Σαν Σήμερα γεννήθηκε η διάσημη εκκεντρική συγγραφέας Κάρεν Μπλίξεν που μας άφησε υπέροχα έργα (1885-1962)

 

1. Κάρεν Μπλίξεν: Η συγγραφέας που πούλησε την ψυχή της στον Διάβολο ήταν μία μάλλον δυστυχισμένη γυναίκα

Χριστίνα Γαλανοπούλου

---

Για πολλά πολλά χρόνια επικρατούσε η λανθασμένη εντύπωση ότι η Άιζακ Ντίνεσεν, το φιλολογικό ψευδώνυμο που «σκέπαζε» την βαρόνη Κάρεν Μπλίξεν, ήταν μία φιλάσθενη, αέρινη αριστοκράτισσα, μία επηρμένη πλην φιλήσυχη γραία, ρομαντική, πολυταξιδεμένη και πολυγραφότατη.

Έπρεπε να περάσουν επίσης πολλά χρόνια, για να αποκαλυφθεί ότι πίσω από την αινιγματική, κάποτε τρομακτική λεπτοκαμωμένη φιγούρα με το τιρμπάν και τα υπερβολικά τονισμένα με μολύβι μάτια, κρυβόταν μία πολύ αρχαία, πλην ζωηρή ψυχή, με αναζητήσεις πολύ πιο μακρινές από αυτές που περιέγραφε στις σελίδες των επιτυχημένων βιβλίων της. Το «Πέρα από την Αφρική», σύμφωνα με τις κατοπινές αποκαλύψεις για τον βίο και τον χαρακτήρα της Ντίνεσεν, μοιάζει παιδικό παραμύθι. Όχι, όμως και οι «7 γοτθικές ιστορίες» πολύ πιο κοντά στην ανήσυχη ιδιοσυγκρασία και τους μεταφυσικούς προβληματισμούς της.

«Η αλήθεια είναι πως καθώς γερνάμε, φοράμε προσωπεία, τα προσωπεία της ηλικίας μας, και οι νέοι πιστεύουν ότι είμαστε αυτό που δείχνουμε, αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι», είχε πει κάποτε η βαρόνη, που μετά τη μακρά και ταλαίπωρη διαμονή της στην Αφρική, γνώρισε μεγάλη επιτυχία ως συγγραφέας και κατά καιρούς οι φήμες – αλλά και η δύσκολη περσόνα της – της «φόρεσαν» διάφορα προσωπεία: οι φήμες πότε την ήθελαν άντρα, πότε ότι ήταν Λονδρέζα, πότε αλλόκοτη Παριζιάνα, πότε παράξενος ηλικιωμένος που του άρεσε η παρέα νεαρών συγγραφέων και πάει λέγοντας, πότε ότι ήταν μια περίεργη πλούσια κυρία που τρεφόταν αποκλειστικά με στρείδια και σαμπάνια...Έπρεπε να περάσουν επίσης πολλά χρόνια, για να αποκαλυφθεί ότι πίσω από την αινιγματική, κάποτε τρομακτική λεπτοκαμωμένη φιγούρα με το τιρμπάν και τα υπερβολικά τονισμένα με μολύβι μάτια, κρυβόταν μία πολύ αρχαία, πλην ζωηρή ψυχή, με αναζητήσεις πολύ πιο μακρινές από αυτές που περιέγραφε στις σελίδες των επιτυχημένων βιβλίων της.

 

Το δείπνο γνωριμίας με τη Μέρλιν εξελίχθηκε σε ένα μικρό φιάσκο για τον σύζυγο της ηθοποιού και επίσης διάσημο συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ, καθώς η Μπλίξεν τον κατακεραύνωσε δύο φορές και αυτό ήταν όλο...[................................]

Κάρεν Μπλίξεν: Η συγγραφέας που πούλησε την ψυχή της στον διάβολο ...

2. Κάρεν Μπλίξεν

Δανέζα συγγραφέας, με σημαντικό έργο, κυρίως στη φόρμα του διηγήματος, και διεθνή απήχηση. Έργα της έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από σπουδαίους σκηνοθέτες.

Κάρεν Μπλίξεν (1885 – 1962)

Η Κάρεν Μπλίξεν (Karen von Blixen-Finecke) ήταν δανέζα συγγραφέας, με σπουδαίο συγγραφικό έργο, κυρίως στη φόρμα του διηγήματος και διεθνή απήχηση. Τα διηγήματά της – η ίδια τα αποκαλεί παραμύθια – είναι διαποτισμένα από μία αίσθηση του υπερφυσικού και περιστρέφονται γύρω από θέματα ηρώων και ονείρων. Αντλούσε έμπνευση από τη Βίβλο, τις Αραβικές Νύχτες, τα έπη του Ομήρου, τις ισλανδικές σάγκες, τον Βοκάκιο τον «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες και φυσικά τα παραμύθια του μεγάλου συμπατριώτη της Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Τα έργα της γοήτευσαν σκηνοθέτες του κινηματογράφου, όπως ο Όρσον Γουέλς και ο Σίντνεϊ Πόλακ, η ταινία του οποίου «Πέρα από την Αφρική» («Out of Africa», 1985), βασισμένη σ’ ένα αυτοβιογραφικό έργο της, έκανε το έργο της ευρύτερα γνωστό.

Η Κάρεν Ντίνεζεν γεννήθηκε στις 17 Απριλίου 1885 στην οικογενειακή αγροικία κοντά στο Ρούνγκστεντ, μία πόλη 30 χλμ. βόρεια της Κοπεγχάγης. Ο πατέρας της ήταν αξιωματικός του στρατού και συγγραφέας, με καταγωγή από πλούσια οικογένεια γαιοκτημόνων. Είχε μάλιστα γράψει ένα βιβλίο για την Κομμούνα του Παρισιού. Η νεαρή Κάρεν έλαβε κατ’ οίκον μόρφωση και σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κοπεγχάγης.

Το 1914 παντρεύτηκε τον εξάδελφό της βαρώνο Μπρορ Μπλίξεν-Φίνεκε και ταξίδεψε μαζί του στην Αφρική. Απέκτησαν και διηύθυναν μία φυτεία καφέ στην Κένυα, την οποία, μετά το διαζύγιό τους, το 1921, η Κάρεν Μπλίξεν διατήρησε μέχρι το 1931, οπότε μία διεθνής κρίση στην αγορά του καφέ την ανάγκασε να την πουλήσει και να επιστρέψει στην πατρίδα της. Λίγα χρόνια αργότερα άρχισε να γράφει και να δημοσιεύει τα κύρια έργα της, συνήθως με το ανδρικό καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ιζάκ Ντίνεζεν και σε ταυτόχρονες αγγλικές και δανικές εκδόσεις.[.............................] 

ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Κάρεν Μπλίξεν - Βιογραφία - Σαν Σήμερα .gr

3. Κάρεν Μπλίξεν - Βικιπαίδεια ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ  1. Πέρα από την Αφρική  (Οut of Africa) / 1985   Μια δανέζα βαρόνη ανάμεσα στους Μασάι «Τώρα, αναπολώντας τη ζωή μου στην Αφρική,αισθάνομαι ότι μπορεί απόλυτα να περιγραφεί ως η ύπαρξη ενός ανθρώπου που ήρθε από έναν βιαστικό και θορυβώδη κόσμο σε έναν τόπο γαλήνιο». Η συγγραφέας και βαρόνη Κάρεν φον Μπλίξεν (που άρχισε να δημοσιεύει τα κυριότερα έργα της με το ανδρικό καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ισακ Ντίνεσεν) έζησε στη Μαύρη Ηπειρο επί δεκαεπτά συναπτά έτη- την περίοδο που κορυφωνόταν η αποικιοκρατική δράση των μεγάλων δυνάμεων. Επιπλέον, όσο εκείνη ήταν μακριά από τη γενέτειρά της, το Ρούνγκστεντ της Δανίας, μεσολάβησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο οποίος έφερε το οριστικό τέλος τεσσάρων αυτοκρατοριών στην Ευρώπη. Γρηγόρης Μπέκος, ΒΗΜΑ της Κυριακής 27/2/2011 «Τώρα, αναπολώντας τη ζωή μου στην Αφρική,αισθάνομαι ότι μπορεί απόλυτα να περιγραφεί ως η ύπαρξη ενός ανθρώπου που ήρθε από έναν βιαστικό και θορυβώδη κόσμο σε έναν τόπο γαλήνιο». Η συγγραφέας και βαρόνη Κάρεν φον Μπλίξεν (που άρχισε να δημοσιεύει τα κυριότερα έργα της με το ανδρικό καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ισακ Ντίνεσεν) έζησε στη Μαύρη Ηπειρο επί δεκαεπτά συναπτά έτη- την περίοδο που κορυφωνόταν η αποικιοκρατική δράση των μεγάλων δυνάμεων. Επιπλέον, όσο εκείνη ήταν μακριά από τη γενέτειρά της, το Ρούνγκστεντ της Δανίας, μεσολάβησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο οποίος έφερε το οριστικό τέλος τεσσάρων αυτοκρατοριών στην Ευρώπη. Το 1913, σε ηλικία 28 ετών, εγκατέλειψε την πατρίδα της προκειμένου να παντρευτεί τον δεύτερο ξάδερφό της, τον σουηδό βαρόνο Μπρορ φον Μπλίξεν-Φίνεκε, και να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή στην τότε Βρετανική Ανατολική Αφρικήτη σημερινή Κένυα. Το βιβλίο της «Πέρα από την Αφρική», που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1937 (γράφτηκε στα αγγλικά και στη συνέχεια μεταφράστηκε στα δανέζικα), είναι ουσιαστικά μια πράξη αγάπης απέναντι σε έναν τόπο και στους ανθρώπους του (αυτόχθονες και μόνο καλόβουλους εποίκους) που τη χάραξαν βαθιά. Η Κάρεν Μπλίξεν, έχοντας επιστρέψει στην πατρίδα της ήδη από το 1931, ανασυνθέτει τις εμπειρίες της με νοσταλγία και μια βουβή μελαγχολία, καταθέτοντας μια πολύτιμη μαρτυρία ζωής για έναν ακόμη χαμένο παράδεισο στο μεταίχμιο ενός κόσμου που αλλάζει. Το 1917, εξαιτίας του Μεγάλου Πολέμου, οι τιμές του καφέ είχαν ανέβει και ο σύζυγός της, ο οποίος αρχικά είχε σκοπό να στήσει μια γαλακτοκομική επιχείρηση βοοειδών αλλά στην πορεία έριξε το επιχειρηματικό του βάρος στην καλλιέργεια καφεόδεντρων, αποφάσισε να επενδύσει αγοράζοντας τη γη όπου βρισκόταν η εμβληματική αγροικία που περιγράφει η συγγραφέας στο βιβλίο. Γύρω από αυτήν, πρακτικά αλλά και συμβολικά, αρχίζει να αναπτύσσει η ίδια μια σχέση εμπιστοσύνης και άφοβου συγχρωτισμού με τους ιθαγενείς κολίγους που βρίσκονται στη δούλεψή της, τους γηγενείς εργάτες της φυλής Κικούγιου, οι οποίοι απέκτησαν το δικαίωμα να μένουν στις ακαλλιέργητες αυτές εκτάσεις (που τους υπεξαίρεσαν οι βρετανοί αποικιοκράτες) με αντάλλαγμα τον παραγωγικό τους μόχθο. Η αντισυμβατική βαρόνη όμως, που μας μεταφέρει τις συνήθειες των μαχητών Μασάι αλλά και των «αριστοκρατών» Σομαλών, δεν τους έβλεπε μόνο σαν τα σκληρά χέρια που της διεκπεραίωναν τις δουλειές, καθώς «οι ιθαγενείς ήταν η Αφρική με σάρκα και οστά». Τα πρώιμα αυτά απομνημονεύματα διαρθρώνονται σε πέντε κεφάλαια που τα χαρακτηρίζουν η χαλαρή πλοκή και η αδιαφορία για την οποιαδήποτε χρονική αλληλουχία. Η Μπλίξεν, που σπούδασε ζωγραφική στην Κοπεγχάγη, τη Ρώμη και το Παρίσι, ανακλά με επιδεξιότητα (γνώρισμα και της μεταφράστριας, βεβαίως) τα παλλόμενα περιγράμματα τόπων και ανθρωπίνων χαρακτήρων, καθώς και τους ρυθμούς μιας ζωής που έζησε σε έναν τόπο ηρεμίας και δημιουργικής αταξίας. «Στην καρδιά του αφρικανικού δάσους υπάρχει ένας κούκος που τραγουδά τις πιο ζεστές μέρες.Και το τραγούδι του είναι,θαρρείς,ο ηχηρός χτύπος της καρδιάς του κόσμου». Κάπως έτσι,ακολουθούμε τη συγγραφέα στις περιπλανήσεις της στα πυκνόφυτα δάση και στις αχανείς αφρικανικές στέπες μέρα και νύχτα,με ήλιο και βροχή,στις δουλειές της μαζί με την παρέα του έμπιστου οικονόμου και μεταφραστή των σουαχίλι Φαράχ Αντεν ή του βραχύσωμου και ιδιότροπου νεαρού Καμάντε.Παρακολουθούμε επίσης το μεγάλωμα και την απελευθέρωση μιας νεαρής αντιλόπης,τα νυχτερινά σαφάρι,αλλά και ένα ατύχημα μεταξύ των κολίγων του αγροκτήματος που έχει ως συνέπεια η Μπλίξεν να ασχοληθεί με τις έννοιες της δικαιοσύνης και της τιμωρίας, με τους όρους των ιθαγενών. Διάσημη και επιτυχημένη (επτά Οσκαρ) είναι η κινηματογραφική ταινία του 1985 «Πέρα από την Αφρική»,σε σκηνοθεσία Σίντνεϊ Πόλακ και με πρωταγωνιστές τους Μέριλ Στριπ και Ρόμπερτ Ρέντφορντ.Ο τελευταίος ενσαρκώνει τον Ντένις Φιντς-Χάτον,με τον οποίο στην πραγματικότητα η Κάρεν Μπλίξεν είχε αναπτύξει ερωτική σχέση μετά τον χωρισμό με τον σύζυγό της,ο οποίος ήταν πότης και την απατούσε.Η ταινία,γυρισμένη με καλλιτεχνική «αφορμή» το βιβλίο και ορισμένες βιογραφικές αναφορές της Κάρεν Μπλίξεν,είναι περισσότερο μια καλογυρισμένη χολιγουντιανή ιστορία αγάπης και λιγότερο πιστή μεταφορά του βιβλίου- κάτι που άλλωστε θα ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα. ********************** ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΕ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΙΝΤΝΕΪ ΠΟΛΑΚ  ΜΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕΡΙΛ ΣΤΡΙΠ ΚΑΙ ΡΟΜΠΕΡΤ ΡΕΝΤΦΟΡΝΤ ΚΑΙ ΚΕΡΔΙΣΕ 7  ΑΠΟ ΤΑ 11 ΟΣΚΑΡ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΤΑΘΗΚΕ   Πέρα από την Αφρική - Βικιπαίδεια ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ - OUT OF AFRICA(κριτική της ταινίας) 2.Histoire Immortelle (1968)  Ταινία του Όρσον Ουέλς βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα της Κάρεν Μπλίξεν Αθάνατη Ιστορία - Γνωστό και ως: The Immortal Story Une Histoire Immortelle
Εποχής | 58'
	Χρώμα: Έγχρωμο Ήχος: Mono Γλώσσα: Γαλλικά

Ο μοναχικός, πάμπλουτος και ελαφρώς ξεμωραμένος κύριος Κλέι είναι άλλος ένας κρίκος στην αλυσίδα των αμοραλιστών υπερ-ηρώων / alter ego του Orson Welles. Ένας Πολίτης Κέιν που δεν έχει καν το αποκούμπι ενός rosebud είναι αυτός ο μεγαλέμπορος του 19ου αιώνα, που έστησε τη μικρή του αυτοκρατορία στο Μακάο της Κίνας. Ανάμεσα στον Κέιν και τον Κλέι (ακόμα και η εγγύτητα των ονομάτων δεν πρέπει να θεωρηθεί ως τυχαία) παρεμβάλλεται ένα ολόκληρο πάνθεον από δαιμονικές φιγούρες, που υπερέβησαν τα εκάστοτε εσκαμμένα και τιμωρήθηκαν για την «Ύβρη» τους: από τον Κύριο Αρκάντιν και τον Γιόζεφ Κ. της «Δίκης» μέχρι τον «Άρχοντα του τρόμου» και τους πρωταγωνιστές των σαιξπηρικών μεταφορών του Welles. Εάν έχει (χιλιο)ειπωθεί ότι κάθε μεγάλος δημιουργός γυρίζει ξανά και ξανά την ίδια ταινία, εδώ το κλισέ μοιάζει να ισχύει με την εξής απόχρωση: οι ταινίες του Welles υπήρξαν η αναπαραγόμενη επεξεργασία μιας υπαρξιακής εξίσωσης –με το σκηνοθέτη να «πειράζει» τις τιμές των κρίσιμων παραγόντων, μεταθέτοντας συνεχώς το κέντρο βάρους.

Αυτό σημαίνει ότι το βασικό μοτίβο της «κοσμικής ζυγαριάς» παραμένει το ίδιο, και μένει να ανακαλύψουμε το εντελώς ιδιαίτερο μπαλαντζάρισμα που επιχειρείται στην «Αθάνατη Ιστορία» . Εκτός από τον Κλέι, η τράπουλα των χαρακτήρων συμπληρώνεται από άλλα τρία φύλλα, τα οποία θα ανοίξουν ένα-ένα: ο Εβραίος σύμβουλος, μεσάζων στο διεστραμμένα φιλόδοξο σχέδιο του αφεντικού του. Η Βιρζινί, κόρη ενός συνεργάτη του Κλέι, που ο τελευταίος ώθησε στην αυτοκτονία. Ο Πολ, που θα προσληφθεί για να εκπληρώσει την αποστολή: να αναπαραστήσει, δηλαδή, το μύθο του ναύτη που γονιμοποιεί την γυναίκα του πλούσιου γέρου. Την ίδια στιγμή, ο θρύλος θα έχει μεταφερθεί στο πεδίο της πραγματικότητας. Είναι κάτι τέτοιο δυνατό;

Σε αυτό το ιδιότυπο, εμφανώς σημειολογικό παιχνίδι ρόλων, ο κάθε ήρωας είναι ταυτόχρονα φορέας της αναίρεσής του: ο Κλέι εξανίσταται στο άκουσμα κάθε λογής προφητειών, απαιτεί γεγονότα. Κι όμως, πέφτει στην ίδια παγίδα επιχειρώντας να υλοποιήσει το μύθο (θα δούμε παρακάτω γιατί). Η Βιρζινί επαγγέλλεται δια του ονόματός της την απολεσθείσα παρθενία της. Κι όμως –ανατροπή… της ανατροπής –σαν ανέγγιχτη Παρθένος θα νιώσει «τη γη να σείεται». Ο Πολ, τέλος, εκπληρώνει στο έπακρο την αποστολή που του έχει ανατεθεί. Αποφασίζοντας, ωστόσο, να την κρατήσει ως επτασφράγιστο μυστικό, καταλήγει να διαιωνίσει το μύθο.

Κατά πρώτο και κύριο λόγο, η σπουδαία αναμέτρηση της «Αθάνατης Ιστορία» λαμβάνει χώρα ανάμεσα στον Κλέι και την πραγματικότητα. Προ πολλού αποσπασμένος από αυτήν, ο μοναχικός μεγιστάνας στέκει στο ημίφως σαν τοτέμ χωρίς πιστούς, μια αυτάρεσκη θεϊκή μικρογραφία που αποζητά να επιβεβαιωθεί ως τέτοια. Μόνο που το οικοδόμημα της Ύβρεώς του είναι θεμελιωμένο από το απόσταγμα μιας αρχής του Χέγκελ: ό,τι είναι λογικό είναι πραγματικό και ό,τι είναι πραγματικό είναι λογικό. Ο Ένγκελς ερμήνευσε το παραπάνω απόφθεγμα, μεταγγίζοντάς το στους νόμους της Ιστορίας: «στην πορεία της ανάπτυξης, ό,τι ήταν πραγματικό γίνεται εξωπραγματικό… και στη θέση της θνήσκουσας πραγματικότητας έρχεται μια νέα, βιώσιμη».

Πράγματι, ο εκφυλισμένος Κλέι θα συντριβεί. Επιχείρησε να δημιουργήσει Ιστορία εκ του μηδενός και όχι να συνειδητοποιήσει τη θέση του εντός της, οραματιζόμενος έτσι την αυτοκαταστροφή του. Ενεργώντας ως Δημιουργός, αναπόφευκτα έγινε ο νεκρός Θεός του Νίτσε. Διότι οι νέοι Θεοί θα γεννώνται από τα κουφάρια των προκατόχων τους, μέχρι τον πολυαναμενόμενο οριστικό αφανισμό τους.

Αυτή ακριβώς είναι η «Αθάνατη Ιστορία»: ένα παραμύθι που επαναλαμβάνεται στο διηνεκές της ιστορικής προόδου. Γι αυτό και ο μέγας Welles θα φορέσει τη μάσκα του παραμυθά, επενδύοντας την ευθύγραμμη αφήγησή του με ένα πέπλο ελαφρώς απόκοσμο και μεταφυσικό. Έντονη εξπρεσιονιστική σκίαση, αλλόκοτες γωνίες λήψης, κάδρα που πολλαπλασιάζουν το αναπαριστώμενο πρόσωπο, και φυσικά ένας παντογνώστης αφηγητής που τίθεται υπεράνω όλων. Η υπέροχη μουσική του Erik Satie απλούστατα υπογραμμίζει το σαφές: την γλυκόπικρη τραγική ειρωνεία, την βαθιά αγωνία όποιου αφουγκράζεται τους ήχους ενός κοχυλιού.

Βαθμολογία: (9/10)

Κωνσταντίνος Σαμαράς (Cineυρωπαϊκόν)

Κάρεν Μπλίξεν

Δανέζα συγγραφέας, με σημαντικό έργο, κυρίως στη φόρμα του διηγήματος, και διεθνή απήχηση. Έργα της έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από σπουδαίους σκηνοθέτες.

AddThis Sharing Buttons

Share to Facebook

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/2622?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=sinevi_san_simera&utm_term=2022-04-17

© SanSimera.gr