Δυο βάρκες έχει η Ζωή

Δυο βάρκες έχει
η Ζωή

Συνήγορος ή εισαγγελέας; Με τη Δεξιά ή με την Αριστερά; Το αίνιγμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου

 

του Δημήτρη Ψαρρά

x-efimerida.gr

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η Ζωή Κωνσταντοπούλου διαθέτει όχι μόνο τις σπουδές αλλά και το ταλέντο που χρειάζεται ένας νέος ποινικολόγος για να χτίσει μια πετυχημένη καριέρα στα ελληνικά δικαστήρια. Και με δεδομένο ότι το επάγγελμα του δικηγόρου κατέχει τις περισσότερες έδρες στην ελληνική βουλή, δεν ξαφνιάζει κανέναν και η δική της ανάδειξη στο νομοθετικό σώμα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Αν συνυπολογίσει κανείς ότι είναι κόρη ενός από τους σημαντικότερους δικηγόρους της 50χρονης περιόδου της Μεταπολίτευσης, ο οποίος μάλιστα κατόρθωσε να έχει παράλληλα μια εξαιρετικά πλούσια πολιτική καριέρα, από την αντιδικτατορική αντίσταση μέχρι την ανάληψη της Προεδρίας του Συνασπισμού, θα περίμενε κανείς ότι η πολιτική της διαδρομή θα ήταν στρωμένη με λουλούδια. Δεν είναι άλλωστε ανάγκη να ψάξει κανείς πολύ για να ανακαλύψει οικογενειακές ρίζες στα περισσότερα από τα πολιτικά στελέχη που αναδεικνύονται στην πρώτη γραμμή των κομμάτων, της βουλής και της κυβέρνησης.   

Ωστόσο μέχρι πολύ πρόσφατα η Ζωή Κωνσταντοπούλου (στο εξής «κυρία Κ.») έμοιαζε εγκλωβισμένη στο πολιτικό περιθώριο που της επέβαλαν οι προσωπικές της αρχές, τις οποίες δεν έδειχνε καμιά διάθεση να παραβεί, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Το αποτέλεσμα είναι να δυσκολεύονται φίλοι και αντίπαλοι να ερμηνεύσουν τον σημερινό δημοσκοπικό της θρίαμβο και να προβλέψουν τη συνέχεια.

Βιάστηκαν κάποιοι να σκεφτούν ότι η αυτή η επιτυχία της κυρίας Κ. οφείλεται αποκλειστικά στην πάνδημη κινητοποίηση για το έγκλημα των Τεμπών και δεν δίστασαν να προφητέψουν ότι πρόκειται για ένα συγκυριακό φαινόμενο που θα υποχωρήσει μόλις επικρατήσουν άλλα μεγάλα ζητήματα στην πολιτική επικαιρότητα. Νομίζω ότι κάνουν λάθος. Τα χαρακτηριστικά αυτής της υπόθεσης που προκάλεσαν την πρωτοφανή λαϊκή κινητοποίηση συνθέτουν έναν καινούριο τρόπο προσέγγισης της πολιτικής, κι αυτό το φαινόμενο δεν είναι καθόλου προσωρινό ή περαστικό. Και το σημαντικότερο: δεν συνοδεύει απλώς την καθολική απαίτηση να εξιχνιαστεί το έγκλημα των Τεμπών, αλλά σημαδεύει μια νέα πολιτική εποχή στην Ελλάδα, και σ’ όλο τον κόσμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αξίζει να μελετήσει κανείς τις «Ιστορίες της κυρίας Κ.». Εδώ περιορίζομαι σε λίγες πρώτες σκέψεις.

Υπάρχει «Πλεύση» χωρίς «Ζωή»;

Η ίδια η κυρία Κ. διακήρυσσε εξαρχής ότι δεν συγκροτεί κόμμα κλασικού τύπου, αλλά θέτει τις βάσεις για ένα νέο «κίνημα». Πολύ προτού ανακαλύψει τη φράση ο Στέφανος Κασσελάκης, η κυρία Κ. δήλωνε ότι αναπτύσσει αδιαμεσολάβητες σχέσεις με τη βάση αυτού του κινήματος, εξηγώντας ότι υπάρχει αυτή (ως υπερασπίστρια) και η βάση (ως το σύνολο των ακολούθων της). Ακόμα και το όνομα του πολιτικού σχήματος με το οποίο πολιτεύεται είναι «Πλεύση Ελευθερίας – Ζωή Κωνσταντοπούλου». Ο τίτλος δηλαδή του κόμματός της περιλαμβάνει το προσωπικό της όνομα, ενώ το σύμβολό του συνοδεύεται συνήθως από τη φωτογραφία της, κάτι που επίσης μιμείται ο κ. Κασσελάκης με το δικό του «Κίνημα Δημοκρατίας». Αλλά τα μόνα άλλα κόμματα της βουλής που περιλαμβάνουν αυτούσιο το όνομα του ιδρυτή/αρχηγού στον επίσημο τίτλο τους είναι δύο, η «Ελληνική Λύση – Κυριάκος Βελόπουλος» και η «Φωνή Λογικής – Αφροδίτη Λατινοπούλου», τα οποία δεν αρνούνται καθόλου τον προσωποπαγή χαρακτήρα τους. Φυσικά υπήρχαν και άλλα σχήματα που υιοθετούν την ίδια πατέντα, αλλά χωρίς σοβαρές εκλογικές επιδόσεις, όπως λ.χ. το «Δημοσθένης Βεργής – Έλληνες Οικολόγοι».

Και μη φανταστεί κανείς ότι η επιλογή αυτή της κυρίας Κ. οφείλεται στην ανάγκη να κάνει γνωστό το όνομα του νέου κόμματός της, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να αφαιρεθεί από τον τίτλο το όνομά της σε μεταγενέστερο χρόνο. Ισχύει το αντίθετο.

 [..........................................]

Με την Αριστερά ή με τη Δεξιά;

Οι υποστηρικτές της κυβέρνησης, αλλά και ποικίλοι πολιτικοί σχολιαστές της Δεξιάς, έχουν ανακαλύψει τον χαρακτηρισμό «αντισυστημικός» προκειμένου να βάλουν στο ίδιο τσουβάλι όλους τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια σύγχρονη παραλλαγή της παλιάς «θεωρίας των δύο άκρων», η οποία έχει πάψει να τους ταιριάζει, εφόσον το κυρίαρχο αφήγημα της σημερινής Δεξιάς είναι ότι δεν υπάρχει πλέον διαχωρισμός Δεξιάς-Αριστεράς. Ε, λοιπόν, η κυρία Κ. υιοθέτησε αυτό το επιχείρημα ως κεντρικό προεκλογικό της σύνθημα τον Μάιο του 2023:

«Δεν κοιτάμε ούτε Δεξιά, ούτε Αριστερά. Κοιτάμε μπροστά»

Ήδη από την εποχή που ίδρυσε την Πλεύση, η κυρία Κ. είχε προβάλει την άποψή της («ούτε Δεξιά ούτε Αριστερά») με ένα σκληρό σύνθημα κατά της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα:

«Δεν είναι μια Κυβέρνηση Αριστερών, δεν είναι μια Κυβέρνηση Δεξιών, είναι μια Κυβέρνηση Προδοτών» (Οκτώβριος 2016).

Θα αρκούσε εξάλλου η επισήμανση του απολύτως αρχηγικού χαρακτήρα της Πλεύσης για να συμπεράνει κανείς ότι η κυρία Κ. έχει οριστικά αποβάλει κάθε σχέση με την Αριστερά. Μόνο που η υιοθέτηση του μοντέλου της ανάδειξης «αρχηγού» από τη «βάση», την οποία υιοθέτησε μετά το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ (με συνέπεια την κωμικοτραγική εκλογή Κασσελάκη), έχει καταστήσει σχεδόν αυτονόητο τον αρχηγικό χαρακτήρα των κομμάτων και έχει εμφανίσει ως απαραίτητο «εκσυγχρονισμό» την ουσιαστική διάλυση κάθε σοβαρής οργανωτικής τους ανάπτυξης.

Αλλά δεν είναι μόνο ο αρχηγικός χαρακτήρας του κόμματός της που στρέφει την πολιτική της κυρίας Κ. προς τα Δεξιά. Η ίδια έχει επιλέξει να συμπαραταχθεί σε καίριες πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη, οι οποίες έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με θεμελιακές επιλογές της Αριστεράς.

   ♥ Πριν από λίγο καιρό είδαμε την Πλεύση-Ζωή να υπερψηφίζει τα «Ωνάσεια» σχολεία και τους συνεργάτες της να δέχονται την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων («Το μαύρο παρελθόν των “Ωνάσειων Σχολείων”», 23.3.2025).

   ♥ Από τις πρώτες μέρες της εκλογής της ως πολιτικού αρχηγού στη Βουλή, η κυρία Κ. συντάχθηκε υπέρ του νομοσχεδίου της Νέας Δημοκρατίας για την ψήφο των αποδήμων, ένα παλιό σχέδιο της Δεξιάς, το οποίο θα της εξασφάλιζε την ευνοϊκή για τη συντηρητική παράταξη νόθευση του εκλογικού σώματος (βλ. ενδεικτικά, «Το “βουλωμένο γράμμα” της Δεξιάς», Εφημερίδα των Συντακτών, 24.1.2024).

Και είδαμε στη Βουλή τον Κυριάκο Μητσοτάκη να εκθειάζει την «υπεύθυνη» στάση της και να ζητά από τον ΣΥΡΙΖΑ να τη μιμηθεί:

 «Ίσως μπορείτε να πάρετε κάποια διδάγματα από την υπεύθυνη στάση της κ. Κωνσταντοπούλου, η οποία παρ’ ό,τι είχε κάποιες επιμέρους επιφυλάξεις και έκανε κάποιες διορθωτικές… Είδατε; Είδατε πώς τα φέρνει η ζωή; Ναι, η ζωή τα έφερε έτσι η κ. Κωνσταντοπούλου να είναι πολύ πιο υπεύθυνη στο ζήτημα αυτό απ’ ό,τι είσαστε εσείς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι του ΣΥΡΙΖΑ» (24.7.2023).

Η ζωή τα έφερε έτσι…

   ♥ Υπάρχει, όμως, και κάτι πολύ χειρότερο. Η κυρία Κ. στήριξε εξαρχής την πολιτική της δράση στην καταγγελία της Συμφωνίας των Πρεσπών ως «εθνική προδοσία». Μη βιαστεί κανείς να ταυτίσει τη θέση της με την επίσης αρνητική στάση του ΚΚΕ, το οποίο κατάγγειλε τη συμφωνία ως σχεδιασμό του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Η κυρία Κ. ταυτίστηκε σ’ αυτό το ζήτημα με τις πιο ακραίες φωνές του «βαθέος κράτους» και της Ακροδεξιάς. Προσκλήθηκε και συμμετείχε ως εισηγήτρια στη σχετική εκδήλωση της οργάνωσης ΕΑΑΣ (Ένωσις Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού), η οποία δεν έχει κρύψει ποτέ τις ακροδεξιές και ψυχροπολεμικές της απόψεις, διοργανώνοντας κάθε χρόνο τις περιβόητες γιορτές μίσους στο Βίτσι (22.6.2022).

Για τα πολιτικά χαρακτηριστικά αυτής της οργάνωσης αποστράτων θυμίζω ότι η «Εφημερίδα των Συντακτών» είχε αποκαλύψει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη σχεδίαζε να στείλει ως εκπρόσωπό της τον υφυπουργό Εθνικής Άμυνας Αλκιβιάδη Στεφανή στην εκδήλωση της ΕΑΑΣ στο Γράμμο και το Βίτσι τον Αύγουστο του 2020, αλλά ο πρωθυπουργός τελικά υπαναχώρησε και δεν διέπραξε το ακραίο πολιτικό ολίσθημα, το οποίο δεν είχε διανοηθεί καμιά μεταπολιτευτική κυβέρνηση («Η δεύτερη “αποστρατεία” του Αλκιβιάδη Στεφανή», 29.8.2020).

Και βέβαια η πολιτική δράση της ΕΑΑΣ είχε αποκαλυφθεί ήδη από το 2014, όταν η διοίκησή της είχε επισκεφτεί τα γραφεία της Χρυσής Αυγής, για «συνομιλίες» με την ηγεσία της οργάνωσης που ήδη κατηγορούνταν ως εγκληματική.

Μπορεί κανείς να σκεφτεί τι σημαίνει το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία υποχρεώθηκε να διαγράψει τον Οκτώβριο του 2021 τον Κωνσταντίνο Μπογδάνο επειδή απήγγειλε στη Βουλή το αντικομμουνιστικό ψυχροπολεμικό του λογύδριο, λίγες μέρες μετά την επιδεικτική παρουσία του στις εκδηλώσεις της ΕΑΑΣ στο Βίτσι, όπου συνευρέθη με χουντικούς, βασιλόφρονες, τον Τζήμερο, τον Κρανιδιώτη, τον χρυσαυγίτη Επιτήδειο, και εκπροσώπους της Χρυσής Αυγής και του Ηλία Κασιδιάρη.

Αυτή είναι λοιπόν η ΕΑΑΣ, με την οποία συνεργάζεται η κυρία Κ. εναντίον των «προδοτών».

Βέβαια είχε προηγηθεί από τις πρώτες μέρες της θητείας της στη θέση της Προέδρου της Βουλής η επιμονή της να εντάσσει στο «αντιμνημονιακό» μπλοκ τη Χρυσή Αυγή και να εξαρτά τη νομιμότητα των συνεδριάσεων της βουλής από την παρουσία των προφυλακισμένων βουλευτών της ναζιστικής οργάνωσης. Το αποτέλεσμα ήταν να την αδειάσει το ίδιο της το κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά βέβαια να την αποθεώσει η Χρυσή Αυγή. Βλ. ενδεικτικά ένα από τα δεκάδες ενθουσιώδη σχόλια στον επίσημο ιστότοπο της Χρυσής Αυγής:

Η απάντηση της κυρίας Κ. είναι να επικαλείται το γεγονός ότι προτού εκλεγεί βουλεύτρια, είχε δηλώσει ότι «η Xρυσή Aυγή δεν δικαιούται να εμφανίζεται ως πολιτικό κόμμα εντός του συνταγματικού πλαισίου, διότι παραβιάζει τη συνταγματική νομιμότητα και την ποινική νομοθεσία καθ’ έξιν» (Συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό “ΒΗΜΑ FM” και στους δημοσιογράφους Μαρία Νταλιάνη και Ηλία Κανέλλη, 6.4.2012).

Όμως αν δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή η μεταμφίεση της Χρυσής Αυγής σε πολιτικό κόμμα πριν τις εκλογές, πώς είναι δυνατόν να εξαρτάται η κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ο «αντιμνημονιακός αγώνας» από τη συμμετοχή των προφυλακισμένων βουλευτών της;

Το «αντιπαράδειγμα» της Ζωής

Από τη συνοπτική αυτή εξιστόρηση προκύπτει και η απάντηση στο αρχικό ερώτημα. Το «αίνιγμα» της κυρίας Κ. δεν οφείλεται παρά μόνο στο γεγονός ότι η ίδια έχει εξαρχής επιλέξει να χρησιμοποιεί και τις δύο απαντήσεις στα πολιτικά διλήμματα κάθε συγκυρίας, ανάλογα με το ποια θεωρεί κάθε φορά σημαντικότερη. Η κυρία Κ. συνήθισε να πατάει και στις δύο βάρκες της. Αυτός είναι ο λόγος που όταν ρωτήθηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο πατέρας και μέντορας της Νίκος Κωνσταντόπουλος για τη δημοσκοπική εκτίναξη της απήχησής της, χαρακτήρισε την πολιτική της παρουσία ως «αντιπαράδειγμα», σε σχέση με τις επιλογές των άλλων πολιτικών στελεχών, θέλοντας έτσι να την αποδώσει στο γεγονός ότι ξεχωρίζει από όλους τους άλλους (συνέντευξη στον Γιώργο Κουβαρά, parapolitika.gr, 5.4.2025).

Όλοι καταλαβαίνουμε τι εννοούσε, εφόσον πρώτος αυτός είχε δώσει πολιτικό νόημα σ’ αυτόν τον όρο, όταν μετά την ολοκλήρωση της θητείας του στην προεδρία του «Συνασπισμού» δέχτηκε την πρόταση του Γιώργου Βαρδινογιάννη να αναλάβει την προεδρία του «Παναθηναϊκού». Ήταν ασφαλώς μια πρωτοποριακή επιλογή, ειδικά αν σκεφτούμε ότι σήμερα αυτό που συζητιέται είναι το αντίστροφο, η μετάβαση δηλαδή από την προεδρία μιας ποδοσφαιρικής ομάδας στην αρχηγία ενός πολιτικού κόμματος.  

[...................................]