Το τραγούδι των Νιμπελούνγκεν: Το κινηματογραφικό έπος του Φριτς Λανγκ σε δύο μέρη
Η εξπρεσιονιστική κινηματογραφική μεταφορά του κλασικού μεσαιωνικού έπους, «Το τραγούδι των Νιμπελούνγκεν», από τον
Φριτς Λανγκ (1890-1976)
, το 1924, σε δύο μέρη, από 140 λεπτά περίπου το κάθε ένα, ήταν σίγουρα ένα φιλόδοξο πρότζεκτ. Ο Λανγκ έγραψε το σενάριο μαζί με τη σύζυγό του και στενή συνεργάτιδά του σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής περιόδου του, Τέα φον Χάρμπου, διαλέγοντας να προσαρμόσει το έπος, που αποτελείται από 2.400 στροφές και 39 Κεφάλαια, και εστιάζει στην περιπέτεια του Ζίγκφριντ από τη στιγμή που σφυρηλατεί το ξίφος του και αποφασίζει να πάει στη Βορμς, μέχρι το θάνατό του στα χέρια του Χάγκεν, και ύστερα την εκδίκηση που παίρνει για τον άδικο χαμό του η γυναίκα του, Κριμχίλδη, στρεφόμενη ενάντια στον αδερφό της, Βασιλιά Γκάντερ, και το πρωτοπαλίκαρό του. Η κλασική ιστορία, που αποτελεί κάτι σαν την «Ιλιάδα» του Ομήρου για όλες τις γερμανόφωνες χώρες και έχει μεταφερθεί αμέτρητες φορές σε πολλά διαφορετικά καλλιτεχνικά μέσα (με χαρακτηριστική, ίσως, τη μεταφορά του Ρίχαρντ Βάγκνερ, στην όπερα, «Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν», 1857), σίγουρα είχε το κοινό της, και ακόμη κι αν η κινηματογραφική παραγωγή της εμπεριείχε κάποιο ρίσκο, η αποδοχή της από το γερμανικό κοινό ήταν σχεδόν βέβαιη. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος που η ταινία είναι αφιερωμένη «στο γερμανικό λαό». Ο Λανγκ επέλεξε αυτή την ιστορία για να αποδείξει στο στούντιο της UFA πως μπορούσε να αναλάβει μεγάλα πρότζεκτ, όπως το πρώτο έπος επιστημονικής φαντασίας, «Metropolis» (1927), που τελικά κατέστρεψε οικονομικά το στούντιο. Παρόλα αυτά, το «Die Nibelungen: Siegfried» και η συνέχειά του, «Die Nibelungen: Kriemhilds Rache», είναι δύο πολύ σημαντικές ταινίες στην ιστορία του παγκόσμιου σινεμά, αφενός επειδή έφεραν αποφασιστικά τις επικές ταινίες (στα χνάρια του Αμερικανού σκηνοθέτη, Ντ. Γ. Γκρίφιθ) στη Γερμανία και αφετέρου γιατί είναι δύο σπουδαία δείγματα του κινήματος του Εξπρεσιονισμού στον κινηματογράφο.Η ταινία ξεκινάει «in medias res», στο σημείο όπου ο Ζίγκφριντ (Πάουλ Ρίχτερ), γιος του βασιλιά Ζίγκμουντ, φεύγει από το εργαστήρι του νάνου Μίμε, όπου ολοκληρώνει την εκπαίδευσή του, και πηγαίνει στο Βασίλειο των Νιμπελούνγκεν, στη Βορμς, που βρίσκεται στην όχθη του Ρήνου, επηρεασμένος από μια ιστορία που ακούει από ένα γέρο. Το δρόμο προς τη Βορμς φυλάει ένας τρομερός δράκος (ένα ανθρωποκίνητο, μηχανικό κατασκεύασμα του σκηνογράφου Έριχ Κέτελχουτ), τον οποίο ο Ζίγκφριντ σκοτώνει και πλένεται με το αίμα του, αντιλαμβανόμενος έτσι το κελάηδημα των πουλιών, που του λένε πως εκείνος που έσφαξε το δράκο και πλύθηκε στο αίμα του, θα είναι αήττητος. Όμως, όπως ο Αχιλλέας, που η μητέρα του, Θέτιδα, τον βούτηξε, ως βρέφος, στα νερά της Στύγας, κάνοντάς τον άτρωτο παντού εκτός από τη φτέρνα, απ’ όπου τον κρατούσε, έτσι και ο Ζίγκφριντ πλένεται παντού με το αίμα του δράκου, εκτός από ένα σημείο στην πλάτη του, όπου τον καλύπτει ένα φύλλο. Το έπος συνεχίζει με τον Ζίγκφριντ να φτάνει στη Βορμς και να ζητάει το χέρι της Κριμχίλδης (Μαργκαρέτε Σον) από τον αδερφό της, Βασιλιά Γκάντερ (Τέοντορ Λους). Ο Γκάντερ δέχεται, υπό τον όρο πως ο Ζίγκφριντ θα τον βοηθήσει να κερδίσει το χέρι της Μπρουνχίλδης (Χάνα Ραλφ), μιας πολεμίστριας βασίλισσας, που μοιάζει με Αμαζόνα.
Ο Ζίγκφριντ, επιθυμώντας πολύ την πανέμορφη Κριμχίλδη για γυναίκα του, συμφωνεί να βοηθήσει τον Γκάντερ να την κερδίσει. Φορώντας, λοιπόν, τον αόρατο μανδύα που πήρε από τον βασιλιά των νάνων, τον οποίο νίκησε στο δρόμο του για τη Βορμς, βοηθάει κρυφά τον Γκάντερ να κερδίσει τη Μπρουνχίλδη σε μια σειρά από διαγωνισμούς που τον υποβάλλει, προκειμένου να γίνει γυναίκα του. Αφού την κερδίζει σε όλα τα αγωνίσματα, ο Γκάντερ παίρνει τελικά την άγρια Μπρουνχίλδη πίσω στο βασίλειό του, για να την παντρευτεί. Εκείνη δεν είναι πεπεισμένη πως ο δειλός αυτός βασιλιάς την κέρδισε με την αξία του και έτσι δεν υποκύπτει σε εκείνον. Ο Ζίγκφριντ αναγκάζεται, έτσι, να πάει εκείνος στο γαμήλιο κρεβάτι μαζί της, μεταμφιεσμένος με τη βοήθεια του μαγικού μανδύα σε Γκάντερ, καθώς ο ίδιος ο βασιλιάς των Νιμπελούνγκεν αδυνατεί να σταθεί στο ύψος του.
Όταν κάποια στιγμή το μυστικό του Γκάντερ μαθαίνεται, χάρη σε ένα περιβραχιόνιο που πέφτει κατά λάθος στα χέρια της Κριμχίλδης, η βασίλισσα Μπρουνχίλδη εξοργίζεται και προστάζει τον Γκάντερ να υπερασπιστεί την τιμή της. Ο Χάγκεν (Χανς Άνταλμπερτ Σλέτο), τότε, προτείνει στο βασιλιά να σκοτώσει τον Ζίγκφριντ. Ο Γκάντερ έχει ορκιστεί, με όρκο αίματος, να παραμείνει στο πλευρό του Ζίγκφριντ, σαν αδερφός, όμως η πίεση που δέχεται από τον Χάγκεν και τη βασίλισσα τον κάνουν τελικά να λυγίσει. Ο πονηρός Χάγκεν ξεγελάει την Κριμχίλδη και την κάνει να μαρτυρήσει που βρίσκεται η «Αχίλλειος πτέρνα» του Ζίγκφριντ, με την πρόφαση ότι θα τον προστατέψει. Έτσι, κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού στο δάσος, ο Χάγκεν σημαδεύει τον Ζίγκφριντ στο αδύναμο σημείο του και τον σκοτώνει με μία λόγχη. Η Κριμχίλδη, βλέποντας τι έχει συμβεί, θρηνεί τον Ζίγκφριντ και ορκίζεται εκδίκηση. Η βασίλισσα Μπρουνχίλδη αυτοκτονεί μπροστά από το φέρετρο του Ζίγκφριντ.
Στη δεύτερη ταινία, παρακολουθούμε, ουσιαστικά, την πορεία της Κριμχίλδης, που απομακρύνεται από το κάστρο των Νιμπελούνγκεν, δεχόμενη την πρόταση γάμου που της κάνει ο Ούνος κατακτητής, Αττίλας (Ρούντολφ Κλάιν-Ρόγκε). Η Κριμχίλδη δεν έχει τίποτα άλλο στο νου της πέρα από την εκδίκηση και όλα όσα κάνει, ακόμα και το ότι χαρίζει ένα γιο στον Αττίλα, είναι μέρη του σχεδίου της, να σκοτώσει τον Χάγκεν και οποιονδήποτε τολμήσει να σταθεί εμπόδιο στο σκοπό της αυτό. «Το αίμα πληρώνεται με αίμα» και έτσι η τραγωδία γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη, με το μικρό γιο του Αττίλα να σκοτώνεται στα χέρια του Χάγκεν και όλα να οδηγούν στο αιματηρό «Götterdämmerung», όπου η Κριμχίλδη παίρνει την εκδίκησή της και επιστρέφει, ξεψυχώντας και η ίδια, στην αγκαλιά του αγαπημένου της Ζίγκφριντ.
1. Νιμπελούγκεν: Οι ιππότες της ομίχλης – Die Nibelungen: Siegfried (1924)
- Bernhard Goetzke, Erwin Biswanger, Frida Richard, Fritz Alberti, Georg John, Gertrud Arnold, Hanna Ralph, Hans Adalbert Schlettow, Hans Carl Mueller, Hardy von Francois, Iris Roberts, Margarete Schön, Paul Richter, Theodor Loos, Yuri Yurovsky
- Fritz Lang
- Adventure, Drama, Fantasy
- January 1, 1970
- German
2. Νιμπελούγκεν: Η Εκδίκηση της Κριμχίλδης – Die Nibelungen: Kriemhilds Rache (1924)
Στο δεύτερο μέρος της ταινίας, η Κρίμχιλντ μοιράζει χρήματα σε αναξιοπαθούντες από την περιουσία του Ζίγκφριντ που προέρχεται από τον θησαυρό των Νιμπελούγκεν και ξεσηκώνει τον λαό εναντίον του Χάγκεν. Τότε αυτός αρπάζει τον θησαυρό και τον ρίχνει μέσα στον Ρήνο για να αφαιρέσει από την Κρίμχιλντ την δυνατότητα να μοιράζει χρήματα στον λαό και να τον ξεσηκώνει εναντίον του. Αυτή ζητά συνέχεα από τον βασιλιά αδελφό της να τιμωρήσει τον δολοφόνο του άντρα της. Αυτός όμως, αισθανόμενος την συνενοχή του στο θέμα αυτό αρνείται να ανταποκριθεί στο αίτημά της. Τότε καταφθάνει αντιπροσωπεία του βασιλιά των Ούννων Αττίλα με σκοπό να ζητήσουν το χέρι της Κρίμχιλντ για λογαριασμό του βασιλιά τους. Η Κρίμχιλντ έχοντας απογοητευτεί με την στάση της οικογένειάς της και έχοντας πιθανόν άλλα πράγματα στο μυαλό της δέχεται την πρόταση και αναχωρεί για την περιοχή των Ούννων όπου και παντρεύεται τον βασιλιά του. Κάποτε γεννά ένα αγόρι το οποίο είναι το μοναχοπαίδι του βασιλιά Αττίλα και ο διάδοχός του. Τότε η Κρίμχιλντ που ποτέ δεν είχε παραιτηθεί απ ό το να ψάχνει εκδίκηση για την δολοφονία του πρώην άντρα της, ζητά από τον Αττίλα να προσκαλέσουν τα αδέλφια και τους συγγενείς της σε μία γιορτή προς τιμή του βρέφους. Οι Βουργουνδοί αποδέχονται την πρόσκληση, μαζί και ο Χάγκεν, και προσέρχονται στην αυλή του βασιλιά Αττίλα συνοδεία ισχυρής φρουράς. Τότε η Κρίμχιλντ ζητά απ τον Αττίλα να δολοφονήσουν τον Χάγκεν, αυτός όμως αρνείται διότι πιστεύει ότι οι φιλοξενούμενοι είναι πρόσωπα ιερά. Τότς αυτή στρέφεται προς του Ούννους πολεμιστές και τάζει μεγάλη αμοιβή σε αυτόν που θα σκοτώσει τον Χάγκεν. Πράγματι την ώρα που οι «μεγάλοι» διασκεδάζουν εντός στην αίθουσα και οι απλοί στρατιώτες μπεκροπίνουν έξω από αυτή, Ούννοι στρατιώτες προβοκάρουν τους Βουργουνδούς και αρχίζει καυγάς κατά των οποίο σκοτώνονται πολλοί Βοργουνδοί. Το νέο φθάνει και στην αίθουσα που γίνεται η γιορτή, με αποτέλεσμα ο καυγάς να γενικευτεί. Επάνω στην διαμάχη οι Βουργουνδοί σκοτώνουν το παιδί του Αττίλα και της Κρίμχιλντ με αποτέλεσμα να ξεσηκώσουν τους πάντες εναντίον τους. Οι Βοργουνδοί πολεμούν γενναία με αποτέλεσμα πολυάριθμες σφαγές και από τα δύο στρατόπεδα. Τελικά οι Βουργουνδοί ταμπουρώνονται στην αίθουσα τελετών όπου οι Ούννοι την πυρπολούν. Λίγοι από τους Βουργουνδούς διασώζονται, μεταξύ αυτών τα αδέλφια της Κρίμχιλν και ο Χάγκεν. Τότε η Κρίμχιλντ τους προτείνει να παραδώσουν τον Χάγκεν και οι υπόλοιποι να αναχωρήσουν σώοι. Αυτοί αρνούνται , η μάχη συνεχίζεται μέχρι που όλοι οι Βουργουνδοί να πέσουν μέχρι ενός. Έτσι η Κρίμχιλντ πήρε την εκδίκησή της.
(Πηγή: cinema.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου