Πως το Facebook δείχνει ότι η Οδύσσεια δεν είναι απλώς μια μυθοπλασία;
Μια νέα μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Ponta Grossa στη Βραζιλία έρχεται για να δείξει την ρεαλιστική πτυχή του σπουδαίου έπους και αρχαιότερου έργου του δυτικού πολιτισμού, της Οδύσσειας του Ομήρου. Προφανώς και η έρευνα δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξη μυθικών πλασμάτων, θεών και μαγισσών. Ο ρεαλισμός της Οδύσσειας, σε αντίθεση με άλλα μυθοπλαστικά έργα της σύγχρονης εποχής, έγκειται στα δίκτυα διασύνδεσης των ανθρώπων, δείχνοντας ταυτόχρονα πως ο τρόπος που συνδέονται τα άτομα δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, στην εποχή των μέσω κοινωνικής δικτύωσης και του Facebook.
Όταν εξετάζουμε τα δίκτυα διασύνδεσης ανθρώπων, δηλαδή τις σχέσεις συγκεκριμένων κύκλων πληθυσμιακών ομάδων, τόσο στην πραγματική ζωή όσο και στο διαδίκτυο, μπορούμε να διαπιστώσουμε πως κάθε άτομο τείνει να συσχετίζεται με πρόσωπα που έχουν κοινά ενδιαφέροντα. Δεν αποκλείεται μάλιστα ακόμα κι αν είναι άγνωστοι μεταξύ τους, να συνδέονται με κάποιον τρόπο, να έχουν συναντηθεί τυχαία στο παρελθόν σε κοινά μέρη ή να έχουν συγγενείς και φίλους που τους γνωρίζουν.
Στη σύγχρονη μυθοπλασία, όπως για παράδειγμα στον κόσμο της Marvel ή του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, τα δίκτυα διασύνδεσης των ανθρώπων διαφέρουν πολύ από την πραγματικότητα και δεν υπακούν στους κοινωνικούς ρεαλιστικούς κανόνες. Για παράδειγμα οι «πρωταγωνιστές» δεν συσχετίζονται μόνο με άτομα που τους μοιάζουν. Αυτό επιβεβαιώνεται κι από μια παλαιότερη αγγλική έρευνα του 2012, που μελέτησε τρία γνωστά έργα μυθοπλασίας, την Ιλιάδα, το Beowulf και το ιρλανδικό έπος Táin Bó Cúailnge. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η Ιλιάδα, που είναι το αρχαιότερο έργο μυθοπλασίας, έχει τα περισσότερα κοινά με την πραγματική ζωή και τα «δίκτυα ανθρώπων».
Τώρα σε μια νέα μελέτη που δημοσίευσαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Ponta Grossa, χρησιμοποιήσαν μια παρόμοια προσέγγιση για να δουν την κοινωνία που απεικονίζεται στο άλλο κλασικό έπος, την Οδύσσεια του Ομήρου, έργο του 8ου αιώνα π.Χ. Πρόκειται για ένα έργο μυθοπλασίας από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε αρκετές πληροφορίες για εκείνη την εποχή. Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια μέθοδο εξαγωγής των κοινωνικών πληροφοριών από την ιστορία με βάση τις αλληλεπιδράσεις των χαρακτήρων μεταξύ τους.
Από αυτή τη διαδικασία μπόρεσαν να προσδιορίσουν συνολικά 342 χαρακτήρες με 1.747 συνδέσεις μεταξύ τους. Η ανάλυση του υλικού έγινε με τη χρήση διαφόρων εργαλείων που προέρχονται από τη σύνθετη θεωρία των δικτύων, όπως στατιστικές μεθόδους για την παραγωγή δεδομένων και πληροφορίες για την τάση των ανθρώπων να σχηματίζουν ομάδες που είναι πλήρως συνδεδεμένες. Στοιχεία που αποτελούν και βασικά χαρακτηριστικά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook.
Τα αποτελέσματα
Οι ερευνητές κατέληξαν σε σημαντικά συμπεράσματα, αποδεικνύοντας μια άκρως ρεαλιστική κοινωνική δομή στην Οδύσσεια. Συγκεκριμένα, αποκλείοντας όλους τους μυθολογικούς χαρακτήρες, μελέτησαν μόνο τους ανθρώπινους, που περιγράφονται στο έπος, και διαπίστωσαν ότι τα δίκτυα σχέσεων αντιστοιχούν σχεδόν με απόλυτη ακρίβεια σε αυτά της πραγματικής ζωής και μάλιστα η διασύνδεση τους γίνεται με τον ίδιο τρόπο που καταγράφεται σήμερα στο Facebook. Φαίνεται ότι ο Όμηρος είχε βαθιά κατανόηση των δικτύων και δεν έλεγε απλά ιστορίες. Αντίθετα, βάσει του ρεαλισμού του, ενισχύεται η άποψη πως η διήγηση του αντικατοπτρίζει γεγονότα και χαρακτήρες που υπήρχαν στην αρχαία Ελλάδα.
*How we showed Homer's Odyssey is not pure fiction, with a little help from Facebook
BBC: Πρώτη η «Οδύσσεια» ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας !
( Στη δέκατη θέση η Ιλιάδα!)
Συγγραφείς, μελετητές και βιβλιοκριτικοί από όλο τον κόσμο πήραν μέρος στην έρευνα του BBC για την ανάδειξη των 10 πιο επιδραστικών έργων μυθοπλασίας στην ιστορία. Από αυτούς μόνο οι μισοί έχουν ως μητρική γλώσσα την αγγλική ενώ το 60% περίπου είναι γυναίκες.
Τα αποτελέσματα της έρευνα είναι εντυπωσιακά. Πρώτο με διαφορά έργο αναδείχθηκε η «Οδύσσεια» ενώ την δέκατη θέση κατέλαβε η «Ιλιάδα».
Ο πλήρης κατάλογος:
1. «Οδύσσεια» του Ομήρου, 8ος αιώνας π.Χ.
2. «Η καλύβα του μπάρμπα-Θωμά» της Χάριετ Μπίτσερ Στόου, 1852
3. «Φράνκενσταϊν» της Μέρι Σέλεϊ, 1818
4. «1984» του Τζορτζ Όργουελ, 1949
5. «Τα πάντα γίνονται κομμάτια» του Τσινούα Ατσέμπε, 1958
6. «Χίλιες και μία νύχτες», αγνώστων δημιουργών, 8ος – 18ος αιώνας
7. «Δον Κιχώτης» του Μιγκέλ ντε Θερβάντες , 1605 – 1615
8. «Άμλετ» του Σέξπιρ, 1603
9. «Εκατό χρόνια μοναξιάς» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, 1967
10. «Ιλιάδα» του Ομήρου, 8ος αιώνας π.Χ.
Έξι θαυμαστές του ομηρικού έπους εξηγούν την επιλογή τους:
Natalie Haynes, συγγραφέας, παρουσιάστρια και ηθοποιός: «Επειδή (η «Οδύσσεια») είναι ένας από τους θεμελιώδεις μύθους του δυτικού πολιτισμού ˑ επειδή θέτει το ερώτημα τι σημαίνει να είσαι ήρωαςˑ επειδή έχει σπουδαίους γυναικείους χαρακτήρες, εκτός από αντρικούςˑ επειδή είναι γεμάτη με θεούς και τέρατα και είναι όπως πρέπει επικήˑ επειδή μας υποχρεώνει να αναθεωρήσουμε τις αντιλήψεις μας για την περιπέτεια, τον πόλεμο και το πάντα επίκαιρο θέμα του τι σημαίνει να γυρίζει κανείς στο σπίτι του¨.
Lisa Appignanesi, πεζογράφος και κριτικός: «Είναι το βασικό καλούπι κάθε ιστορίας –ένα ταξίδι που είναι ταυτόχρονα επιστροφή».
Kenneth W, Warren, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο: «Δεν υπάρχει τρόπος να παρακάμψει κανείς την θεμελιώδη σημασία του Ομηρικού έπους για την μυθοπλασία στη Δύση. Η αρχιτεκτονική της Οδύσσειας είναι αρχιτεκτονική κάθε αφηγήματος αναζήτησης και ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι αντρικές και οι γυναικείες αρετές διαμόρφωσε το ήθος της μυθοπλασίας έως τις ημέρες μας».
David Varno, κριτικός λογοτεχνίας: «Οι θρίαμβοι της ευφυΐας και του σθένους του Οδυσσέα και της Πηνελόπης άφησαν το αποτύπωμά τους στους αιώνες που μεσολάβησαν».
Bethanne Patrick, συνεργάτιδα του Lit Hub: «Το ταξίδι του Οδυσσέα διαμόρφωσε ένα είδος ατομικισμού χαρακτηριστικό του δυτικού πολιτισμού, το οποίο οδήγησε σε σημαντικές αλλαγές στον κόσμο, άλλοτε προς το καλό κι άλλοτε όχι».
Beverley Naidoo, πεζογράφος: «Οι παράλληλες ιστορίες που εκτυλίσσονται στη διάρκεια του δεκάχρονου ταξιδιού του Οδυσσέα μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου, την ώρα που η πιστή Πηνελόπη τον περιμένει και ο γιος του Τηλέμαχος τον αναζητεί, αποτελούν κομμάτι της συλλογικής μας συνείδησης. Η ανθρώπινη διάσταση των ιστοριών αντηχεί ακόμα δίνοντας τροφή σε αναρίθμητες ερμηνείες».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου