Τρίτη, Νοεμβρίου 07, 2023

Οι αρμονίες του Βέρκμαϊστερ (2001) : ένα κινηματογραφικό sudoku για γερούς λύτες

https://www.athinorama.gr/lmnts/events/cinema/1006992/poster.jpg?format=webp& Η ιστορία εξελίσσεται σε μια βροχερή, παγωμένη πόλη της Κεντρικής Ευρώπης. Οι κάτοικοί της, έχουν καταληφθεί απο μια ιδιαίτερη ανησυχία για επικείμενες καταστροφές, η έλευση ενός περιπλανώμενου τσίρκου με κύριο έκθεμα το κουφάρι μιας τεράστιας φάλαινας και ένα περίεργο ον, τον Πρίγκιπα, τους αναστατώνουν ακόμα περισσότερο, φέρνοντας στην επιφάνεια τα πιο ποταπά τους ένστικτα. Η τελική έκρηξη του όχλου, βάναυση και χυδαία, θα οδηγήσει σε μια νέα εξουσιαστική τάξη πραγμάτων. Ο νεαρός, αλαφροΐσκιωτος ταχυδρόμος Βαλούσκα, θα γίνει μάρτυρας της αποσάθρωσης της μικρής κοινωνίας και των μικρότερων ταπεινών φιλοδοξιών και παθών των συμπολιτών του.

Οι αρμονίες του Werckmeister ****


Σινεφίλ

Σκηνοθεσία: Μπέλα Ταρ

Σενάριο: Λάζλο Κραζναχορκάι

Πρωταγωνιστούν: Λαρς Ρούντολφ, Χάνα Σιγκούλα, Πέτερ Φιτζ.

Τι σοκ είναι οι «Αρμονίες του Βερκμάιστερ» για τον θεατή που έχει συνηθίσει να βλέπει «κανονικές» ταινίες με σαφή και εύληπτη αρχή, μέση και τέλος! Βλέποντας την ταινία, βρέθηκα στα όρια της δυσφορίας στα πρώτα λεπτά, για να παραδοθώ στη συνέχεια στο ιδιόμορφο και γοητευτικό σινεμά του -άγνωστου μέχρι τώρα στο ευρύ κοινό- Μπέλα Ταρ, με τις σχολαστικά ακριβείς συνθέσεις των ασπρόμαυρων πλάνων του. Σουρεαλιστικό, αβάν- γκαρντ, προσωπικό, είναι πολλοί οι χαρακτηρισμοί που μπορεί να δώσει κανείς στο σινεμά του Ταρ. O καλύτερος τρόπος να το απολαύσει κάποιος είναι απλώς να δει την ταινία, χωρίς ετικέτες στο μυαλό του.

Οι «Αρμονίες του Werckmeister» αναφέρονται στη θέση του ανθρώπου στον κόσμο, την αρμονία, το χάος, τη βία, τον παραλογισμό, μ’ έναν τρόπο τόσο ιδιαίτερο που ίσως δεν έχει προηγούμενο. Οι εικόνες του Ταρ θυμίζουν το σινεμά του Ταρκόφσκι και προκαλούν την αναζήτηση συμβολισμών, τους οποίους όμως ο ίδιος αρνείται, λέγοντας ότι αυτό που παρουσιάζει είναι απλώς κομμάτια της ζωής. Κομμάτια ζωής κινηματογραφημένα σε πραγματικό χρόνο και τόσο έντονα, που δίνουν διαφορετική διάσταση στην έννοια του πλάνου μεγάλης διάρκειας. H υπόθεση λειτουργεί μόνο σαν αφορμή για τη δημιουργία των εικόνων. O Βάλουσκα, ένας νεαρός ταχυδρόμος σε μια ουγγρική πόλη, είναι αφοσιωμένος στον μουσικολόγο θείο του, που αμφισβητεί τη θεωρία της μουσικής αρμονίας του Βερκμάιστερ και στη θεία του που τον χρησιμοποιεί ως αγγελιαφόρο, στην προσπάθειά της για μια «καθαρή» κοινωνία.

Ο Βάλουσκα παρακολουθεί τον ερχομό ενός τσίρκου με μοναδικό έκθεμα το βαλσαμωμένο κουφάρι μιας φάλαινας και την εμφάνιση ενός «Πρίγκιπα». Εξαιτίας τους, όλη η πόλη αναστατώνεται και ο Βάλουσκα, που έχει εμμονή με την αρμονία του κόσμου, (στην αρχική σκηνή τοποθετεί τους θαμώνες ενός καφενείου σύμφωνα με τη θέση των πλανητών) βλέπει τους κατοίκους της να οδηγούνται στον παραλογισμό, την έκρηξη και σε ένα ξέσπασμα αδικαιολόγητης βίας, όταν ο στρατός επιχειρεί να επιβάλει την τάξη. O όχλος εισβάλλει σε ένα νοσοκομείο και το λεηλατεί, τα παιδιά αρνούνται να πάνε στο κρεβάτι, όταν τους το ζητάει ο πατέρας τους, που είναι ο αρχηγός της αστυνομίας. Μοναδική αντίρρηση για την ταινία είναι ότι είναι τόσο κλεισμένη στον εαυτό της, που χρειάζεται πραγματική προσπάθεια από τον θεατή για να την παρακολουθήσει. Αν ψάξει κάποιος να βρει λογικές εξηγήσεις για τις «Αρμονίες του Werckmeister» θα αποτύχει οικτρά. Ας ψάξει, όπως ο Βάλουσκα, στο μάτι της φάλαινας που προκαλεί την αναταραχή. Μπορεί να βρει όλες τις απαντήσεις ή να δει μόνο ένα άδειο βλέμμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

20 βιβλία για τη Γάζα, τον φασισμό και άλλες ιστορίες

  20 βιβλία για τη Γάζα, τον φασισμό και άλλες ιστορίες 46–58 λεπτά ...