 |
Κύριε Πανσέληνε, θυμόμαστε το βιβλίο σας «Μια λέξη χίλιες εικόνες» για την αναγνωστική επάρκεια, για τις αναγνωστικές διαδρομές. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να γράψεις μετά απ' αυτό;
Το διάβασμα με έσπρωξε στο γράψιμο. Δεν ξέρω τίποτα πιο ευεργετικό για έναν συγγραφέα. Πέρα όμως από το ερέθισμα της δημιουργικότητας, η λογοτεχνία σού μαθαίνει τους τρόπους, σου δίνει τα εργαλεία, τις τεχνικές της. Σου προσφέρει επίσης πρότυπα και σου καλλιεργεί το κριτήριο που θα σε κάνει να την αντιμετωπίζεις σαν ικέτης και όχι σαν κυρίαρχός της.
Είμαστε ό,τι διαβάζουμε ή διαβάζουμε με ό,τι είμαστε;
Νομίζω ισχύουν και τα δύο. Διαμορφώνουμε αναγνωστικά γούστα και αυτά μας οδηγούν στην αναγνωστική απόλαυση. Αλλά το τελικό προϊόν αυτής της διαμόρφωσης δεν είναι παρά η επεξεργασία ενός υλικού που ήδη υπάρχει - ο αρχικός εαυτός μας.
Γιατί φέτος «Η κρυφή πόρτα»; Υπάρχει ο σωστός χρόνος για κάθε βιβλίο;
Κοιτάζοντας προς τα πίσω τα βιβλία που έχω γράψει καταλαβαίνω πως χαρτογραφούν την προσωπική μου πορεία στη ζωή. Όση φαντασία και αν διαθέτεις, όσο και αν επικαλείσαι τη fiction, τη μυθοπλασία, όσο και αν αποκηρύσσεις την αληθινή ύπαρξη των ηρώων σου και των συμβάντων που επινοείς, το υλικό σου παραμένει το πρόσωπο που ο ίδιος διαθέτεις, ο εαυτός μέσα από τον οποίο διασχίζεις το διάστημα της ζωής. Ναι, υπάρχει ο σωστός χρόνος για κάθε βιβλίο, γιατί απλούστατα ο χρόνος του καθορίζεται από τον χρόνο του συγγραφέα του.
Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας; Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωας ή ηρωίδα σας;
Νομίζω πως η ιστορία πρέπει σε κάποιο βαθμό να αγγίζει τη δική μου ζωή και οι ήρωές της να μοιράζονται κομμάτια του εαυτού μου.
Παρά τη συγγραφική καθαρότητα και το τέλειο αποτέλεσμα, «Η κρυφή πόρτα» γράφτηκε με συγγραφικό πυρετό. Συνέβαλε σ' αυτό και η εποχή, η περιοχή, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα;
Η «Κρυφή πόρτα» γράφτηκε μέσα σε δύο μόλις μήνες, πράγμα πρωτοφανές για μένα. Όσο για τη συγκυρία της εποχής, ναι, πρέπει να πω ότι καθώς όλοι έχουμε πια αντιληφθεί σε ποιον βαθμό ευθυνόμαστε για όσα περνάμε, και η πόρτα στο διαμέρισμα του Ευγένιου Σερδάρη δεν θα μπορούσε να παραμείνει για πολύ κλειστή.
Ήρωας σε κρίση, εποχή με κρίση, κοινωνία σε κρίση, τα δύσκολα είναι πιο... αποκαλυπτικά;
Όλες οι εποχές διανύουν κρίσεις. Οι κρίσεις που δεν έχουν ακόμα ξεσπάσει υποφώσκουν στο βάθος της ήρεμης επιφάνειας, οι κρίσεις που ξεσπάνε προκαλούν στον καλλιτέχνη τα ερεθίσματα να μιλήσει για την ανθρώπινη συνθήκη μέσα σε αυτές. Οι δημιουργοί μιλούν για την εποχή τους και τα προβλήματα της εποχής, αλλά το σημαντικό της τέχνης είναι πως καταφέρνει να αναδείξει το ενιαίο της ανθρώπινης συνθήκης - και αυτό κάνει τα σπουδαία έργα διαρκώς επίκαιρα.
Τελικά, μας έκανε «καλύτερους» ή «χειρότερους» η κρίση;
Η κρίση δεν είναι τίποτε άλλο από τη βίαιη αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Βρεθήκαμε, θέλοντας και μη, απέναντι σε έναν καθρέφτη και είδαμε ένα πρόσωπο που δεν μας αρέσει - η ζωή κάποτε μας φέρνει αντιμέτωπους με τον εαυτό μας και τις ευθύνες μας για την «τύχη» μας και αυτό μόνο καλό μπορεί να προκαλέσει.
Άλλαξαν οι συντεταγμένες όσον αφορά την «εικόνα εαυτού»;
Σίγουρα χάθηκαν ο εφησυχασμός, η ματαιόδοξη φιλαρέσκεια μιας κοινωνίας που υποδυόταν μιαν άλλη, χάθηκε το παραχαϊδεμένο είδωλο ενός λαού περιούσιου, καλύτερου από τους άλλους, πιο έξυπνου, πιο καπάτσου και πιο ευλογημένου. Βλέπουμε τώρα κατάματα τη φτώχεια μας, όχι μόνο την οικονομική αλλά και την πνευματική. Βλέπουμε κατάματα πως αυτοί που κατηγορούμε για διαφθορά δεν είναι παρά εκείνοι που εμείς εκλέξαμε, υποστηρίξαμε και διατηρήσαμε στην εξουσία.
Και όσον αφορά κάποιες βασικές ιδέες; Τι θεωρείτε γενναίο σήμερα, επαναστατικό, έντιμο; Άλλαξαν σε σχέση με το πριν νόημά τους και αυτές οι έννοιες;
Ναι, άλλαξαν. Δηλαδή αποκτούν, κάθε μέρα που περνά, το πραγματικό τους νόημα. Γενναίο, επαναστατικό και έντιμο σήμερα πια είναι η συνειδητοποίηση των ευθυνών μας. Θα ανακαλύψουμε, θέλοντας και μη, πως η ζωή μπορεί να είναι ωραία και αξίζει να τη ζήσουμε με λιγότερη χλιδή, πιο κοντά στις πραγματικές αξίες που είναι ένας εαυτός απαλλαγμένος από πλαστές ανάγκες, μια ζωή πιο κοντά στην αλήθεια, μια ζωή της οποίας τα πιο σπουδαία πράγματα δεν κοστίζουν τίποτα απολύτως, είναι δωρεάν.
Το βιβλίο, η λογοτεχνία, ωφελήθηκε ή ζημιώθηκε, ζημιώνεται από την κρίση;
Το βιβλίο περνά κρίση επειδή ακόμα δεν έχουμε ανακαλύψει πόσο σημαντική είναι η τέχνη για τη ζωή. Η λογοτεχνία σίγουρα ωφελήθηκε. Πέφτουν πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο εύκολα οι μάσκες της επιτήδευσης και της φιλαρέσκειας και αναδύεται όλο και πιο πιεστικά από τα βάθη της συνείδησης των δημιουργών η πραγματικότητα με όλη την αγριότητα αλλά και με όλη την ομορφιά που μόνο η αλήθεια διαθέτει.
ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου