«Τι γίνεται όμως αν από μια συνοικία, μια πόλη και μια χώρα, βγάλεις την ψυχή της;»

 

Σουηδία: η σκοτεινή πλευρά της γειτονιάς του Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς

Στέλιος Κούλογλου

Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Πηγή: Tvxs.gr.

Στην τελετή αποχώρησης του Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς, την Κυριακή στο γήπεδο του Μιλάνου, τα δάκρυα έτρεχαν ποτάμι. Ο διάσημος Σουηδός ποδοσφαιριστής, που αγωνίστηκε στις πιο γνωστές ποδοσφαιρικές ομάδες της Ευρώπης, είχε ξεκινήσει πριν από 20 και πάνω χρόνια από τη Rosengård, μια φτωχή συνοικία του Μάλμο, της γνωστής σουηδικής πόλης. Αν δεν έχει χάσει τις ευαισθησίες του και ξαναγυρνούσε σήμερα στην παλιά γειτονιά του, θα έπρεπε να βάλει ξανά τα κλάματα. Αλλά για διαφορετικό λόγο.
 
Έτυχε να βρεθώ στην ίδια περιοχή προχθές Τετάρτη, στα πλαίσια μιας ημερίδας με το Αριστερό σουηδικό Κόμμα για τη μελέτη των σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων και τις στρατηγικές της Αριστεράς. Το Μάλμο είναι μια όμορφη ιστορική πόλη, με μια εκκλησία που χρονολογείται από τον 12 αιώνα και ένα δημαρχείο από τα μέσα του 1500. Σε όλο το κέντρο της πόλης υπάρχουν κτίρια που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές, θαυμαστές αρχιτεκτονικές σχολές.

 
Αλλά αφήνοντας το κέντρο και προχωρώντας προς τη γειτονιά του Ζλάταν, το αστικό τοπίο μεταμορφώνεται. Τα κτίρια-μνημεία του ένδοξου παρελθόντος μιας πόλης με ναυπηγεία και ισχυρή βιομηχανία, δίνουν τη θέση τους σε ομοιόμορφες εργατικές πολυκατοικίες. Ανάμεσα τους θα κλώτσησε για πρώτη φορά τη μπάλα ο προικισμένος γιός δύο μεταναστών από τη Γιουγκοσλαβία, μιας Κροάτισσας και ενός Βόσνιου, που έγινε ο σημαντικότερος παίκτης στην ιστορία της Σουηδίας.
 
Διαβάστε: Το πάρτι στη Νάπολι, το αντίο Ιμπραΐμοβιτς [Βίντεο]
 
Το Rosengård (η κεντρική φωτογραφία του άρθρου) είναι σήμερα χωρισμένο σε τρία μέρη, ένα πιο «κανονικό» κομμάτι, ένα ενδιάμεσο και το γκέτο μετά τις γραμμές του τρένου, όπου η ανεργία και η εγκληματικότητα είναι ακόμη μεγαλύτερες. Στη συνοικία του Ιμπραΐμοβιτς κατοικούσαν πάντα πολλοί μετανάστες, στην αυτοβιογραφία του, γράφει ότι ήταν "γεμάτη Σομαλούς, Τούρκους, Γιουγκοσλάβους, Πολωνούς..". Η διαφορά με τη δεκαετία του 90 είναι ότι έκτοτε μειώθηκαν δραστικά τα μέτρα  κοινωνικής προστασίας από το κράτος που άφησε τα πράγματα στην τύχη τους.
 
Στη Nydala, τη διπλανή συνοικία, το ρόλο του κράτους έχει αναλάβει η Helamalmö, μια δραστήρια μη κυβερνητική οργάνωση. Απασχολεί περίπου 100 άτομα και στις εγκαταστάσεις της, ένα ανήλιο υπόγειο σε μια πλατεία κυκλωμένη από μονότονες, φθηνές πολυκατοικίες, υπάρχει  «η Gagarin, η μοναδική βιβιλιοθήκη της περιοχής » , δωμάτια για σπορ, χορό και παιδικά παιχνίδια και μια λιλιπούτεια κινηματογραφική αίθουσα, «όπου πολλοί είδαν σινεμά για πρώτη φορά στη ζωή τους».
 
Με προϋπολογισμό 600.000 ευρώ το χρόνο, η οργάνωση δίνει μεταξύ των άλλων 3000 γεύματα το μήνα στους φτωχούς, γιατί «αν αυτοί οι άνθρωποι στη γειτονιά γεμίσουν το στομάχι τους, ηρεμούν και μπορούν να σκεφτούν και άλλα πράγματα», εξηγεί ο επικεφαλής Nikolas Lunabba.

 

Από την ξενάγηση στη Helamalmö
 
Συσσίτια στη Σουηδία;  το πώς μια πλούσια χώρα, φημισμένη για τις πολιτικές κοινωνικής δικαιοσύνης, έφτασε σε αυτή την κατάσταση, δικαιούται σίγουρα ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στο βιβλίο «Η λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού». Η αρχή έγινε με τη νίκη της δεξιάς στις εκλογές του 1991. Η νέα κυβέρνηση ξεκίνησε την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, εισάγοντας τον θεσμό των «κουπονιών εκπαίδευσης», που σιγοψυθίρισε προεκλογικά και η κυρία Κεραμέως.
 
Το ξεχαρβάλωμα του κράτους επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς. Αρκεί να αναφέρω, για τον τομέα της εκπαίδευσης, ότι το 2018 οι διαφημιστικές γιγαντοοθόνες της Στοκχόλμης και άλλων σουηδικών πόλεων, γέμισαν με ένα κάλεσμα εκπόρνευσης: η καμπάνια μιας ιστοσελίδας «γνωριμιών», προέτρεπε φοιτήτριες ή  φοιτητές να βγουν ραντεβού με έναν «Sugar Daddy» («Πατερούλη»), αν δεν είχαν τη δυνατότητα να λάβουν φοιτητικό δάνειο για τις σπουδές τους!
 
Διαβάστε: Είναι ο νεοφιλελευθερισμός, ηλίθιε!
 
«Από τότε που ήρθα στην οργάνωση 20 χρόνια πριν μέχρι σήμερα», μου είπε ο Nikolas Lunabba της ανθρωπιστικής οργάνωσης, «η χώρα έχει γίνει αγνωριστη. Και το Μάλμο μια από τις πιο κοινωνικά διαχωρισμένες πόλεις».
 
Η μικρή ιστορία του Rosengård, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και την άνοδο της σουηδικής ακροδεξιάς, που στις τελευταίες εκλογές, τον Σεπτέμβριο του 2022, εκτοξεύθηκε στο 20%. Γιατί η  μείωση των υπηρεσιών πρόνοιας, της εκπαίδευσης και των δημόσιων υπηρεσιών, έχει πολύ πιο σοβαρές επιπτώσεις στις φτωχές γειτονιές της εργατικής τάξης, με άνοδο της παραβατικότητας και  εγκληματικότητας Η ακροδεξιά  και τα δεξιά μέσα μαζικής ενημέρωσης εκμεταλλεύονται τα προβλήματα, που η διάλυση του κράτους πρόνοιας δημιούργησε, για να τροφοδοτήσουν τη ρατσιστική τους αφήγηση.
 
Κάθε φορά που η μετανάστευση έρχεται στη δημόσια συζήτηση στη Σουηδία, αλλά επίσης στη Νορβηγία και τη Δανία, η συνοικία του Ιμπραΐμοβιτς αναφέρεται σταθερά ως αντι-παράδειγμα για το τι πρέπει να αλλάξει: η παραδοσιακά φιλελεύθερη στάση της Σουηδίας απέναντι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες.
 
Σε ένα τοίχο της γειτονιάς είναι γραμμένο ένα ρητό, που αναφέρεται στο πιο διάσημο τέκνο της: "Μπορείς να βγάλεις έναν άνθρωπο από το Rosengård, αλλά ποτέ δεν μπορείς να βγάλεις το Rosengård, από έναν άνθρωπο». Τι γίνεται όμως αν από μια συνοικία, μια πόλη και μια χώρα,  βγάλεις την ψυχή της;