Η φιλελεύθερη αγορά των ...μονοπωλίων

Μεγαλύτεροι όμιλοι, περισσότερα κέρδη

INTERNATIONAL NEW YORK TIMES

• 

Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τις προηγούμενες δεκαετίες σε πολλούς κλάδους όπως οι αερομεταφορές, η υγεία, η ζυθοποιία και οι τηλεπικοινωνίες οδήγησαν στην ενίσχυση των μεγάλων ομίλων. Κάτω από αυτές τις συνθήκες έχουν πληγεί τα συμφέροντα των καταναλωτών και έχει επιδεινωθεί η ανισότητα των εισοδημάτων, σύμφωνα με τα πορίσματα έρευνας των κ. Τζέισον Φούρμαν και Πίτερ Ορσζανγκ. Σύμφωνα με την έρευνα των δύο οικονομολόγων, οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις μπορεί να ενίσχυσαν την κερδοφορία των ομίλων αυτών, παρουσιάζοντας αποδόσεις δέκα φορές από το μέσο αντί τις τρεις φορές που ίσχυε τη δεκαετία του ’90. Η τάση αυτή, πιθανώς, να συνέβαλε στη διεύρυνση της ανισότητας των εισοδημάτων, με την αύξηση των αποδοχών για τα υψηλόβαθμα επιχειρηματικά στελέχη και των επιδόσεων για τους μετόχους να υπερέχει σε σχέση με τους υπόλοιπους.
Επιπροσθέτως, δύο καθηγητές Χρηματοοικονομικών του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας υπολογίζουν πως το 2013 υπήρχε μεγάλη συγκέντρωση επιχειρηματικών συμφερόντων σχεδόν στο ένα τρίτο των βιομηχανιών των ΗΠΑ συγκριτικά με το ένα τέταρτο που είχε καταγραφεί το 1996, όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα της Wall Street Journal.
Τα φαινόμενα αυτά θα πρέπει να προβληματίζουν όλους τους αξιωματούχους, ιδιαίτερα τα μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου, το Τμήμα Ανταγωνισμού στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου και άλλες κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Είναι ξεκάθαρο ότι οι αρμόδιες αρχές έδωσαν το πράσινο φως σε πολλές συγχωνεύσεις. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα για τα μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και των κρατικών αξιωματούχων της συντηρητικής παράταξης, που θεωρούν πως η ενοποίηση εταιρειών οδηγεί σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ότι η ελεύθερη αγορά θα λύσει αυτόματα όλα τα προβλήματα.
Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους επέτρεψε την εξαγορά της Maytag από τη Whirlpool παρά το γεγονός ότι οι δύο εταιρείες έλεγχαν τα δύο τρίτα της αμερικανικής αγοράς οικιακών συσκευών. Κατά τη διακυβέρνηση Μπους, επίσης, η αγορά κινητής τηλεφωνίας συγκεντρώθηκε από έξι εταιρείες σε τέσσερις ομίλους. Οι δύο μεγαλύτεροι, δηλαδή η Verizon και η AT&T, ελέγχουν το 70% όλων των συνδρομών.
Αν και η διακυβέρνηση Ομπάμα δεν έχει παρασυρθεί από το δόγμα της ελεύθερης αγοράς, έχει δώσει το πράσινο φως σε ορισμένες μεγάλες συγχωνεύσεις. Οι Αρχές ενέκριναν δύο συγχωνεύσεις στον κλάδο των αερομεταφορών – τη συμφωνία της United με την Continental και της American με την US Airways. Σήμερα, μόλις τέσσερις εταιρείες ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα της επιβατικής κίνησης από έξι εταιρείες που λειτουργούσαν όταν ανέλαβε ο Μπαράκ Ομπάμα την ηγεσία των ΗΠΑ.
Με λιγότερους ανταγωνιστές στις αγορές, η συσπείρωση των επιχειρηματικών συμφερόντων μπορεί να οδηγήσει ευκολότερα σε αύξηση των τιμών χωρίς να επικρατεί ανησυχία για απώλεια πελατών. Είναι, επίσης, ευκολότερο να προσυμφωνηθούν οι τιμές ή οι συνθήκες στις αγορές. Το υπουργείο Δικαιοσύνης ήδη διερευνά εάν οι αεροπορικές εταιρείες έχουν συμφωνήσει να μην προσθέτουν νέα δρομολόγια στο πρόγραμμα πτήσεων ώστε να είναι πλήρεις οι υφιστάμενες πτήσεις.
Οι συγχωνεύσεις τείνουν να οδηγούν σε περισσότερες συγχωνεύσεις. Στον κλάδο της υγείας, το επιχείρημα των Anthem και Aetna για τη μεταξύ τους συγχώνευση είναι να αποκτήσουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ με τα νοσοκομεία και τα μεγάλα ιατρεία που έχουν ενισχυθεί μέσα από δικές τους συγχωνεύσεις τα τελευταία χρόνια. Τελικά, όμως, οι αγορές λειτουργούν αποτελεσματικότερα όταν υπάρχει υγιής ανταγωνισμός μεταξύ παικτών. Σήμερα, τέτοιας φύσεως ανταγωνισμός δεν υπάρχει σε αρκετούς κλάδους της αμερικανικής οικονομίας.

Πηγή:H Kαθημερινή