Νίκος Πλουμπίδης(Γέννηση: 1902- Εκτέλεση:14 Αυγούστου 1954)

ΝΙΚΟΣ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ : Μάρτυρας!

Δάσκαλος και ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ κατά την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας, τη Γερμανική Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα, αλλά και μία από τις πλέον τραγικές φυσιογνωμίες στην ιστορία του ΚΚΕ.

Νίκος Πλουμπίδης (1902-14 Αυγούστου 1954)

Γιατί τον είπαν χαφιέ;

Φωτογραφία του Νίκου Πλουμπίδη που τράβηξε η Ασφάλεια σε σύλληψή του τη δεκαετία του ‘30

 

Γράφουν:

Γιώργος Πετρόπουλος, Νίκος Χατζηδημητράκος

efsyn.gr

17–21 λεπτά

---

Ο Νίκος Πλουμπίδης εκτελέστηκε στις 14 Αυγούστου 1954, στις 5.25 το πρωί, στη θέση Αγία Μαρίνα στο Δαφνί. «Εξετελέσθη ζητωκραυγάζων υπέρ του ΚΚΕ», έγραψαν την ίδια μέρα οι αθηναϊκές εφημερίδες υπογραμμίζοντας ότι ο εκτελεσμένος «αντιμετώπισε με απόλυτον ψυχραιμίαν τας σφαίρας του αποσπάσματος» και «δεν εδέχθη ούτε να κοινωνήση, ούτε να του δέσουν τους οφθαλμούς του».

Ως τελευταίες λέξεις του Ν. Πλουμπίδη οι εφημερίδες κατέγραψαν τη φράση «Αφήνω ένα τιμημένο όνομα στο παιδί μου» που, πάντα σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ειπώθηκε στο πλαίσιο του διαλόγου που είχε με τον βασιλικό επίτροπο Πολυχρονόπουλο.

Δεν χωράει αμφιβολία πως ο Ν. Πλουμπίδης άφησε ένα σπουδαίο και τίμιο όνομα στο παιδί του, αλλά και μια βαριά κληρονομία στις επόμενες γενιές των κομμουνιστών, των αριστερών, των λαϊκών αγωνιστών.

Παρ’ όλα αυτά άφησε την τελευταία πνοή του στιγματισμένος από το ίδιο του το κόμμα ως προδότης, χαφιές και προβοκάτορας.

Φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από τη δολοφονία του Νίκου Πλουμπίδη και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως έχουν γραφτεί τόσα πολλά γι’ αυτόν, εδώ και δεκαετίες, ώστε να τίθεται το ερώτημα: υπάρχει κάτι που δεν έχει ειπωθεί; Κάτι που δεν έχει γραφτεί; Κι όμως, υπάρχει. Κι ίσως είναι το σημαντικότερο.

Γιατί το ΚΚΕ τον είπε χαφιέ; Γιατί του απηύθυνε μια τόσο βαριά κατηγορία; Οσα έχουν γραφτεί μέχρι σήμερα όχι μόνο απέχουν «μακράν της αληθείας» αλλά είναι και παραπλανητικά, καθώς στις περισσότερες των περιπτώσεων εξυπηρετούσαν -κι ενδεχομένως εξυπηρετούν ακόμα- πολιτικές σκοπιμότητες. Αλλοτε για να εξυπηρετηθεί ο αντιζαχαριαδισμός με τον οποίο ερμηνεύονταν όλα τα αρνητικά στην ιστορία του ΚΚΕ, άλλοτε για να εξυπηρετηθεί η πάλαι ποτέ διαμάχη ΚΚΕ - ΚΚΕ εσωτερικού, άλλοτε για να χτυπηθεί το ΚΚΕ ως κόμμα-Κρόνος που τρώει τα παιδιά του κ.ο.κ.

Η περίφημη επιστολή Πλουμπίδη για τον Μπελογιάννη (υπάρχει φωτογραφημένη στον φάκελό του)

Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική και θα χρειαστεί να δημοσιοποιηθεί το σχετικό αρχειακό υλικό που υπάρχει στο ΚΚΕ και στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας για να φτάσουμε κάποια στιγμή σε μια ολοκληρωμένη εξέταση του θέματος.

Εντούτοις -ειδικά τώρα που έχουν καταλαγιάσει τα παλιά πάθη- αξίζει να προσεγγίσουμε το θέμα και να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα «Γιατί τον είπαν χαφιέ;» με όσα στοιχεία μάς έγιναν προσιτά μέσα από πολύχρονη έρευνα.

Το ιστορικό της κατηγορίας

Το ΚΚΕ κατήγγειλε πρώτη φορά δημόσια τον Πλουμπίδη ως χαφιέ στις 27 Νοεμβρίου 1952, με μια ανακοίνωση της Κ.Ε. του, που μετέδωσε ο ραδιοσταθμός του κόμματος, «Ελεύθερη Ελλάδα». Η ανακοίνωση έλεγε ότι ο Πλουμπίδης ήταν πράκτορας της Ασφάλειας από 27ετίας, δηλαδή από την πρώτη στιγμή ένταξής του στο ΚΚΕ. Η ηγεσία του κόμματος είχε καταλήξει σ’ αυτό το συμπέρασμα με απόφαση του Πολιτικού Γραφείου που είχε ληφθεί 4 μήνες νωρίτερα, στις 25/7/1952, αλλά είχε κρατηθεί μυστική. Ο χρόνος δε της δημοσιοποίησής της δείχνει -πέραν των άλλων- ότι η ηγεσία του κόμματος όντως πίστευε ότι με τη σύλληψη του Ν. Πλουμπίδη μπήκε σε νέα φάση εφαρμογής το σχέδιο ευρύτατης υπονόμευσης του ΚΚΕ και έπρεπε να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά.

Αλλά πότε το ΚΚΕ άρχισε να πιστεύει πως ο Πλουμπίδης ήταν χαφιές; Από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας οι σχέσεις Πλουμπίδη και κομματικής ηγεσίας κλονίζονται από τη στιγμή που γίνεται γνωστό ότι -με πρωτοβουλία του Πλουμπίδη- ο ίδιος και ο Νίκος Μπελογιάννης δεν θα ήταν υποψήφιοι της ΕΔΑ στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου του 1951. Ας παρακολουθήσουμε, μέσα από αποφάσεις του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε. του ΚΚΕ, πώς εξελίχθηκε αυτό το θέμα:

Συνεδρίαση Π.Γ. 7/8/51: «2.- Να χρησιμοποιηθεί ο Μπάρμπας βοηθητικά ειδικά στις εκλογές για την αντιμετώπιση των διασπαστικών και τιτικών προσπαθειών στο Δ.Σ. και για να περιληφθούν στους συνδυασμούς του Δ.Σ. φυλακισμένοι και εξόριστοι». Δ.Σ. είναι η κίνηση «Δημοκρατικός Συναγερμός» που συγκρότησε και στήριξε το ΚΚΕ εκείνη την εποχή πριν από την ίδρυση της ΕΔΑ. Ο «Δημοκρατικός Συναγερμός» πήρε μέρος στις δημοτικές εκλογές στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1951 και πρωταγωνίστησε στην ίδρυση της ΕΔΑ.

Συνεδρίαση Π.Γ. 28/8/51: «6.- Θα βγούμε ανοιχτά για την ΕΔΑ. Θα επιμείνουμε να μπούνε στους συνδ/σμούς της ΕΔΑ οι Μπελογιάννης, Κεπέσης και Πλουμπίδης. Να ξεσκεπάζουμε τους κοινούς πράκτορες που μπαίνουν στην ΕΔΑ (για την ώρα όχι ονομαστικά)».

[..................................................]ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

70 χρόνια από τη δολοφονία Πλουμπίδη: Γιατί τον είπαν "χαφιέ"...

 

 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ

 

Έλλη Παππά για υπόθεση Πλουμπίδη :

«Η γνωριμία μου με τον "Μπάρμπα"»