Φόρος τιμής στις εμβληματικές ελληνικές ταινίες αστυνομικού περιεχομένου

Ξένες σε ξένη χώρα!

Δημήτρης Παναγιωτάτος*

efsyn.gr 

6-7 λεπτά

---

Το εθνικό μας κινηματογραφικό είδος είναι η κωμωδία. Εμένα όμως μου άρεσαν πάντα τα αστυνομικά, που δυστυχώς ήταν λίγα και επιπλέον «ακατάλληλα». Έτσι, δεν μπόρεσα να τα δω την εποχή που εμφανίστηκαν στις αρχές του 1960.

Τι τύχη όμως που μπόρεσα να τα δω… 25 χρόνια αργότερα, ως υπεύθυνος προγράμματος της ΕΡΤ, γνωρίζοντας προσωπικά και τους σκηνοθέτες τους!

Το αφιέρωμα που οργάνωσα άρχιζε με το «Εγκλημα στο Κολωνάκι» (1959), από το μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή, και σκηνοθέτη τον Τζανή Αλιφέρη. Ο άνθρωπος δεν με πίστευε: «Θέλετε την ταινία μου; Και… θα με πληρώσετε κιόλας;» Όταν επιτέλους πείστηκε, ήρθε στο γραφείο μου με μια αγκαλιά λουλούδια!

Το «Έγκλημα στα παρασκήνια» (1960) βασίστηκε σε ένα ακόμα βιβλίο του Μαρή. Δημιουργός του, ο καταπληκτικός σκηνοθέτης και διευθυντής φωτογραφίας Ντίνος Κατσουρίδης, που πρόσθεσε στοιχεία του φιλμ νουάρ σε μια ταινία σύγχρονη ακόμα και σήμερα.

Ο «Εφιάλτης» (1961) του Ερρίκου Ανδρέου είναι το «Ψυχώ» του ελληνικού σινεμά, μια μοναδική για τα δεδομένα της εποχής προσπάθεια με πρωταγωνίστρια (Βούλα Χαριλάου*) μια γυναίκα με διχασμένη προσωπικότητα (υπάρχει μια υποδειγματική κριτική παρουσίαση για την ταινία από τον Φώντα Τρούσα).

Τον κύκλο έκλεισε ένα θεατρικό έργο του Νίκου Φώσκολου που είχα δει τότε στη σκηνή και γυρίστηκε και στον κινηματογράφο από τον Ερρίκο Θαλασσινό: «Ο θάνατος θα ξανάρθει» (1960), με εκπληκτικό καστ ηθοποιών, ευρηματική σκηνοθεσία και υπέροχη μουσική του Αργύρη Κουνάδη.

Θέλετε τώρα και την αντίδραση της ελληνικής κριτικής; Είναι… καρμπόν για τις ταινίες και τους σκηνοθέτες τους:

«Η ταινία του δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από γαλλικές ή αμερικάνικες αστυνομικές… Τώρα ο νεαρός σκηνοθέτης έχει την υποχρέωση, προς τον εαυτό του και τον κινηματογράφο μας, να περάσει σε πιο αξιόλογα θέματα»!

«Μας γνωρίζει ένα σκηνοθέτη με δυνατότητες και σοβαρότητα που ελπίζουμε να τις αφιερώσει σε ταινίες πιο ουσιαστικές και πιο χρήσιμες για τον κινηματογράφο μας»!

«Δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τη δεξιοτεχνία των διασημότερων του είδους. Ευχόμαστε, και περιμένουμε, αυτά τα προσόντα να αξιοποιηθούν σ’ ένα έργο εμπνευσμένο από την ελληνική κοινωνική ζωή»!

Με δυο λόγια: «Μπράβο σας, αλλά αλλάξτε πορεία»! Σοκαρισμένος από αυτή τη σοβαροφανή και προκλητικά πατερναλιστική νοοτροπία της ελληνικής διανόησης της εποχής, συγκέντρωσα 50 ελληνικές ταινίες μυστηρίου και φαντασίας από το 1959 έως το 2009 σε ένα ντοκιμαντέρ («Ξένες σε ξένη χώρα»), που εντυπωσίασε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ.

Να γυρίζεις τις δικές σου ταινίες είναι μια μοναδική ικανοποίηση και χαρά. Αλλά να μιλάς και για τις ταινίες που αγαπάς είναι επίσης μεγάλη ικανοποίηση και χαρά. Είναι ένας φόρος τιμής στις αδελφές ψυχές που, κόντρα σε όλους και όλα, άνοιξαν τους ορίζοντες για να βρεις κι εσύ τους δικούς σου δρόμους.

* Σκηνοθέτης, διευθυντής Film Studies BA, MA New York College, Athens, University of Greenwich, UK

__________________________

Εφιάλτης (1961)

 Θρίλερ

Σενάριο - Σκηνοθεσία: Ερρίκος Ανδρέου

 Παίζουν: Μιχάλης Νικολινάκος, Βούλα Χαριλάου, Θανάσης Μυλωνάς, Σταύρος Ξενίδης, Δημήτρης Νικολαΐδης, Ζαννίνο, Αθηνά Μιχαηλίδου, Αλίκη Ανδρέου, Ντέπη Μαρτίνη, Κατερίνα Γώγου, Δημήτρης Βουδούρης, Διονυσία Ρώη, Κία Μπόζου

 Μουσική: Μίμης Πλέσσας

*Βούλα Χαριλάου (1930- 18 Ιουλίου 2022) - Βικιπαίδεια