Citizen Cane/Πολίτης Κέιν (1941): ταινία-ορόσημο

 Ένας δημοσιογράφος ερευνά τη ζωή ενός μεγιστάνα του Τύπου, για να ανακαλύψει το νόημα της λέξης "ρόουζμπαντ" που εκστόμισε πριν ξεψυχήσει. 

Ταινία-ορόσημο του αμερικανικού σινεμά, με φοβερές αφηγηματικές καινοτομίες για την εποχή του, που εισάγουν τον κινηματογράφο στην περιπέτεια της γραφής. Η καλύτερη αμερικανική δημιουργία σύμφωνα με τη γνώμη των περισσοτέρων κριτικών

*******************

« Ο Κέιν, μεγιστάνας του νεουορκέζικου Τύπου ξεψυχά ολομόναχος στο βασίλειό του το «Ζαναντού», προφέροντας τη λέξη Ρόουζμπαντ. Ένας δημοσιογράφος επιχειρεί να ανασυστήσει τη ζωή του αινιγματικού δισεκατομμυριούχου μέσα από τις μαρτυρίες εκείνων που τον γνώριζαν: φίλοι, συνεργάτες, σύζυγοι, υπηρέτες… Όμως το παζλ μένει μέχρι τέλους ανολοκλήρωτο.
Το 1941, ο 25χρονος Όρσον Ουέλς είναι ήδη διάσημος σεξπηρικός ηθοποιός, σκηνοθέτης και επικεφαλής θεατρικού θιάσου. Τρία χρόνια πριν, το 1938 είχε τρομοκρατήσει όλη την Αμερική με μια ραδιοφωνική μεταφορά του Πολέμου των κόσμων του Χ. Τζ Γουέλς, κάνοντας τον κόσμο να πιστέψει ότι επίκειται εισβολή εξωγήινων, γεγονός που έβγαλε πλήθος  αμερικανών στους  δρόμους, με αποτέλεσμα να προκληθεί αναταραχή και πανικός. Θεωρούμενος από όλους -και  δικαίως- ως ιδιοφυία, το 1940 δούλεψε σε απόλυτη μυστικότητα το σενάριο της πρώτης του ταινίας και  ξεκίνησε τα γυρίσματα του Πολίτη Κέην. Η ταινία όταν προβλήθηκε στην Αμερική, είχε μέτρια εμπορική απήχηση και χλιαρή κριτική επιδοκιμασία, αλλά όταν παίχτηκε στην Ευρώπη, με το τέλος του πολέμου, το έργο χαρακτηρίζεται μεγαλοφυές και γρήγορα θα καταστεί μια από τις διασημότερες ταινίες όλων των εποχών και αναμφίβολα μια από τις 10 καλύτερες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Δομημένη γύρω από τη νοσταλγία της παιδικής ηλικίας, ανέτρεψε ολοκληρωτικά τους μέχρι τότε αισθητικούς, συντακτικούς και δραματουργικούς κινηματογραφικούς κανόνες και αποτελεί ταυτόχρονα μια πικρόχολη κριτική του αμερικανικού τρόπου ζωής και των αξιών της, καθώς κι ένα σπάνιο ψυχολογικό πορτραίτο μεγάλης διαύγειας και ακρίβειας. Με τον Πολίτη Κέiν, ταινία που δικαιώνει απόλυτα την ακραία φραστική διατύπωση «κινηματογραφικό αριστούργημα» η έβδομη τέχνη εισήλθε θριαμβευτικά στην εποχή του μοντερνισμού.»

Το κριτικό σημείωμα που συνόδευε την ταινία όταν αυτή προβλήθηκε πρόσφατα (2023)στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

*********************

Πολίτης Κέιν/Βικιπαίδεια

Γιώργος Ρούσσος :"Πολίτης Κέιν» του Όρσον Γουέλς: Η ταινία που άλλαξε την ιστορία του σινεμά"...