Πώς εκσυγχρονίζεις την περιβαλλοντική νομοθεσία

Γράφει Μιχαήλ Μυλωνάκης

 

4 Μαΐου 2020

6-7 λεπτά

haniotika-nea.gr

---

Περί του νομοσχεδίου του κυρίου Χατζηδάκη 

που ψηφίζεται στη Βουλή

Θες να εκσυγχρονίσεις, λοιπόν, την περιβαλλοντική σου νομοθεσία; Τι κάνεις;
Αρχικά, παίρνεις το Νόμο 4014/2011 και τροποποιείς ό,τι δε βολεύει την αδειοδότηση των έργων που ενδέχεται να προκαλέσουν πολύ σημαντικές ή σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον (κατηγορίες Α1 και Α2). 
Σε αυτά τα έργα, για την αξιολόγηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και τη σύνταξη του σχεδίου της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (AEΠΟ), ο αρμόδιος δημόσιος φορέας συνήθιζε, κατόπιν κλήρωσης, να επιλέγει έναν αξιολογητή από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών. 
 Τι χρειάζεται, λες, η παρεμβολή του δημόσιου φορέα; Ο επενδυτής θα επιλέγει τον αξιολογητή της αρεσκείας του. Υπάρχει περίπτωση προ-συνεννόησης μεταξύ του φορέα του έργου και του αξιολογητή; Ακόμα και κάτι τέτοιο να συμβεί, η τελική απόφαση ανήκει στους αρμόδιους δημόσιους φορείς. Μειώνεις δραστικά το χρόνο που οι φορείς αυτοί έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να εξετάσουν αν όλα έχουν γίνει σωστά. Έτσι κι αλλιώς, υπάρχει η ασφαλιστική δικλείδα των Συμβουλίων Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ, ΠΕΣΠΑ) για έργα με αντικρουόμενες γνωμοδοτήσεις. Αποδυναμώνεις τα συμβούλια αυτά, τόσο σε αριθμό μελών, όσο και σε σύνθεση. Εξάλλου, η χρονική ισχύς μιας άδειας είναι μόλις 10 χρόνια. Και την αυξάνεις σε 15. Και, επιπλέον, με τους ίδιους τρόπους που απαξίωσες τη διαδικασία έκδοσης της άδειας, απαξιώνεις την τροποποίηση και την ανανέωσή τους. Αυτοί που «πρέπει» να πάρουν την αδειοδότηση είναι πια θωρακισμένοι από παντού, ανεξαρτήτως αν πληρούν τις προϋποθέσεις.


Θες να απλοποιήσεις την αδειοδοτική διαδικασία των επενδύσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (AΠΕ); Σύμφωνοι, πρέπει να το κάνεις. Με δίκαιο όμως τρόπο, ως προς τις μικρές, μεσαίες και μεγάλες επενδύσεις και πάντα σύμφωνα με τις ενδεδειγμένες διαδικασίες τις οποίες, ως προς το σκέλος της έκδοσης ΑΕΠΟ, ήδη έχεις καταστρατηγήσει. 
Εσύ επιλέγεις τα τέλη των επιμέρους βεβαιώσεων να μειώνονται δραστικά όσο μεγαλώνει η επένδυση. Έτσι, αποθαρρύνεις το μικρομεσαίο επενδυτή και βοηθάς το μεγάλο. 

Επιπλέον, επιτρέπεις την ελεύθερη μεταβίβαση των αδειών παραγωγής σε άλλα πρόσωπα, διευκολύνοντας τις απευθείας συναλλαγές μεταξύ των ισχυρών επενδυτών. 

Τέλος, σε ένα περιβάλλον που αλλάζει ραγδαία προς το χειρότερο, επιμηκύνεις τη διάρκεια της άδειας από 15 σε 25 χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης για ακόμη 25.


Στη συνέχεια, ιδρύεις έναν κεντρικό οργανισμό για την διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών (ΟΦΥΠΕΚΑ), μειώνοντας ταυτόχρονα τον ήδη μικρό αριθμό των κατά τόπους Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ, πρώην ΦΔΠΠ) από 36 σε 24. 
Κάθε (υποστελεχωμένη) ΜΔΠΠ έχει υπό την εποπτεία της, τώρα, μια ακόμα πιο αχανή περιοχή και, συνεπώς, είναι πρακτικά ανέφικτο να επιτελέσει σωστά το ρόλο της.
 Αντί να ενισχύσεις τις μονάδες αυτές με εξειδικευμένο προσωπικό, αποδυναμώνεις ακόμα περισσότερο τη σύνθεσή τους, μεταφέροντας παράλληλα τις σημαντικές αποφάσεις στον απομακρυσμένο ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος δε μπορεί να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, αλλά τουλάχιστον έτσι μπορεί να προωθεί καλύτερα τα διαπλεκόμενα συμφέροντά του.
Κατόπιν, στις κατηγορίες χρήσης γης (Νόμος 59/2018) εμφανίζεις 4 νέες, μεταξύ των οποίων και τη ζώνη διαχείρισης οικοτόπων. Στη ζώνη αυτή περιλαμβάνεις και τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000. 
Εφεξής, θα επιτρέπονται σε αυτές, ενδεικτικά, οι ανεγέρσεις εμπορικών καταστημάτων, εξορυκτικές δραστηριότητες, εγκαταστάσεις ΑΠΕ.


Τέλος, σειρά παίρνει το θέμα των δασικών εκτάσεων και της αυθαίρετης δόμησης εντός αυτών. Απαλλάσσεις από οποιονδήποτε μπελά, για 30 χρόνια, τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων. Για να μπερδέψεις την κοινή γνώμη, πουλάς αυτή τη διαδικασία ως «συμμόρφωση με την απόφαση 685/2019 του ΣτΕ» η οποία, στην ουσία της, είναι ακριβώς αντίθετη με το σχέδιο σου. Σύμφωνα με αυτήν, το εφεύρημα των «οικιστικών πυκνώσεων», δηλαδή των αυθαίρετων οικισμών που σημειώνονται με μωβ περίγραμμα και εξαιρούνται από τους δασικούς χάρτες, καταρρέει. Συνεπώς, σύμφωνα με το ΣτΕ, οτιδήποτε λιγότερο από την κατεδάφιση των αυθαιρέτων είναι παράνομο. 
 Αντίθετα, εσύ περιλαμβάνεις τις «οικιστικές πυκνώσεις» στους δασικούς χάρτες και καταστρώνεις «οικονομοτεχνικές μελέτες» και «προεδρικό διάταγμα» ως άλλες κολυμβήθρες του Σιλωάμ για εκατοντάδες χιλιάδες αυθαίρετα.


Σημείωση: To κείμενο μου είναι βασισμένο στο νομοσχέδιο, όπως αυτό τέθηκε για δημόσια διαβούλευση από τον υπουργό στο www.opengov.gr. 

Αρχικά, είχαν τεθεί σε διαβούλευση 66 άρθρα. Ωστόσο, η τελική μορφή του νομοσχεδίου, όπως αυτή κατατέθηκε προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή είχε 130 άρθρα, 64 εκ των οποίων δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας. 
Αναφέρω, ενδεικτικά, το άρθρο 110 στο οποίο, σύμφωνα με την WWF και την Greenpeace, παγιώνεται η ενσωμάτωση δραστηριοτήτων και έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε ζώνες προστασίας και η πρόθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος να προβεί σε fast-track διαδικασίες για τα συγκεκριμένα έργα.
 Η συγκεκριμένη διάταξη ουσιαστικά στερεί το δικαίωμα γνωμοδότησης από το Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και νομικά πρόσωπα αυτών παρά την ιδιότητά τους ως κυρίων, νομέων ή κατόχων των εκτάσεων αυτών.