ΟΤΑΝ ΟΙ ΡΕΜΠΕΤΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΘΗΚΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΦΙΛΟΔΗΜΟ
*******************
*Φιλόδημος ο Επικούρειος/Βικιπαίδεια
"Γινώσκω, χαρίεσσα, φιλεῖν πάνυ τὸν φιλέοντα,
καὶ πάλι γινώσκω τόν με δακόντα δακεῖν
μὴ λύπει με λίην στέργοντά σε, μηδ᾽ ἐρεθίζειν
τὰς βαρυοργήτους σοι θέλε Πιερίδας."
τοῦτ᾽ ἐβόων αἰεὶ καὶ προὔλεγον ἀλλ᾽ ἴσα πόντῳ
Ἰονίῳ μύθων ἔκλυες ἡμετέρων.
τοιγὰρ νῦν σὺ μὲν ὧδε μέγα κλαίουσα βαΰζεις:
ἡμεῖς δ᾽ ἐν κόλποις ἥμεθα Ναϊάδος.
"Ξέρω , μωρό μου, κι εγώ ν' αγαπώ αυτόν που μ' αγαπά,
αλλά ξέρω και να δαγκώνω αυτόν που με δαγκώνει.
Γι' αυτό μη μου τη δίνεις εμένα που τόσο σ' αγαπώ
ούτε να τσατίζεις τις Πιερίδες Μούσες, που αλί σ' όποιον θυμώνουν."
προσοχή έδινες στα λόγια μου όσο στα κύματα του Ιονίου.
ενώ εγώ 'μαι αραχτός στην αγκαλιά της Ναϊάδας.
και δικό σου δεν θα είμαι πια παιχνίδι.
Στο ’χω πει από καιρό, να σ’ αντέξω δεν μπορώ
μέσ’ στα χέρια σου να γίνομαι σκουπίδι,
στο ’χω πει από καιρό, να σ’ αντέξω δεν μπορώ
μέσ’ στα χέρια σου να γίνομαι σκουπίδι.
Κι αν μου κάνεις το βαρύ
θα ’ρθει μέρα που πια δεν θα μου γουστάρεις,
τώρα κάνεις το βαρύ, μα θα ψάχνεις με κερί
μέσ’ στα κέντρα και στα μπαρ να με τρακάρεις,
τώρα κάνεις το βαρύ, μα θα ψάχνεις με κερί
μέσ’ στα κέντρα και στα μπαρ να με τρακάρεις.
θα ρεφάρω κι όπως πριν θα ’μαι στην πένα,
θα τ’ αλλάξω το βιολί και θα ντρέπομαι πολύ
να πονώ για μια γυναίκα σαν κι εσένα,
θα τ’ αλλάξω το βιολί και θα ντρέπομαι πολύ
να πονώ για μια γυναίκα σαν κι εσένα.
ΤΩΡΑ ΚΛΑΙΣ, ΓΙΑΤΙ ΚΛΑΙΣ - ΝΙΚΟΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
Στίχοι/Μουσική: Απόστολος Καλδάρας
Θα σου φύγω, σ’ το ’χα πει.
Θα σου φύγω και γέλαγες εσύ,
πριν μ’ αφήσεις σημάδια
και τα όνειρα άδεια,
Θα σου φύγω, σ’ το ’χα πει.
Τώρα κλαις γιατί κλαις;
Συ δεν είσαι που γέλαγες χτες;
Μόνη σου έχεις γκρεμίσει
όσα εγώ είχα χτίσει.
Τώρα τάχα γιατί κλαις;
Θα σου φύγω, σ’ το ’χα πει,
θα σου φύγω και γέλαγες εσύ,
θα βρεθεί άλλο ταίρι
να με πάρει απ’ το χέρι
και θα φύγω, σ’ το ’χα πει.
Τώρα κλαις γιατί κλαις;
Συ δεν είσαι που γέλαγες χτες;
Μόνη σου έχεις γκρεμίσει
όσα εγώ είχα χτίσει,Τώρα τάχα γιατί κλαις;
ΤΟ ΜΟΤΙΒΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΡΟΛΩΝ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Κλασικό είναι το θέμα της "Αντιστροφής των ρόλων στον Έρωτα", όπου ο εραστής , βλέποντας ότι το ερώμενο πρόσωπο δεν του είναι αμοιβαία πιστό,το εγκαταλείπει.Η συνειδητοποίηση της εγκατάλειψης από τον εραστή και η μεταμέλεια που ακολουθεί από το άπιστο πρόσωπο δεν είναι ικανές για την ανασυγκόλληση της σχέσης.
Σε όλες τις εθνικές φιλολογίες το μοτίβο της εκ των υστέρων και χωρίς αντίκρυσμα μεταμέλειας του άπιστου προσώπου αφθονεί σε όλα τα είδη του λόγου.
Παρουσιάζουμε σήμερα μια σύντομη ανάδειξη του θέματος με τη «συνομιλία» τριών ελληνικών ποιητικών κειμένων από δύο εποχές που απέχουν μεταξύ τους 2000 ολόκληρα χρόνια, αλλά αναφέρονται και τα τρία (όπως και πάρα πολλά άλλα ) στο διαχρονικό μοτίβο Ερωτική αδιαφορία/Απιστία ερώμενου προσώπου -Προειδοποίηση και φυγή εραστή-Μεταμέλεια του άπιστου προσώπου αλλά κατόπιν εορτής .
Από τη μια μεριά μεταφράζουμε ένα επίγραμμα του Φιλόδημου από τη Παλατινή Ανθολογία και από την άλλη αναρτούμε δύο λαϊκά τραγούδια από τη "χρυσή" εποχή του ρεμπέτικου.
Ξέρω να αγαπώ, αλλά ξέρω και να δαγκώνω, θυμίζει στην πρώην ερωμένη του ο Φιλόδημος. Σε προειδοποίησα, αλλά εσύ με αγνόησες.Τώρα εσύ κλαις, αλλά εγώ περνάω μια χαρά στην αγκαλιά της Ναϊάδας .
Το πρώτο λαϊκό τραγούδι ( Γιώργος Μητσάκης) κινείται ακριβώς στην ίδια τροχιά:
Κι εδώ υπάρχει η προειδοποίηση κι εδώ τονίζεται η υποτίμηση του απατώμενου εραστή , γεγονός που τον προσβάλλει ως πιστό εραστή, τον θεωρεί δεδομένο ,νιώθει ότι αυτοεξευτελίζεται όσο ανέχεται αυτήν την κατάσταση, απειλεί με αμετάστρεπτη φυγή και αλλαγή των ρόλων, όπου η άστατη γυναίκα θα αναγκαστεί μετανιωμένη να ψάχνει για τον συναντήσει στους χώρους που άλλοτε διασκέδαζαν («Θα ψάχνεις με κερί μέσ’ στα κέντρα και στα μπαρ να με τρακάρεις»...), αλλά αυτός θα είναι άφαντος, υπονοώντας προφανώς ότι θα γλεντάει τον έρωτά του αλλού με άλλη γυναίκα.
Στο τρίτο λαϊκό τραγούδι (Απόστολος Καρδάρας) η ταύτιση του λαϊκού βάρδου με τον Φιλόδημο είναι εντυπωσιακή. Οι στίχοι μιλούν για την ίδια περιφρονητική στάση της γυναίκας προς τον άνδρα , για την επιδεικτική αγνόηση τιων αλλεπάλληλων προειδοποιήσεών του για διακοπή της σχέσης και εγκατάλειψη (« Θα σου φύγω, σ’ το ’χα πει.Θα σου φύγω και γέλαγες εσύ»), γεγονός που , όταν συνέβη , άλλαξε τους ρόλους: στη θέση του πλέον βρίσκεται η μετανιωμένη γυναίκα που κλαίει για το αδιανόητο συμβάν, να χάσει τον ερωτικό σύντροφο που άλλοτε είχε του χεριού της.
Ο πρώην εραστής δεν απολογείται αλλά ξεκαθαρίζει τον λόγο για τον οποίο στράφηκε σε αναζήτηση άλλης ερωτικής συντροφιάς:
Τώρα κλαις γιατί κλαις;
Συ δεν είσαι που γέλαγες χτες;
Μόνη σου έχεις γκρεμίσει
όσα εγώ είχα χτίσει.
Τώρα τάχα γιατί κλαις;
Gerontakos, 21/12/25
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου