Και τώρα ήρθε το final cut... Η Ετέλ Aτνάν έσβησε στο Παρίσι, 14.11.2021...

 

Eτέλ Αντνάν / The Final Cut

Eτέλ Αντνάν (1925-2021)

 

O χρόνος πλέον μετράει αντίστροφα...

avgi.gr 

4-5 λεπτά

---

Βουβούλα Σκούρα 

 

 Πρώτη συνάντηση... Αθήνα 2003

Βηρυτός, 2010, Μάιος

Η Nidal Al Achkar οργανώνει ένα συμπόσιο για την Ετέλ Αντνάν με τη συμμετοχή διανοουμένων, συγγραφέων, ποιητών, σκηνοθετών από όλο τον κόσμο. Είχα να πάω στην Βηρυτό από το 2006... Μετά ακριβώς από τα γεγονότα με το Ισραήλ και τον βομβαρδισμό της πόλης. Τα γυρίσματα για την ταινία έγιναν τότε σ’ αυτό το κλίμα, με τη βοήθεια του καθηγητή Ιστορίας Fawwaz Traboulsi. Μιλήσαμε για την Ετέλ.

Την Ετέλ Αντνάν, γεννημένη στη Βηρυτό από Ελληνίδα μητέρα από τη Σμύρνη και πατέρα από τη Συρία, με σπουδές Φιλοσοφίας στη Σορβόννη, στο Μπέρκλεϊ και στο Χάρβαρβντ, κυριολεκτικά μεγαλωμένη μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Μιλήσαμε λοιπόν για την Ετέλ, μια συγγραφέα που με εκθέσεις, εκδόσεις, ομιλίες, και ταξίδια, πολλά ταξίδια, δημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο από θραύσματα εικόνων, γλωσσών, ανθρώπων, ταυτοτήτων. Με μια μοναδική ευαισθησία και διεισδυτικότητα που την έχουν κάνει διάσημη σε όλο τον κόσμο. Και ταυτόχρονα αναζητά εκείνες τις μικρές ελληνικές στιγμές στη μνήμη της, της Ελληνίδας μητέρας, και τον κόσμο των παραμυθιών και της γραφής των ποιημάτων στην αραβική γλώσσα, μνήμη πατέρα.

Μέσα σε κλειστούς και ανοιχτούς χώρους, με εναλλαγές φωτός και σκότους, χειμαρρώδους πολυγλωσσικού λόγου, μεγάλων παύσεων, συζητήσεις μικρών και μεγάλων θεμάτων, με αναφορές στα πολλά ταξίδια της, δημιουργήσαμε έναν ολόκληρο κόσμο, τον κόσμο της, με αφετηρία και επιστροφή τη Βηρυτό. Πρέπει να τα μαζέψεις όλα, λέω στον εαυτό μου, όλα τα μικρά πολύτιμα κομμάτια αυτών των χρόνων σαν διαμάντια και να τα τοποθετήσεις στο σωστό μέρος. Για να έχεις όχι την εικόνα της, αλλά την προσωπικότητά της.

Η ώρα του μοντάζ, Παρίσι 2004

Η Ετέλ στο στούντιό της πίσω από τη γραφομηχανή της. Την κλείνει. Καρφώνει το βλέμμα της σταθερά απέναντι. Απέναντι πού; Στα βουνά του Λιβάνου ή στις θάλασσες της Σκοπέλου; Αυτό το διεισδυτικό βλέμμα της γνώσης και της ανθρωπιάς. Της αγωνίας και της γαλήνης. Αυτό το βλέμμα στο πρόσωπο της Ετέλ, πολιορκούμενο από προβληματισμούς και ανάσες. Η Ετέλ, μια γυναίκα της Μεσογείου με την μακριά παράδοση, είναι ήρεμη και δυνατή. Με την καλλιτεχνική ευαισθησία της δημιουργεί μια γεωγραφία από ανοιχτούς ορίζοντες. Τους κόσμους της που θα μας αναλύσει. Για τα γράμματα που ζωγραφίζει μέσα στα γράμματα.

Για την ανάγκη της διπλής της έκφρασης: ζωγραφική-γραφή, ελληνικά-αραβικά, γαλλικά-αγγλικά.

Μέσα από τις γλώσσες, όπως ακούγονται στην ταινία, βιώνει μια εσωτερική εξορία στην αναζήτηση της καταγωγής της.

Θυμάμαι. Παρίσι, 2004

Καθώς πίναμε καφέ, τον συγκλονιστικό προφορικό της μονόλογο στα γαλλικά. 35 λεπτά «Περί μαντίλας»...

[...] όταν οι Bεδουίνοι ταξίδευαν, οι γυναίκες ζούσαν μαζί με τους άνδρες και δεν είχαν σπίτια, έμεναν σε σκηνές. Συνεπώς, αρχικά στο Iσλάμ δεν υπήρχε χωρισμός ανδρών και γυναικών. Αυτό άρχισε μετά από πολλά χρόνια. Υπάρχουν ορισμένοι που λένε ότι άρχισε στο Iράν. Δεν το ξέρουμε. Ωστόσο, είναι ένα φαινόμενο της πόλης, είναι αστικό φαινόμενο.

Πρόκειται για αστικό πολιτισμικό φαινόμενο [...] Πρόκειται για πρωτόγνωρο φαινόμενο, για πρωτόγνωρο φανατισμό. Φανατισμός υπήρχε πάντοτε, αλλά σήμερα ο φανατισμός αυξάνεται αντί να υποχωρεί κι αυτό επειδή είναι ένα μείγμα πολιτικής και θρησκείας. [...]

Η ώρα του νερού και της θάλασσας

Βαρκελώνη / Σκόπελος / Βηρυτός / Ρώμη

Περίπατοι. Μπροστά στη θάλασσα, στα μισοκατεστραμμένα σπίτια, όσα έχουν απομείνει από τον εμφύλιο στη Βηρυτό. Το νερό της θάλασσας, μια τεράστια ακουαρέλα. Θα μας μεταφέρει στη Σκόπελο. Και στα χρώματα της ελιάς. Ζωγραφιές ελληνικού τοπίου από το πλοίο που καθυστερεί. Ο ρευστός «χαμένος» χρόνος των Ελλήνων. Το δυνατό φως κάνει τα πάντα να υπάρχουν σαν πίσω από ομίχλη. Τόσο δυνατό, που από πίσω του κρύβεται αόρατα ο θάνατος.

Και τώρα ήρθε το final cut... Η Ετέλ έσβησε στο Παρίσι, 14.11.2021...

* Η Βουβούλα Σκούρα είναι εικαστικός-σκηνοθέτιδα

  See :  The Many Loves of Etel Adnan |

********************

 

*****************************

Ετέλ Αντνάν - Το Τίμημα Που Δεν Είμαστε Διατεθειμένοι Να Καταβάλουμε Για Τον Ερωτα

Η Ετέλ Αντνάν γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθωμανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϊ και το Χάρβαρντ. 

Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζωγράφος. 

 Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο τού Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, "μια Αμερικανίδα ποιήτρια". Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ως το 1976. Το 1977 το πεζογράφημά της "Sitt Marie-Rose" δημοσιεύτηκε στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. 

Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. 

Έργα της για το θέατρο έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο της πολύγλωσσης όπεράς του "Civil wars", το 1985.

 Το ποίημά της "Τζενίν" διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις, στην Αθήνα το 2005. Έργο της βασισμένο στο ποίημα "To Be In a Time of War", με κείμενα του Heiner Muller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντίσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στο Κάσελ της Γερμανίας το 2012.

Μουσική σε αυτό το βίντεο