«Τα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο» του Ρομπέρ Γκεντιγκιάν: Ένας ύμνος στην αλληλεγγύη
Τα «Χιόνια του Κιλιμάντζαρο» αφηγούνται μια συγκινητική ιστορία συλλογικότητας με αφορμή ένα ταξίδι στην Τανζανία που δεν θα γίνει ποτέ. Βαθιά αισιόδοξη και έντονα πολιτικοποιημένη η ταινία του Γαλλοαρμένιου Ρομπέρ Γκεντιγκιάν ξεκινάει με είκοσι απολύσεις για να καταλήξει στον ορισμό της αλληλεγγύης.
Ο σκηνοθέτης αντλεί έμπνευση από ένα ποίημα του Βίκτωρ Ουγκώ. Χωρίς καμία διάθεση εξωραϊσμού αλλά με πίστη στη δύναμη των ενωμένων ανθρώπων, το νήμα της ιστορίας μπερδεύει γλυκά τους ήρωες σ’ ένα ηλιόλουστο και καλοκαιρινό φιλμ, με φόντο την ελπίδα και την καλοσύνη των συνανθρώπων μας.
Παρόλο που έχει χάσει τη δουλειά του πρόσφατα, ο Μισέλ ζει ευτυχισμένος με την γυναίκα του Μαρί-Κλερ. Το ζευγάρι είναι ερωτευμένο για πάνω από τριάντα χρόνια. Τα παιδιά και τα εγγόνια τους, τους δίνουν χαρά, όπως και οι καλοί φίλοι που τους περιβάλλουν. Είναι και οι δύο περήφανοι για τους πολιτικοποιημένους αγώνες και τις ηθικές αξίες τους.
Όμως, αυτή η ευτυχία θα διαταραχθεί από δύο οπλισμένους νεαρούς που θα τους επιτεθούν βίαια και θα αρπάξουν τα χρήματα που τους δώρισαν οι φίλοι τους για ένα ταξίδι στο Κιλιμάντζαρο. Το σοκ γίνεται ακόμα μεγαλύτερο όταν ανακαλύπτουν ότι την επίθεση την είχε οργανώσει ο Κριστόφ, ένας πρώην συνάδελφος του Μισέλ, που απολύθηκε την ίδια μέρα με εκείνον. Τα πράγματα μπλέκουν κι άλλο, αφού ο Κριστόφ μεγαλώνει μόνος του τα δύο μικρά αδέρφια του.
Η ταινία, είναι εμπνευσμένη, από το ποίημα του Βίκτωρ Ουγκώ, «Kαλοί που είν’ οι φτωχοί» (Les Pauvres Gens) – Απόδοση: Ντέση Βερβενιώτου:
«Η γειτόνισσά μας πέθανε εψές. Θα ’ταν σαν έλειπες.
Άφησε πίσω δυο μικρά, μωρά παιδιά, ευάλωτα. Γουίλιαμ και Μαντελίν.
Το ένα απλά τραυλίζει, το άλλο μόλις που βαδίζει.»
Ο άνδρας έδειχνε βαρύς και στη γωνιά διωγμένος
Το γούνινο μπερέ του, στη θάλασσα και τη βροχή λουσμένο,
Πιάνοντας το κεφάλι, μουρμούρισε δειλά – τι τέλος!
«Έχουμε πέντε παιδιά, μ’ αυτό επτά» είπε αυτός.
«Και ήδη με αναβροχιά θα κοιμηθούμε»
Χωρίς τροφή πολλές φορές το δίχως άλλο. Και το λοιπόν;
Δε φταίω εγώ. Μπορούνε και ατυχίες να συμβούνε.
Θα ‘ταν επιθυμία του καλού Θεού. Τι να πω.
(…)
Σύρε και φέρ’ τα, γυναίκα. Θα φοβηθούν πολύ
αν με νεκρούς ξυπνήσουν μόνο.
Ήταν η μάνα τους που χτύπησε την πόρτα,
Πρέπει να έρθουνε κοντά μας τα μικρά.
Αδέρφια θα γεννούν για τα παιδιά μας,
Και στην αγκάλη μου θα μένουν στα ζεστά.
Μόλις στο σπίτι μας τους ξένους τούτους δει,
Ο Θεός θα δώσει άλλη τόση πια τροφή.
Θα κοπιάσω. Κρασί άλλο δε θα πιω –
Σύρε και φέρ’ τα. Γιατί διστάζεις, αγαπημένη;
Έτσι καμώνεσαι να προχωράς εσύ;
Κι εκείνη έκανε στην άκρη για να πει «Ήρθαν οι ξένοι!»
Ο Ρομπέρ Γκεντιγκιάν, μέσα από την όμορφη ταινία του, θίγει τις αξίες μιας κοινωνίας σε κρίση, σε μία επίκαιρη και γεμάτη θετικά μηνύματα ιστορία. Ενώ η αναφορά σε σφηνάκια ελληνικού κονιάκ (!), που καταναλώνονται από τους πρωταγωνιστές, προσφέρει απλόχερα, μια ξεχασμένη (ειδικά στην Ελλάδα), συγκινητική αλήθεια. Το γεγονός δηλαδή, ότι οι ενωμένοι άνθρωποι, μπορούν να καταφέρουν μαζί, πολλά περισσότερα, απ’ ότι συνήθως νομίζουν…
«Το 2005, καθώς έγραφα ένα κείμενο που καλούσε τον κόσμο να ψηφίσει κατά του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, έκανα μια αναφορά στους φτωχούς ανθρώπους στο ποίημα του Βίκτωρ Ουγκώ για να δείξω γενικά μια εικόνα «της διαμόρφωσης της εργατικής τάξης». Αυτή ήταν η αφορμή για να ξαναδιαβάσω το ποίημα. Το τέλος του ποιήματος, το σημείο δηλαδή που ο φτωχός ψαράς αποφασίζει να υιοθετήσει τα παιδιά του πεθαμένου γείτονα και μετά ανακαλύπτει ότι η γυναίκα του πήρε την πρωτοβουλία και είχε ήδη μαζέψει τα παιδιά στο σπίτι, σου σπαράζει την καρδιά. Τόση καλοσύνη, τόση μεγαλοψυχία είναι παραδειγματικές. Και ακόμα, υπάρχει αυτή η αμοιβαία κατανόηση, αυτή η τρυφερή χειρονομία ανάμεσα στους δύο χαρακτήρες, τον άνδρα και τη γυναίκα που είναι εξίσου γενναιόδωροι. Κατευθείαν σκέφτηκα ότι θα ήταν υπέροχο τέλος για ταινία. Έπρεπε μόνο να βρω ένα σύγχρονο μονοπάτι για να φτάσω στο τέλος.» – Ρομπέρ Γκεντιγκιάν
Η ταινία «Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο», είχαν επίσημη συμμετοχή στο 64ο Φεστιβάλ Καννών του 2011, στο τμήμα, «Ένα Κάποιο Βλέμμα», ενώ την ίδια χρονιά, ήταν και Υποψήφια για το Βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ο σκηνοθέτης, μετά από ένα θρίλερ (Lady Jane – 2008) κι ένα ιστορικό φιλμ (The Army of Crime – 2009) επιστρέφει δυναμικά, στο είδος του φιλμ με το οποίο ξεκίνησε, την καριέρα του. Όσο, για τον εμπνευσμένο τίτλο, η ταινία λεγόταν αρχικά «Kαλοί που είν’ οι φτωχοί» και για το πως επιλέχτηκε στη συνέχεια, ο Ρομπέρ Γκεντιγκιάν, εξηγεί σχετικά:
«Το «Καλοί που είν’ οι φτωχοί» και η αναφορά στον Βίκτωρ Ουγκώ εμφανίζεται στο τέλος, σε μια κάρτα που προηγείται των τίτλων τέλους και έτσι βγάζει περισσότερο νόημα και έχει μεγαλύτερη δύναμη από το να μπει στην αρχή. «Τα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο» επικαλούνται αυτό τον αφανή κόσμο, παρόλο που είμαστε στο Estaque. Και αυτό είναι το τραγούδι που τα εγγόνια του ζευγαριού τραγουδάνε στην επέτειο του γάμου τους. Η ιδέα του να χαρίσει όλη η ομάδα ένα ταξίδι στην Τανζανία στο ζευγάρι εκπροσωπείται από αυτό το τραγούδι.»
Η ηθοποιός Αριάν Ασκαρίντ που υποδύεται στην ταινία την Marie-Claire, τη γλυκιά και αποφασιστική σύζυγο του Michel, είναι στην πραγματικότητα η σύζυγος και μούσα του Ρομπέρ Γκεντιγκιάν. Το γεγονός ότι το ζευγάρι γνωρίστηκε στο πανεπιστήμιο δίνει στην τρυφερή σκηνή όπου ο Michel εκφράζει δημοσίως τον έρωτα του μετά από 30 χρόνια στην Marie-Claire, μία αν μη τι άλλο, προσωπική διάσταση, στο φιλμ. Γενικά, ο Γαλλοαρμένιος σκηνοθέτης συνηθίζει να δουλεύει με τους ίδιους ηθοποιούς που τυχαίνει να είναι και στενοί του φίλοι. Εξάλλου, ακούγεται λογικό και απόλυτα συνεπές με το μήνυμα της νέας του ταινίας: όταν είναι μαζί, οι άνθρωποι, καταφέρνουν τα πάντα…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου