Ελληνική λογοτεχνία και στερεότυπα
της Λίλας Κονομάρα
Πηγή:oanagnostis.gr
Πώς προσλαμβάνεται η ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό; Τα στερεότυπα είναι πολλά. Όταν ένας Έλληνας συγγραφέας καλείται να συμμετάσχει σε κάποιο φεστιβάλ, τον υποδέχεται συνήθως ένα κοινό το οποίο απαρτίζεται από Έλληνες του εξωτερικού και από ξένους φιλέλληνες ή απλώς ανθρώπους που πέρασαν ωραίες διακοπές στη χώρα μας. Για τους πρώτους, η ελληνική λογοτεχνία έχει σταματήσει στον Καζαντζάκη και σε οτιδήποτε συντηρεί μια παραδοσιακή και νοσταλγική εικόνα της Ελλάδας. Για αρκετούς από τους δεύτερους, η ελληνική λογοτεχνία πρέπει να σχετίζεται με την κλασική αρχαιότητα, το απέραντο γαλάζιο και να συντηρεί το ανάλογο φολκλόρ – ήλιος, καλοκαιρινά ειδύλλια, γύρος, τζατζίκι, γεμιστά. O οριενταλισμός, έκφραση της πολιτικής και πολιτιστικής ηγεμονίας της Δύσης οριοθετεί, όπως έλεγε ο Έντουαρντ Σαΐντ, καταγράφει και κατά μία έννοια «επινοεί» την τέχνη μας: εξωτικά στοιχεία, ωραιοποιημένη απεικόνιση τοπίων, έμφαση στο παράδοξο και στον μυστικισμό, αφέλεια και διαφθορά, η Δύση εξακολουθεί να περιμένει από την ελληνική λογοτεχνία να είναι γραφική, πράγμα που ουδέποτε υπήρξε το ζητούμενο από Άγγλους, Γάλλους ή Γερμανούς συγγραφείς, και συχνά επικυρώνει και αναπαραγάγει με τις επιλογές της αυτά τα κλισέ. Είναι τυχαίο ότι ένας από τους μεγαλύτερους γερμανικούς εκδοτικούς οίκους που εκδίδει συγγραφείς όπως ο Κάφκα, επέλεξε να συμπεριλάβει στον κατάλογό του τις Μάγισσες της Σμύρνης; Πέραν κάποιων λιγοστών τίτλων – που αφορούν κυρίως μυθιστορήματα και ελάχιστα διηγήματα ή ποίηση – , η ελληνική λογοτεχνία συμπεριλαμβάνεται στο πολύ μικρό ποσοστό που διαθέτουν οι ξένοι εκδότες για το σύνολο των μικρών χωρών και οι οποίοι εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα δύσπιστοι ως προς το ελληνικό βιβλίο.
Φυσικά έχουμε κι εμείς το μερίδιο ευθύνης μας σ’ αυτό.
Η προώθηση της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας απαιτεί κάποια συστηματική πολιτική για το βιβλίο με μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και όχι μερικές μεμονωμένες ενέργειες: στοχευμένες εκδηλώσεις από την πλευρά της πολιτείας, των ιδρυμάτων και των πολιτιστικών φορέων του εξωτερικού, ενημερωτικά έντυπα, συγκεκριμένες προτάσεις, επιχορηγήσεις για μεταφράσεις και εν γένει κάθε είδους δράσεις που θα βοηθούσαν ώστε να αναδειχθεί ο πλούτος και η ευρύτητα της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως κάποιοι ξένοι εκδότες περιμένουν ακόμη τα λεφτά παλαιότερων επιχορηγήσεων που δεν δόθηκαν ποτέ. Αυτή την εποχή, η Ελβετία διοργανώνει ένα μεγάλο φεστιβάλ στο οποίο τιμώμενη χώρα είναι η Ελλάδα (culturescapes), με πλήθος εκδηλώσεων για το βιβλίο αλλά και για τις άλλες τέχνες. Ποια είναι η προβολή ενός τόσο σημαντικού γεγονότος από μεριάς μας; Δεν θα ‘πρεπε να επωφελούμαστε από μια τέτοια ευκαιρία προκειμένου να αναπτύξουμε και άλλες, παράλληλες δράσεις; Έχουμε την τύχη να έχουμε ορισμένους ξένους μεταφραστές και ελληνιστές που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους προκειμένου να γίνει η ελληνική λογοτεχνία επαρκώς γνωστή στο εξωτερικό και να ξεφύγει από τα στερεότυπα. Όμως αυτό δεν αρκεί. Ας ελπίσουμε ότι η ανάδειξη της Αθήνας ως παγκόσμιας πρωτεύουσας του βιβλίου θα λειτουργήσει καταλυτικά και θα σημάνει την έναρξη μιας νέας εποχής όπου το ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία δεν θα σβήσει μόλις σβήσουν τα φώτα των περίπτερων και τελειώσουν οι πανηγυρικοί.
info: http://www.culturescapes.ch/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου