ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ (2)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΡΣΑΚΙΔΗΣ
Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ*Γ. Φαρσακίδη: "Στρατόπεδο στον Άη Στράτη" (πενάκι)

Τον έβδομο χρόνο από την κατάργηση του στρατοπέδου του Αη Στράτη, ξαναχτύπησε και πάλι ο φασισμός και για άλλα τόσα χρόνια θα γίνει η πατρίδα μας και πάλι ένα στρατόπεδο.
Στον Ιππόδρομο θα ξαναζήσουμε το κλίμα του μακρονησιώτικου άγχους με τους ξυλοδαρμούς και την δολοφονία του Παναγιώτη Ελλή.
Τι; Πώς; Γιατί; Αναρωτιόμαστε όλοι και η Αθήνα να απλώνεται γύρω μας μουδιασμένη. Ύστερα, καμιόνια και αρματαγωγά από κάθε άκρη της χώρας θα μεταφέρουν ταλαιπωρημένους ανθρώπους στη Γυάρο. Οι πρόσφατες θύμησες σμίγουν με τις παλιότερες για το καταραμένο νησί. Κατάξεροι βράχοι, όχεντρες, αφάνες, λιγοστά αρμυρίκια και η «συκιά του Γλάστρα». Κι ο αγέρας πολύς, ασταμάτητος, κόβει φωνή κι ανάσα, σακατεύει τα νεύρα.
Χτίσμα κρατούμενων η φυλακή, ορθώθηκε με το βούρδουλα και την καταναγκαστική εργασία. Χτίριο, πολυβολεία, σκοπιές, όλα ζωσμένα πυκνό συρματόπλεγμα. Στον κάτω όρμο, ένας απροστάτευτος μόλος να πλευρίζει το πλεούμενό του ο Μπόμπολας, το μοναδικό μέσο επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.
Η αρμύρα της θάλασσας τρώει νοτισμένους τοίχους, τα σίδερα, τους ανθρώπους. Τα αντίσκηνα στους γύρω όρμους δέρνονται μερόνυχτα από τον άνεμο, πνίγονται μέσ’ στη σκόνη, μουσκεύουν την υγρασία της νύχτας.
Από τις πρώτες μέρες στη Γυάρο έσμιξε η πείρα των παλιών με τον ενθουσιαμό των νέων να «νοικοκυρέψουμε τη ζωή μας». Στήθηκαν καζάνια, να φάμε επί τέλους και κάτι μαγειρευτό, άναψε ο φούρνος, άνοιξε το ιατρείο. Πολλές οι δουλειές, λειψά τα χέρια, μεγάλο το ποσοστό σε υπερήλικους, άρρωστους και ανάπηρους. Όλοι τους άτομα «άκρως επικίνδυνα δια την δημοσίας τάξιν και ασφάλειαν»!
Αρχές φθινοπώρου οι περισσότεροι κρατούμενοι μεταφερθήκαμε στα στρατόπεδα της Λέρου, Λακκί και Παρθένι. Οι γυναίκες στις φυλακές Αλικαρνασσού.
Στο Λακκί το στρατόπεδο-φυλακή στα ριζά ενός απόκρημνου βράχου. Το κτίριο υγρό και ανήλιαγο, ζωσμένο συρματοπλέγματα, παλιά στρατώνα των Ιταλών, με μια λωρίδα στενόμακρη στην άκρη του γιαλού για προαύλιο. Παλιότερα, εδώ είχαν στεγαστεί τα περιβόητα «αναμορφωτήρια της Φρειδερίκης» για τα παιδιά των αγωνιστών και τα ορφανά του Εμφύλιου. Στο θάλαμό μας άτομα 240, τρίπατα σιδεροκρέβατα, με διάδρομο ανάμεσά τους εξήντα πόντων. Περισσότερο τις νύχτες η πνιγηρή μπόχα του κοντινού οχετού πλημμυράει το στρατόπεδο, ένα μέσο κι αυτό μέσα στα άλλα να εκβιάζουνε συνειδήσεις. Γυάρος και Λέρος, άλλα τριάμισι χρόνια αβεβαιότητας, στερήσεων, απομόνωσης στους καινούριους «Παρθενώνες» της «Ελλάδος των Ελλήνων Χριστιανών».
Περισσότερο από οποιονδήποτε χώρο κρατουμένων επί χούντας το στρατόπεδο του Λακκί γνώρισε έναν εντυπωσιακό μορφωτικό-πολιτιστικό οργασμό. Επέδειξε, σε μια περίοδο δύσκολη, παραδειγματική αγωνιστική συνοχή. Μετέτρεψε την «παθητική προσμονή» σε συνθήκες «ερμητικής» απομόνωσης σε πρώτη γραμμή του μετώπου. Κάτι που δεν το έχουν προβλέψει οι «εγκέφαλοι» που προγραμμάτισαν το «διαχωρισμό». Δεν το περίμεναν πως η «ακέφαλη μάζα» θα μπόραγε να ξετυλίξει τόσο αυτοδύναμα το δημιουργικό της απόθεμα.

Παντού και πάντα πάγια n προσπάθεια της εξουσίας να διασπάσoυν το σύνολο της ομάδας σε ξέχωρα άτομα, έρμαια και αδύναμα.
Θεμελιωμένη σε πείρα αιώνων η προσπάθεια των κρατούμενων vα διατηρήσουν σφιχτοδεμένο το σύνολο. Αλλά και οι ασφαλίτικη μέθοδος των κρατούντων εμπλουτίζεται αλλάζει μορφή. Μια ποικιλία τρόπων άσκησης ψυχολογικής βίας, στη διάθεσή τους. να μας επαναφέpoυν στην «αγκαλιά της πατρίδος». Ο μεγάλος πειρασμός να αποκτήσεις τη λευτεριά σου, μόνιμα βαραίνει, δοκιμάζoντας συνειδήσεις.
Στο στρατόπεδο του Λακκί η Διοίκηση ραφιναρισμένα ποντάρει στα πάθη, στις πικρίες, σε διαφορές σε αντιλήψεις, που είναι φυσικό και να υπάρχουν και να φουντώνουν μες στις, αντίξοες συνθήκες διαβίωσης. Έτσι λ.χ. ,απαγορεύεται στον εκπρόσωπο ,της Ομάδας Συμβίωσης η προμήθεια, συμπληρωματικών εφoδίων για τις ανάγκες των ασθενών. Ωστόσο σαν άτομο, μπορείς, μεταβαίνοντας συνοδεία φρουράς στην αγορά του χωριού να ψωνίσεις ελεύθερα, ή να προμηθευτείς οινοπευματώδη από την καντίνα της Διοίκησης, αν το όνομα σου υπάρχει στη λίστα των ευνοουμένων!
Μια άλλη μέθοδος είναι κι ,αυτή του «διαχωρισμού», που στοχεύει στην απομόνωση των στελεχών και των διανοουμένων από τη μάζα. Μια πρώτη τέτοια απόπειρα είχε γίνει στη Γυάρο και ακολούθησαν κι άλλες στην Αλικαρνασσό, στη Λέρο, στον Ωρωπό και στη Γυάρο με τους νεολαίους κρατούμενους. Μάταιη η προσπάθεια, φτωχή η συγκομιδή. Τα στρατόπεδα και οι φυλακές στάθηκαν όπως πάντα, και επί Χούντας, οι προμαχώνες της καινούργιας Αντίστασης, που θα φουντώσει στη χώρα.
Ήρθε κάποτε να μας γνωρίσει, «ο ίδιος ο κύριος υπουργός Δημοσίας Τάξεως»!
Από το αντιτορπιλικό που τον έφερε, κατέβηκε κoμψός, χαμογελαστός, φαμφαρόνικος. Στην επίσημη υποδοχή, άγημα ναυτικού παρατεταγμένο να του παρουσιάζει τα όπλα. Μόνο που είχε κάνει το λάθος και πέρασε το κιγκλίδωμα του στρατοπέδου. Πώς να γίνει, κάνουνε λάθη και κοτζάμ υπoυργoί !
-«Φασίστα, πουλημένε, εγκληματία», το «καλωσόρισμα».
Ποιος απ' όσους είδαν τον «Ταρζάν» Τοτόμη να τρέμει σαν το φύλλο της λεύκας, θα ξεχάσει το θέαμα; Ν’ απολογείται πανιασμένος ψελλίζοντας μπερδεμένες κουβέντες. Και γύρω η φρουρά με τα αυτόματα, γουρλωμένα τα μάτια, γα ‘χει σαστίσει αμήχανη. Και κάποιοι από τους αξιωματικούς να σκάνε χαμόγελα, κι ένας τους να μας παροτρύνει κρυφά: - «Πέστε του παιδιά, μπράβο σας».
Γίναμε εμείς η «ακέφαλη μάζα», κατά τους χαρακτηρισμούς της εξουσίας, «το παράδειγμα προς αποφυγήν», οι «άγριοι», οι «ατίθασoι», οι «Βιέτ Κόνγκ». Οι κλέφτες κι απελάτες και προδότες» άλλων καιρών. Τιμή μας!


* Ομιλία στην εκδήλωση του "Συλλόγου Εξορισθέντων και Φυλακισθέντων
κατά την περίοδο της Χούντας", που έγινε στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, στις 29-4-09.