέτοντας λοιπόν τα πλεονεκτήματα της αναγκαίας πρόκλησης που προκαλεί η τεχνολογία, και συγκεκριμένα, στους γηραιότερους, απαντούμε ουσιαστικά στο ερώτημα πώς βελτιώνεται το βιοτικό τους επίπεδο. Αρχικά, επιστήμονες του Τέξας σε μελέτη που έκαναν παρατήρησαν πως όσοι συμμετέχοντες χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο ή/και ψηφιακές συσκευές είχαν 26% χαμηλότερα ποσοστά νοητικής έκπτωσης με την πάροδο του χρόνου. Εκτός, λοιπόν, από εξάσκηση της μνήμης και του μυαλού, εκμηδενίζει τις αποστάσεις, παρέχοντας τη δυνατότητα για επικοινωνία, πχ. με την οικογένεια ή τους φίλους και έτσι καταφέρνει να τους κρατήσει κοινωνικά συνδεδεμένους μειώνοντας το αίσθημα μοναξιάς και θλίψης που αναμφίβολα είναι ανυπόφορο. Επίσης, είναι εμφανής η ελευθερία και η επιλογή πληθώρας πηγών πληροφόρησης που διασφαλίζει συγχρόνως και το δικαίωμα πρόσβασης στη γνώση. Ο διεισδυτικός ρόλος όμως της τεχνολογίας προκύπτει και από την επίλυση πολλών καθημερινών αναγκών δια μέσου της τεχνολογίας π.χ. πληρωμή λογαριασμών, συνταγογραφήσεις φαρμάκων, ηλεκτρονικά ραντεβού σε νοσοκομεία κλπ.
Από τα παραπάνω λοιπόν προκύπτει, πως η αντιμετώπιση της νέας αυτής ψηφιακής πραγματικότητας δεν είναι απλά ένα γεγονός, αλλά μια ώριμη αποδοχή μιας πρόκλησης που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται αισιόδοξα λόγω των ωφελειών που προσφέρει. Ας στηρίξουμε όλοι την προσπάθεια να αξιοποιήσουν βιώσιμα και οι ηλικιωμένοι τις δυνατότητες που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, ώστε να παραμείνουν ενεργά μέλη της κοινωνίας, να ενισχύσουν την αυτονομία τους και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους, να ζήσουν αξιοπρεπώς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μάθηση στην τρίτη ηλικία: Η χρήση νέων τεχνολογιών, protipagirokomia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας κρατάει το μυαλό «ξυράφι» μετά τα 50, istrikala.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η τρίτη ηλικία και η τεχνολογία, irakleios.gr, διαθέσιμο εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου