gerontakos

«Έχω πει μερικές φορές στον εαυτό μου ότι αν υπήρχε μία μόνο πινακίδα στην είσοδο κάθε εκκλησίας που να απαγόρευε την είσοδο σε οποιονδήποτε με εισόδημα πάνω από ένα συγκεκριμένο ποσό , θα γινόμουν αμέσως χριστιανή» . Σιμόν Βέιλ, Γαλλίδα φιλόσοφος και πολιτική ακτιβίστρια (1909-1943)

Δευτέρα, Οκτωβρίου 28, 2024

28η Οκτωβρίου / Ο πόλεμος της Αλβανίας , οι πολιτικοί κρατούμενοι από τη δικτατορία του Μεταξά και 15 Ιστορίες Αντίστασης από την Κατοχή

Αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα από μαρτυρίες ως ελάχιστο φόρο τιμής στον πατριωτισμό της γενιάς που αποτέλεσε τον κορμό της Εθνικής Αντίστασης

Με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, στις 28 Οκτωβρίου 1940, όλοι οι κομμουνιστές που η δικτατορία του Μεταξά κρατούσε έγκλειστους σε φυλακές και εξορίες ζήτησαν αμέσως να τους επιτραπεί να πάνε στο μέτωπο να πολεμήσουν. Οι Αρχές δεν τους το επέτρεψαν χωρίς δήλωση μετανοίας. Τους κράτησαν δέσμιους και με την κατάρρευση του μετώπου, αντί να τους απελευθερώσουν, τους παρέδωσαν, με ονομαστικές καταστάσεις, στις Αρχές Κατοχής. Περίπου 2.000 πολιτικοί κρατούμενοι παραδόθηκαν στους Ιταλούς και στους Γερμανούς σε μία από τις πιο κραυγαλέες πράξεις προδοσίας που έχουν γίνει ποτέ στον τόπο. Κάποιοι κατάφεραν να δραπετεύσουν και να ριχτούν με όλες τους τις δυνάμεις στην Αντίσταση. Πολλοί όμως παρέμειναν κρατούμενοι και οδηγήθηκαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα.

Μέσα στην ιστορία αυτή ξεχωρίζει το έγκλημα στον Αϊ-Στράτη. Εκεί 123 εξόριστοι που παραδόθηκαν από τις ελληνικές Αρχές στους Γερμανούς -και τέθηκαν ξανά υπό την επιτήρηση Ελλήνων χωροφυλάκων- αφέθηκαν τον χειμώνα της περιόδου 1941-1942 να πεθάνουν από πείνα. Το μαρτύριό τους κράτησε δεκατέσσερις μήνες, διάστημα στο οποίο βρήκαν αργό και βασανιστικό θάνατο 36 από αυτούς. Οι υπόλοιποι δραπέτευσαν τελικά τον Ιούνιο του 1943 με μια καταδρομική επιχείρηση του ΕΛΑΝ Μακεδονίας.

Το 1966 η ΑΥΓΗ δημοσίευσε ιστορίες από τους τόπους κράτησης των κομμουνιστών την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου βασισμένες σε μαρτυρίες αγωνιστών. Σήμερα αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα από τις μαρτυρίες αυτές ως ελάχιστο φόρο τιμής στον πατριωτισμό και στην αποφασιστικότητα της γενιάς εκείνης, που αποτέλεσε τον κορμό της Εθνικής Αντίστασης.

Ακροναυπλία: Αφηγήσεις από τον Κ. Λουλέ και τον Π. Νεφελούδη

Το νέο για την κήρυξη του πολέμου το πρωτομάθαμε από τους δεσμοφύλακές μας. Αμέσως συντάξαμε υπόμνημα που το υπογράψαμε όλοι οι κρατούμενοι της Ακροναυπλίας και με το οποίο ζητούσαμε να μας αφήσουν ελεύθερους για να πάμε να πολεμήσουμε. Στο υπόμνημα τονίζαμε ότι για αντιμετωπιστεί νικηφόρα η απειλή αυτή εναντίον της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της χώρας μας, είναι ανάγκη να ενωθεί ολόκληρος ο λαός. Και για να διευκολυνθεί η ενότητα αυτή, ζητούσαμε να σταματήσουν οι διωγμοί κατά των αντιπάλων της δικτατορίας και να απολυθούν όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι και οι εξόριστοι.

Σε λίγες μέρες ήρθε η απάντηση της μεταξικής κυβερνήσεως που έλεγε ότι ο πόλεμος δεν γίνεται εναντίον του φασισμού, μα εναντίον του ιταλικού έθνους! Κι αν θέλετε εσείς οι Ακροναυπλιώτες να πολεμήσετε, πρέπει πρώτα να κάνετε δηλώσεις και να αποκηρύξετε τις ιδέες σας!

Παρά την απάντηση αυτή, στείλαμε κι άλλα παρόμοια υπομνήματα στον Μεταξά. Στέλναμε σε όλη τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. Και η απάντηση που παίρναμε ήταν πάντα ίδια και στερεότυπη: «Κάντε δήλωση, να σας αφήσουμε».

Μα ενώ ο λαός πολεμούσε νικηφόρα με όλα τα μέσα τον ιταλικό φασισμό, η φασιστική δικτατορία του Μεταξά πρόδιδε συνεχώς τον λαό, ώσπου οι Τσολάκογλου άνοιξαν τις πόρτες στον Χίτλερ, παραδίδοντας σ’ αυτόν και όλους τους φυλακισμένους και εξόριστους πολιτικούς κρατούμενους, για να εκτελεστούν σε λίγο οι πιο πολλοί.

Κέρκυρα: Αφήγηση του Γ. Παπαρήγα

Από τις αρχές του 1938 στη φυλακή της Κέρκυρας εφαρμοζόταν το σύστημα της αυστηρής απομόνωσης. Δεν ξέραμε τι συνέβαινε στον έξω κόσμο. Μάθαμε για την κήρυξη του πολέμου μια μέρα που ακούσαμε σειρήνες να ουρλιάζουν και ύστερα βόμβο αεροπλάνων και κρότους εκρήξεων. Ο φύλακας μας είπε ότι η Ιταλία μας κήρυξε τον πόλεμο.

Αποφασίσαμε να υποβάλουμε υπόμνημα μέσω της διευθύνσεως των φυλακών προς την κυβέρνηση, με το οποίο ζητούσαμε να πάμε στην πρώτη γραμμή του μετώπου για να πολεμήσουμε τον ξένο επιδρομέα και για να υπερασπιστούμε την ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της χώρας μας. Ο διευθυντής μας υποσχέθηκε να το στείλει αμέσως. Μάλιστα, μας συγχάρηκε γι’ αυτή την πατριωτική χειρονομία μας.

Δυστυχώς, η απάντηση της τότε κυβερνήσεως, έπειτα από πολύ καιρό, μία εβδομάδα πριν φύγει από την Αθήνα, ήταν αρνητική. Το χειρότερο: Καθιστούσε υπεύθυνους τους αρμόδιους των φυλακών στην περίπτωση που θα δραπετεύαμε και διέτασσε να μας παραδώσουν σε όποιες Αρχές θα υπήρχαν στη χώρα. Ο διευθυντής μας είπε: «Προσωπικά, σας δίνω τον λόγο της τιμής μου ότι θα ανοίξω τη φυλακή να φύγετε και θα προτιμούσα να αυτοκτονήσω παρά να παραδώσω Έλληνες πατριώτες σαν κι εσάς στους ξένους εισβολείς».

Στο τέλος Μαρτίου με αρχές Απριλίου 1941 μάθαμε ότι το μέτωπο έσπασε. Τότε υπενθυμίσαμε στον διευθυντή την υπόσχεσή του και τον λόγο της τιμής του, αλλά αρνήθηκε να τα κρατήσει επικαλούμενος τη διαταγή της κυβερνήσεως που λιποτακτούσε από την Ελλάδα. Έτσι, με την κατάληψη της Κέρκυρας, μας παρέδωσαν στους κατακτητές.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι μας κράτησαν στη φυλακή έως ότου εκτίσουμε όλη την ποινή μας και στη συνέχεια μας έστειλαν σε διάφορα στρατόπεδα συγκεντρώσεως που τα διοικούσαν οι ξένες Αρχές (Χαϊδάρι, Λάρισα κ.λπ.).

Φολέγανδρος: Από αφηγήσεις των Κ. Ζεύγου, Γ. Τρικαλινού και Χρ. Αγγελάκη

Οι εξόριστοι της Φολεγάνδρου ζητήσαμε να σταλούμε στην πρώτη γραμμή του μετώπου για να πολεμήσουμε τους φασίστες επιδρομείς. Η απάντηση που πήραμε μέσω του διοικητή του αστυνομικού σταθμού Φολεγάνδρου ήταν ότι πρώτα απ’ όλα θα έπρεπε να κάνουμε δήλωση. Σε όλη τη διάρκεια του πολέμου συνεχίσαμε τις προσπάθειές μας, αλλά πάντα η απάντηση ήταν αρνητική: «Πρώτα δήλωση».[...............................................]