Η επιστημονική προσέγγιση του ολοκληρωτισμού
Γιατί κάθε προσπάθεια αναγωγής της πολιτικής ζωής των ανθρώπων στις βιολογικές ή στις εγκεφαλικές της προκείμενες την υποβαθμίζει σε «γυμνή ζωή»; Η ήδη ορατή τάση να εκχωρούμε στη δικαιοδοσία μιας παντοδύναμης βιο-εξουσίας ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα της ιδιωτικής και της κοινωνικής μας ζωής γεννά εύλογα ερωτήματα για το παρόν και μεγάλες ανησυχίες για το μέλλον της ανθρώπινης αυτονομίας ● Τα τελευταία χρόνια, χάρη στην εντυπωσιακή πρόοδο των Νευροεπιστημών, ο εγκέφαλός μας, έδρα όλων των συνειδητών επιλογών μας, των ανομολόγητων συναισθημάτων μας και των πιο μύχιων σκέψεών μας, έχει γίνει όχι μόνο διαφανής στην επιστημονική γνώση, αλλά και πολύ πιο εύκολα χειραγωγήσιμος από τη σύγχρονη νευροτεχνολογία, η οποία διαχειρίζεται αυτή τη γνώση.
Τα φαινομενικά παράδοξα και οι εξόφθαλμες αντιφάσεις στη διαχείριση των πλανητικών υγειονομικών κρίσεων, όπως π.χ. η πρόσφατη πανδημία της νόσου Covid-19, διαφωτίζονται επαρκώς μόλις συνειδητοποιήσουμε ότι η «απανθρωποποίηση» της πολιτικής προϋποθέτει και, ταυτοχρόνως, συνεπάγεται τη «βιολογικοποίηση» της ανθρώπινης κατάστασης.
Ειδικότερα, στη διαχείριση της νέας πανδημίας έγινε φανερό ότι η κυρίαρχη βιοπολιτική επιλογή δεν ήταν να αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ως αυτόνομες και απαραίτητες «παραγωγικές μονάδες», αλλά ως ένα αναλώσιμο «βιολογικό απόθεμα», το οποίο και μπορεί να διαχειρίζεται κατά βούληση.
Οπως εγκαίρως είχε διαβλέψει ο Μισέλ Φουκό, σήμερα όχι απλώς μπορούμε, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να μιλάμε για βιοπολιτική «προκειμένου να περιγράψουμε αυτό που εισάγει τη ζωή και τους μηχανισμούς της στον τομέα των ρητών υπολογισμών και μετατρέπει την εξουσία-γνώση σε παράγοντα μετασχηματισμού της ανθρώπινης ζωής».
Δυστυχώς,
ο πρόωρος θάνατος του Φουκό –λόγω μόλυνσης από τον ιό του AIDS– δεν του
επέτρεψε να αναπτύξει επαρκώς αυτές τις πολύ ριζοσπαστικές ιδέες. Ομως,
αυτή η καινοφανής ανάλυση της εξουσίας από τον Φουκό θα υιοθετηθεί και
θα διευρυνθεί από διάφορους αξιόλογους πολιτικούς φιλοσόφους, μεταξύ των
οποίων και ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, 
ο οποίος θα επικαιροποιήσει και θα
διευρύνει την πολύ ανατρεπτική ιδέα της βιοπολιτικής. Πράγματι, στο
εντυπωσιακό βιβλίο του «Homo sacer, κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή», που
κυκλοφορεί άριστα μεταφρασμένο από τις εκδ. Εξάρχεια, ο κορυφαίος
Ιταλός πολιτικό
ς φιλόσοφος προσφέρει μια πολύ ευρύτερη ανάλυση των
σύγχρονων βιοπολιτικών πρακτικών.
Σύμφωνα με τον Αγκάμπεν, στις μέρες μας οι νέες βιοπολιτικές πρακτικές καταφεύγουν στις τελευταίες βιοτεχνολογικές, βιοϊατρικές προόδους και στη μαζική ιατρικοποίηση για να μετατρέψουν τη ζωή των ανθρώπων σε «γυμνή ζωή», η οποία είναι δυνητικά φονεύσιμη στα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Αναλύοντας, μάλιστα, τα όσα «ανήκουστα» συμβαίνουν γύρω μας ή και σε εμάς τους ίδιους, καταλήγει στο εύλογο και, δυστυχώς, πολύ συχνά επιβεβαιωμένο συμπέρασμα ότι: «Στη νεωτερική βιοπολιτική κυρίαρχος είναι εκείνος που αποφασίζει για την αξία ή τη μη αξία της ζωής ως τέτοιας, δηλαδή για το αν η ζωή ως τέτοια έχει ή δεν έχει αξία»!
Η βασική επιλογή, λοιπόν, της όψιμης νεωτερικής εξουσίας να ασκείται κυρίως μέσω της βιοπολιτικής, οδήγησε όχι μόνο στα διάφορα «αποτρόπαια» εγκλήματα των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, αλλά και στη συστηματική απανθρωποποίηση της ανθρώπινης ζωής. Παραδόξως, στις μέρες μας η βιοπολιτική απαξίωση της ανθρώπινης ζωής βασίζεται στις επιστήμες του εγκεφάλου και εκδηλώνεται χάρη στις εφαρμογές της νευροτεχνολογίας, που υιοθετούνται για να στηρίξουν τη νέα νευροπολιτική, η οποία στοχεύει στον έλεγχο των ανθρώπινων εγκεφάλων μέσω της επιλεκτικής (απο-)ρύθμισης των νοητικών λειτουργιών τους.
Η βιοπολιτική διαχείριση των «διαφανών» εγκεφάλων
Η κατανόηση της οργάνωσης και της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη σημερινή όσο και για τη μελλοντική τεχνοεπιστήμη. Μια μεγάλη τεχνοεπιστημονική πρόκληση που, εντούτοις, έχει ήδη παραγάγει πολλές βιοτεχνολογικές και βιοϊατρικές, δηλαδή βιοπολιτικές εφαρμογές. Κάτι που το γνωρίζουν όχι μόνο οι νευροεπιστήμονες, αλλά και οι κυβερνήσεις των πιο ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών, οι οποίες χρηματοδοτούν αφειδώς τα σχετικά ερευνητικά προγράμματα.
[.........................................]
Η επιστημονική προσέγγιση του ολοκληρωτισμού - Efsyn.gr
*****************
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
*Agamben, Giorgio « Σύγχρονη Γαλλική Φιλοσοφία»(www.frenchphilosophy.gr)
**Στο Ντοκιμαντέρ του Γιώργου Κεραμιδιώτη/ George Keramidiotis (georgekeramidiotis@yahoo.gr) που αναρτούμε παρακολουθούμε Ένα φιλοσοφικό πορτρέτο του Giorgio Agamben με τον Ακη Γαβριηλίδη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου