Το Μνημείο Επισκοπής Σικίνου απέσπασε το Βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς "Europa Nostra Award 2022"
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra ανακοίνωσαν τους νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra για το 2022, που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τη φετινή χρονιά, που σηματοδοτεί την 20η επέτειο των κορυφαίων Βραβείων της Ευρώπης στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς, βραβεύονται 30 εξαιρετικά επιτεύγματα από 18 Ευρωπαϊκές χώρες σε 5 κατηγορίες. Οι τελευταίες ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις τελευταίες εξελίξεις και προτεραιότητες που έχει θέσει η Ευρώπη σε ό,τι αφορά πολιτικές και πρακτικές στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς. To ένα από τα οκτώ ευρωπαϊκά βραβεία στην Κατηγορία της Συντήρησης απονέμεται στην Ελλάδα για την στερέωση και αποκατάσταση του Μνημείου της Επισκοπής στη Σίκινο.
Οι νικητές θα τιμηθούν στις 26 Σεπτεμβρίου στην Πράγα στην Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς, η οποία θα λάβει χώρα στο πρόσφατα ανακαινισμένο κτίριο της Κρατικής Όπερας, με οικοδεσπότες την Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, κα. Μariya Gabriel, και τον Πρόεδρο του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Europa Nostra, κ. Δρ. Hermann Parzinger.
Μετά την ανακοίνωση των νικητών για το 2022, η Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μariya Gabriel, δήλωσε: "Συγχαίρω θερμά όλους τους νικητές των φετινών Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra για την εξαίρετη ποιότητα της δουλειάς τους και το άνοιγμα του έργου τους στην καινοτομία. Το 2022 είναι ένα ιδιαίτερο έτος, καθώς εορτάζουμε την 20η επέτειο των Βραβείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πολιτισμική κληρονομιά, το οποίο έχει αναχθεί στο πλέον εξέχον έπαθλο στους κύκλους της Ευρωπαϊκής κοινότητας που στηρίζει την πολιτισμική κληρονομιά. Πολλές από τις βραβευθείσες πρωτοβουλίες καταδεικνύουν το τεράστιο ενδιαφέρον και την δέσμευση των νέων ανθρώπων για την κληρονομιά, την ιστορία και την πολιτιστική μας ταυτότητα, κάτι το οποίο σχετίζεται ειδικότερα με το φετινό Ευρωπαϊκό Έτος για τη Νεολαία. Μια ιδιαίτερη σκέψη συνοδεύει τους δύο Ουκρανούς νικητές. Το πρόγραμμα "Δημιουργική Ευρώπη", που συγχρηματοδοτεί τα Βραβεία, επισημαίνει την ιδέα της προώθησης του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην οικοδόμηση συμπεριληπτικών και συνεκτικών κοινωνιών, θεμελιωμένων στις βασικές Ευρωπαϊκές αξίες."
Ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Europa Nostra, Δρ. Hermann Parzinger είπε: "Οι νικητές των Βραβείων της φετινής χρονιάς αποτελούν ισχυρά παραδείγματα του πώς η πολιτισμική μας κληρονομιά μας επανασυνδέει με τη φύση, βοηθάει στη δημιουργία της αίσθησης του τόπου και του "ανήκειν", και αποτελεί αναπόσπαστο δομικό στοιχείο για την ανάπτυξη μιας κυκλικής οικονομίας που θα υποστηρίζει έναν τρόπο ζωής αειφόρο και συμπεριληπτικό. Συγχαίρω αυτούς τους εξαίρετους νικητές–επαγγελματίες και θιασώτες– για το ουσιαστικό και αξιέπαινο έργοτους".
Το μνημείο της Επισκοπής Σικίνου, ενός από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων, είναι ένα μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων που ανοικοδομήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα σχεδόν ακέραιο λόγω της μετατροπής του σε βυζαντινό ναό με αδιάλειπτη χρήση. Το αρχαίο οικοδόμημα συνδυάζεται με διαδοχικές επεμβάσεις κατά τον μεσαίωνα και τα νεώτερα χρόνια, προσφέροντας ένα μοναδικό παλίμψηστο ιστορικών περιόδων που σπάνια διασώζεται σε άλλες περιπτώσεις αρχαίων μνημείων. Σοβαρά πληγωμένο από καταστροφικούς σεισμούς και ανθρώπινες επεμβάσεις ανά τους αιώνες, το μνημείο εγκαταλείφθηκε τον 20ο αιώνα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων το 2016 αποφάσισε την αποκατάστασή του και την επαναλειτουργία του για το κοινό. Την μελέτη αποκατάστασής του ανέλαβε το επιστημονικό προσωπικό της Εφορείας, εγχείρημα που υποστηρίχθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και το Ίδρυμα Α. & Μ. Μαρτίνου με την χρηματοδότηση της στατικής και γεωτεχνικής μελέτης. Το συνολικό έργο αποκατάστασης του μνημείου χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Το εντυπωσιακό αρχαίο μαυσωλείο, που δημιουργήθηκε στους μεταβατικούς αιώνες της Ύστερης Αρχαιότητας, υπήρξε διαχρονικά τοπόσημο για το νησί της Σικίνου. Η αρχαιολογική έρευνα που έλαβε χώρα κατά την αναστήλωση του μνημείου εμπλούτισε τις γνώσεις μας για τα ταφικά μνημεία της ρωμαϊκής περιόδου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και για την βυζαντινή ναοδομία στις Κυκλάδες. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης της Επισκοπής, αποκαλύφθηκαν πολύτιμα τεκμήρια του παρελθόντος, όπως επιγραφές και σπαράγματα ρωμαϊκών και βυζαντινών τοιχογραφιών, για την διατήρηση των οποίων εγκαταστάθηκε σύστημα παρακολούθησης μικροκλίματος. Το σημαντικότερο εύρημα ήταν ο ερμητικά σφραγισμένος, ασύλητος τάφος μιας γυναίκας της ανώτερης τάξης, ονόματι "Νεικώ".
Η κοινότητα της Σικίνου αφοσιωμένη στην αναστήλωση του μνημείου της Επισκοπής παρείχε κάθε υποστήριξη για την υλοποίηση του έργου. Με το κτήριο κλειστό για το κοινό επί μισό αιώνα, η τοπική κοινωνία προσδοκά να αποκαταστήσει τον ζωτικό δεσμό της με το εμβληματικό μνημείο, αρχικά με την αναβίωση του ετήσιου εορτασμού του δεκαπενταύγουστου και στη συνέχεια εγκαινιάζοντας πολιτιστικές δραστηριότητες σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σε αυτό τον απαράμιλλο αρχαιολογικό χώρο.
"Αυτό το έργο συνδύασε την μεθοδική έρευνα με την σχολαστική συντήρηση που είχαν ως αποτέλεσμα την υψηλής ποιότητας αποκατάσταση του μνημείου. Το μνημείο της Επισκοπής αποτελεί εξαιρετικό πολιτιστικό τοπόσημο για το οποίο είναι ιδιαίτερα υπερήφανη η μικρή νησιωτική κοινότητα. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου επιδιώχθηκε η κατά το δυνατόν επανάχρηση αυθεντικών αρχιτεκτονικών μελών όπως επίσης ενσωματώθηκαν λίθοι που περισυλλέχθηκαν από τον περιβάλλοντα χώρο του. Ο συνδυασμός αρχιτεκτονικών στοιχείων ενός μαυσωλείου της ρωμαϊκής εποχής με αυτά ενός βυζαντινού ναού δημιουργούν ένα μοναδικό μνημείο που είναι απλά καθηλωτικό" τόνισε η Κριτική Επιτροπή Απονομής του Βραβείου.
Η Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς, θα
είναι ένα από τα εξέχοντα δρώμενα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Συνόδου
Κορυφής για την Πολιτιστική Κληρονομιά για το 2022, η οποία θα λάβει
χώρα από τις 25 μέχρι τις 27 Σεπτέμβριου στην Πράγα. Η Σύνοδος Κορυφής, η
οποία συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα της Τσεχικής Προεδρίας του
Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οργανώνεται από την Europa Nostra και
από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
*****************************************************
Διάλεξη του Δημητρίου Αθανασούλη, Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με τίτλο «Οι μεταμορφώσεις ενός μνημείου: η Επισκοπή Σικίνου».
Περίληψη
Η Επισκοπή Σικίνου είναι ένα από τα εμβληματικότερα μνημεία των Κυκλάδων. Κτίστηκε ως υπέργειο ταφικό μνημείο της ρωμαϊκής περιόδου και επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας σήμερα χάρη στην χρήση του ως χριστιανικού ναού. Διαρκείς ανακτίσεις και επισκευές ανά τους αιώνες δημιούργησαν ένα παλίμψηστο μνημείο. Η Επισκοπή, κλειστή για δεκαετίες λόγω ετοιμορροπίας, αποκαθίσταται τώρα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Οι εργασίες έφεραν στο φως νέα στοιχεία τόσο για την αρχική του φάση, όσο και για τις επόμενες μετασκευές του. Η ανακάλυψη μιας κρυμμένης, ασύλητης ταφής και οι επιγραφικές μαρτυρίες προσφέρουν πολύτιμα δεδομένα για την αρχική του χρήση. Ο εντοπισμός της σύνθετης αλληλουχίας των οικοδομικών του φάσεων ως εκκλησίας τεκμηριώνει την διαχρονική ανάγκη των Σικινιωτών να προβάλουν την αρχιτεκτονική ποιότητα του αρχαίου μαυσωλείου. Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του κύκλου επιστημονικών διαλέξεων, υπό τον γενικό τίτλο «Τετάρτες στο Μουσείο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου