ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ 1912

"Πιεζόμενος από τα γεγονότα και τις εκκλήσεις αρχών και προξένων, έχοντας αντιληφθεί τον άμεσο κίνδυνο της βουλγαρικής εισβολής και διαπιστώσει την εγκατάλειψη των χαρακωμάτων και τη διασκόρπιση των εφέδρων, αφότου νύχτωσε, υπέκυψα, για να σώσω τη ζωή χιλιάδων αθώων πλασμάτων και για να προλάβω την καταστροφή της πόλης. Οι απεσταλμένοι του διαδόχου Κωνσταντίνου έφτασαν στο Διοικητήριο της πόλης κατά τις νυκτερινές ώρες. Το ‘Πρωτόκολλο παραδόσεως’ συντάχθηκε στα γαλλικά. Έτσι έληξε άδοξα και συντριπτικά για μας ο αγώνας και θριαμβευτικά για τον αντίπαλο. Η Θεσσαλονίκη χάθηκε, αλλά και σώθηκε. Έχω την συνείδηση ότι έπραξα ακέραια το καθήκον μου. Η ιστορία ας με κρίνει..."

ΧΑΣΑΝ ΤΑΞΙΝ ΠΑΣΑΣ
(1845-1918)

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ 1912
ΥΠΟΓΡΑΦΗΚΕ
ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ Μεταξύ της Α. Βασ. Υψηλότητος, του Αρχιστρατήγου του Ελληνικού στρατού και της Α. Εξοχότητος του Αρχιστρατήγου του Οθωμανικού στρατού συνεφωνήθησαν και απεφασίσθησαν τα κάτωθι:

Άρθρ. 1. Τα όπλα των οθωμανών στρατιωτών θα αφαιρεθούν και θα αποτεθούν εις φύλαξιν υπό την ευθύνην του Ελληνικού στρατού. Περί τούτου θα συνταχθή πρωτόκολλον.
Άρθρ. 2. Οι οθωμανοί στρατιώται θα στρατωνισθούν εν μέρει εις Καραμπουρνού και κατά το λοιπόν τμήμα εις τον στρατώνα του πυροβολικού “Τοπτσή”. Θα διατρέφονται υπό των αρχών της Θεσσαλονίκης.
Άρθρ. 3. Η πόλις της Θεσσαλονίκης παραδίδεται εις τον Ελληνικόν στρατόν μέχρι της συνάψεως της ειρήνης. Άρθρ.
4. Όλοι οι ανώτεροι στρατιωτικοί αξιωματούχοι και αξιωματικοί θα δικαιούνται να διατηρήσουν τα ξίφη των και να είναι ελεύθεροι εν Θεσσαλονίκη. Ούτοι θα δώσουν τον λόγον των ότι δεν θα λάβουν πλέον τα όπλα εναντίον του Ελληνικού στρατού και των συμμάχων του κατά την διάρκεια του πολέμου τούτου.
Άρθρ. 5. Όλοι οι ανώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι και υπάλληλοι του βιλαετίου θα είναι ελεύθεροι.
Άρθρ. 6. Οι χωροφύλακες και τα όργανα της αστυνομίας θα φέρουν τα όπλα των.
Άρθρ. 7. Το Καραμπουρνού θα χρησιμεύση ως τόπος στρατωνισμού των αφωπλισμένων οθωμανών στρατιωτών. Τα πυροβόλα και τα μηχανήματα πολέμου του Καραμπουρνού θα τεθούν εκτός υπηρεσίας υπό του Οθωμανικού στρατού και θα παραδοθούν εις τον Ελληνικόν στρατόν.
Άρθρ. 8. Το περιεχόμενον του άρθρου 1 θα εκτελεσθή εντός δύο ημερών από της αύριον Σάββατον 27 Οκτωβρίου 1912. Η προθεσμία δύναται να παραταθεί τη συναινέσει του Αρχιστρατήγου του Ελληνικού στρατού.
Άρθρ. 9. Η κατάστασις αυτή θα διατηρηθή μέχρι της συνάψεως της ειρήνης.
Άρθρ. 10. Οι χωροφύλακες και η Οθωμανική αστυνομία θα συνεχίσουν την υπηρεσίαν των μέχρι νεωτέρας αποφάσεως.

Θεσσαλονίκη τη 26η Οκτωβρίου 1912.

Ο Αρχιστράτηγος του Οθωμανικού στρατού (Χασάν Ταξίν)

Οι πληρεξούσιοι της Α.Β.Υ. του Πρίγκηπος
Διαδόχου της Ελλάδος (Β. Δούσμανης) - (Ι. Π. Μεταξάς)

•ΠΗΓΗ: Aπόστολου Παπαγιαννόπουλου, "Θεσσαλονίκη... εν θερμώ" .
Εκδόσεις MAΛΛIAPHΣ-ΠAIΔEIA.

Λαϊκή χρωμολιθογραφία που απεικονίζει την παράδοση της
Θεσσαλονίκης από τον Τούρκο διοικητή της στον Κωνσταντίνο.
Ο Κωνσταντίνος παρά λίγο να αποβεί ο μοιραίος άνδρας για
την πόλη και ίσως για την τελική έκβαση όλου του πολέμου
και την τύχη της Μακεδονίας και της Δυτικής Θράκης.
Η περιορισμένη στρατιωτική του αντίληψη και ο εγωισμός του
μετέτρεψαν σε θρίλερ την κατάληψή της από τους Έλληνες,
προλαβαίνοντας τους Βουλγάρους κυριολεκτικά στο παρά πέντε,
χάρη στο αυστηρότατο τελεσίγραφο που του έστειλε ο διορατικότατος
πρωθυπουργός Ελεύθέριος Βενιζέλος, για να αλλάξει πορεία και να
κατευθυνθεί πάση δυνάμει προς τη Θεσσαλονίκη .

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ
Οι πρώτοι που εισήλθαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης
και μάλιστα από την Πύλη του Αξιού (Βαρδάρη)
δεν ήταν φαντάροι, αλλά χωροφύλακες, που ανέλαβαν
το άκρως σοβαρό έργο της διασφάλισης της τάξης.
Η φωτογραφία που αναρτούμε είναι καρτ ποστάλ,
προέρχεται από το Αρχείο Γ. Μέγα και απεικονίζει
Κρητικούς χωροφύλακες με τις χαρακτηριστικές βράκες
και μπότες να φυλάνε κάποιο κατάστημα
της Θεσσλονίκης , μέσα στο οποίο προφανώς
γίνεται κάποια επίσημη τελετή,
αν κρίνουμε από τα λουλούδια που είναι παρατημένα
στο τραπεζάκι μπροστά στην είσοδό του
και τα εορταστικά υφάσματα που το κοσμούν .
Οι Κρητικοί χωροφύλακες ήταν αφοσιωμένοι
μέχρι θανάτου στο Βενιζέλο αλλά και διαβόητοι
για τη σκληρότητά τους.