Η Ιστορία ως λογοτεχνία νουάρ: "Μοιραία Πράγα"

ΟΙ KAKΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΡΑΪΝΧΑΡΤ ΧΑΪΝΤΡΙΧ
Ο δήμιος του Χίτλερ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  Το Βήμα, 18/08/2009 

 

Ο Ράινχαρντ Χάιντριχ, ο πιο ειδεχθής ναζιστής εγκληματίας και ο μοναδικός που σκοτώθηκε σε δολοφονική απόπειρα εναντίον του (ΤΟΡFΟΤΟ/ΑΚ ΙΜΑGΕS)

 
Ο Ράινχαρντ Χάιντριχ υπήρξε ο πιο ειδεχθής ναζιστής εγκληματίας. Φιλόδοξος, μνησίκακος, ψυχρός και υστερόβουλος, ο επικεφαλής της υπηρεσίας ασφαλείας του Γ΄ Ράιχ, ο επινοητής της «τελικής  λύσης», επιδόθηκε με καταστρεπτική μανία στην εξόντωση εκατομμυρίων Εβραίων. Αφησε την τελευταία του πνοή στην Πράγα, δολοφονημένος από τσέχο κομάντο.

Η αφήγηση της ιστορίας ενός ζοφερού δολοφόνου ταιριάζει να αρχίσει από κρύπτη ναού. Στην Πράγα, στα υπόγεια του ορθόδοξου καθεδρικού ναού των Κύριλλου και Μεθόδιου, στην οδό Ρέσλοβα, βρήκαν καταφύγιο οι αλεξιπτωτιστές που το 1942 κατάφεραν να σκοτώσουν τον τρομερό Ράινχαρτ Χάιντριχ, τον πανίσχυρο αρχηγό ασφαλείας του Γ΄ Ράιχ, εκπρόσωπο του Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία και αποτελεσματικό διοργανωτή της εξόντωσης του εβραϊκού λαού. Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς άνθρωπο πιο κακόβουλο από τον Χάιντριχ, ο οποίος, όμως, επέδειξε συγχρόνως και πολύπλευρα ταλέντα: έπαιζε βιολί, πιλοτάριζε αεροπλάνα, ήταν καπετάνιος πλοίων, έκανε ξιφασκία.

Τον αποκαλούσαν «ξανθό κτήνος», «δήμιο του Χίτλερ» και «χασάπη της Πράγας». Ο Αϊχμαν δούλευε ως υφιστάμενός του και λέγεται ότι ακόμη και ο Χίμλερ, του οποίου κατ΄ όνομα ήταν υφιστάμενος, κατέληξε να τον φοβάται. Φιλόδοξος, μνησίκακος, ψυχρός και υστερόβουλος, ο Χάιντριχ διηύθυνε με ατσαλένια πυγμή τους εγκληματίες του πιο διεστραμμένου αστυνομικού συστήματος στην Ιστορία. Στην Πράγα έχει κανείς την αίσθηση ότι το φάντασμά του, ντυμένο με τη στολή του στρατηγού των Ες Ες που τόσο πολύ του άρεσε να φοράει, περιπλανιέται μαινόμενο σε αυτό το θλιβερό μέρος της τσεχικής πρωτεύουσας, απαιτώντας λυσσασμένα εκδίκηση, σαν να μην κατάφερε ποτέ να ικανοποιηθεί από τα αντίποινα των συντρόφων του, που προκάλεσαν ποτάμια αίματος και την καταστροφή ενός ολόκληρου χωριού, του Λίντιτσε.

Μια άνιση μάχη 
 
Η κρύπτη της εκκλησίας της Πράγας διατηρεί εύγλωττες μαρτυρίες της άνισης μάχης που δόθηκε ανάμεσα σε μια χούφτα γενναίων ανδρών, οι οποίοι καταδίωξαν το τέρας σε μια επιχείρηση αυτοκτονίας, και της στρατιάς που εξαπολύθηκε εναντίον τους. Στους πέτρινους τοίχους που είναι γεμάτοι κόγχες, άδειες σήμερα, για τη φύλαξη των οστών, μπορεί να δει κανείς ακόμη κάμποσα σημάδια από σφαίρες, ενώ σε μια γυάλινη προθήκη εκτίθεται ένα περίστροφο Κολτ εννέα χιλιοστών, μια χειροβομβίδα Μills και ένα μυδράλιο Sten των αλεξιπτωτιστών καθώς και ένα βιβλίο βουτηγμένο στο αίμα ενός από αυτούς. Στην κρύπτη της εκκλησίας έμειναν κρυμμένοι επί 20 ημέρες οι τρεις φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας ή «στρατιωτικής παύσης» του Χάιντριχ, ύστερα από την επιτυχή έκβαση της αποστολής τους στις 27 Μαΐου του 1942.

Οι επισκέπτες αυτού του χώρου, που έχει μετατραπεί σε μνημείο προς τιμήν των ηρώων του Ηeydrichiady, του κύματος τρομοκρατίας που ξέσπασε μετά τον θάνατο του Χάιντριχ, καθώς και των ηρώων του αντιναζιστικού αγώνα γενικότερα, αφήνουν μικρά δώρα, λουλούδια και μηνύματα σε χαρτάκια που εξαίρουν την ανδρεία όσων πολέμησαν εκεί. Στην κρύπτη της εκκλησίας βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή εγώ και ένας ηλικιωμένος κύριος με κοστούμι, που έχει απορροφηθεί κοιτάζοντας μια εικόνα που κρέμεται στον τοίχο. Συστήνεται, χωρίς να αποκαλύψει το όνομά του, σαν να τελούμε ακόμη υπό καθεστώς παρανομίας, ως «παλιό μέλος της RΑF»- της οργάνωσης που ανέθεσε στους τσεχοσλοβάκους αλεξιπτωτιστές τις επικίνδυνες αποστολές τους- και με προσκαλεί να πιούμε έναν καφέ στο γωνιακό μπαρ με την ονομασία U Ρarasutistu (Οι Αλεξιπτωτιστές). «Μεγάλο κάθαρμα» αποφαίνεται ο γέρος πιλότος, πίνοντας την μπίρα του, μπροστά από το κλασικό πορτρέτο του ναζιστή αρχηγού που κρέμεται στη γωνιά και στο οποίο απεικονίζεται φορώντας την αποτρόπαιη στολή του στρατηγού των Ες Ες. Η φωτογραφία μεταδίδει δυσοίωνη αύρα, ένα σαφές απειλητικό μήνυμα. Ακόμη και ένα ηλιόλουστο μεσημέρι στην Πράγα, σήμερα, νιώθει κανείς να τον διαπερνά ένα ρίγος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ:=> ΡΑΪΝΧΑΡΤ ΧΑΪΝΤΡΙΧ,  Ο δήμιος του Χίτλερ - Το Βήμα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ=> Ράινχαρντ Χάιντριχ - Βικιπαίδεια

 


Ξενοφών Α.Μπρουντζάκης
Δημοσίευση: Το Ποντίκι ΑRT , 10/1/14

Μοιραία Πράγα

Philip Kerr
Μετάφραση: Δημήτρης Αθηνάκης  Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 417
Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να κατανοήσει τον περίπλοκο ψυχισμό του Μπέρναρντ Γκούντερ, ενός χολερικού Βερολινέζου αστυνομικού που μας χάρισε αξεπέραστες έως μοναδικές στιγμές στην «Τριλογία του Βερολίνου». Πρόκειται για τον ήρωα των ιδιότυπων αστυνομικών ιστοριών του Philip Kerr, έναν από τους πιο απαιτητικούς – το δίχως άλλο– χαρακτήρες της αστυνομικής λογοτεχνίας. Με όλα τα πραγματολογικά του υλικά να κραυγάζουν εναντίον του, μιας και αποτελούνται από τις πιο αποκρουστικές στιγμές της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, ο Μπέρναρντ Γκούντερ καταφέρνει το ακατόρθωτο! Ποιος άραγε θα τολμούσε να ταυτιστεί με έναν αστυνομικό που περιτριγυρίζεται από ναζί ή έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ που κινείται και επιβιώνει μέσα στο ιστορικό πλαίσιο του ναζισμού; Κι όμως, ο Μπέρναρντ Γκούντερ γίνεται τρυφερά συμπαθής για αυτόν και για παρόμοιους λόγους – απεχθανόμενος τους πάντες και τα πάντα, μηδέ εξαιρουμένης της άθλιας και μίζερης ύπαρξής του! Έτσι, ενώ ισορροπεί πάνω σε ηλεκτροφόρα σύρματα, όπου η παραμικρή και πιο ασήμαντη λεπτομέρεια είναι αρκετή για να σε εξαφανίσει από τον χάρτη, ο ήρωάς μας έχει ακόμα ένα τεράστιο εμπόδιο να ξεπεράσει: την αφόρητη ύπαρξή του!  
Βετεράνος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γκούντερ έχει πάρει το μάθημά του από πρώτο χέρι για τη φρίκη του πολέμου. Έμπειρος και κυνικός ώστε να μην τρέφει αυταπάτες και να μην καλλιεργεί όνειρα, παίρνει σκληρές, επώδυνες κι επικίνδυνες αποφάσεις. Έτσι, τον παρακολουθήσαμε στη «Τριλογία» να παραιτείται το 1933 από το Εγκληματολογικό του Βερολίνου αρνούμενος να γίνει μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος που εκείνη τη χρονιά κέρδισε τις εκλογές. Προκειμένου να κερδίσει το ψωμί του σε μια δύσκολη περίοδο για όλους αναγκάστηκε να κάνει τον ιδιωτικό ντετέκτιβ – με ό,τι αυτό σήμαινε εκείνη την περίοδο στη Γερμανία.
Στο βιβλίο του «Μοιραία Πράγα», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από τις εκδόσεις Κέδρος, ο συγγραφέας τοποθετεί τον ήρωά του στην Πράγα του 1942. Μέσα από την αστυνομική πλοκή που παίρνει ιδιαιτέρες διαστάσεις στο πλαίσιο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Philip Kerr λειτούργει και ως ιστορικός. Ένας εξαιρετικός ιστορικός που γνωρίζει εντυπωσιακά και τις πιο απίθανες λεπτομέρειες της εποχής! Έτσι έχουμε μια αστυνομική πλοκή με εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με την έννοια ότι εξιχνιάζονται εγκλήματα, όταν γύρω ο πόλεμος αποτελεί από μόνος του ένα γιγαντιαίο μαζικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας! Ταυτόχρονα γίνεται ένας ιστορικός σχολιασμός της εποχής, μέσα από τον ψυχισμό ενός ντετέκτιβ που έχει προλάβει να χάσει κάθε ίχνος ελπίδας αλλά στο βάθος και με πολύ προσωπικό κόστος διατηρεί ζωντανά τα πληγωμένα υπολείμματα του συναισθηματικού ανθρωπισμού του…
Στη «Μοιραία Πράγα» βρίσκουμε τον ήρωά μας στο Βερολίνο να τυραννιέται με τους προσωπικούς του εφιάλτες και με διάφορες μικροϋποθέσεις ρουτίνας, ως την κακιά εκείνη στιγμή που διατάσσεται από τον στρατηγό Ράινχαρντ Χάιντριχ που βρίσκεται στην Πράγα να μεταβεί εκεί προκειμένου να διαλευκάνει μια απόπειρα δολοφονίας του. Δίχως κανένα περιθώριο να αρνηθεί την διαταγή - πρόσκληση, ο Γκούντερ θα βρεθεί στην Πράγα εγκλωβισμένος σε μιαν έπαυλη γεμάτη από ναζιστικά καθάρματα, αντιμέτωπος με ένα μυστήριο τύπου Άγκαθα Κρίστι… Και σε αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας ανατέμνει εξονυχιστικά – ξεπερνώντας τα γνωστά στερεότυπα που δαιμονολογούν ιστορικές καταστάσεις – το φαινόμενο του ναζισμού με εξαιρετική μαεστρία και αξιοθαύμαστους χειρισμούς.