Αναλύοντας σημειολογικά μια πανοραμική φωτογραφία της μεταοθωμανικής Αθήνας

Μια πρωτοφανής φωτογραφία της μεταοθωμανικής Αθήνας

Απόπειρα αποκρυπτογράφησης των δεδομένων μιας πανοραμικής φωτογραφίας
που φανερώνεται για πρώτη φορά και εξελίσσει τη γνώση μας για την παλιά Αθήνα

Τεκμηρίωση και σχόλια: Σαμσών Ρακάς

Πηγή: ασσόδυο1-2.gr

13-16 λεπτά

---

Σαν ψέμα μοιάζει εν έτει 2020 να εμφανίζεται μια τόσο «αρχαία» και πανοραμική εικόνα της Αθήνας, που παλεύει από οθωμανικό χωριό να γίνει ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Σαν ψέμα μοιάζει, αν όχι σαν θαύμα, να παρακολουθούμε τρεις ανθρώπους να κάθονται πάνω στην πρωτόλεια κυκλική διαμόρφωση της σημερινής πλατείας Κοτζιά, με την Ομόνοια από πίσω να είναι ακόμη πεδιάδα. Όμως δεν είναι ψέμα χάρη στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας που τον Φεβρουάριο του 2020 ψηφιοποίησε ένα σπάνιο άλμπουμ κάμποσων αθηναϊκών φωτογραφιών [Recueil de photographies d’ Athènes et ses antiquités, offert au prince impérial] που μοιάζουν με μακέτες από ένα μετα-αποκαλυπτικό φιλμ: είναι η πρώτη φορά που οι φωτογραφίες αυτές αποκαλύπτονται σε τόσο μεγάλη ψηφιακή ανάλυση, παρέχοντάς μας τη δυνατότητα εμβάθυνσης. Σε πρώτη φάση θα ασχοληθούμε με μία εξ αυτών, σπάζοντάς την σε αρκετά μικρά κομμάτια, εποπτεύοντας λεπτομερώς την μέχρι πρότινος αθέατη γεωγραφία της Αθήνας, 25 περίπου χρόνια μετά την ανακήρυξή της ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους.

.

ΕΡΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΗΝΑΣ ΓΩΝΙΑ

Δεν ξέρουμε ούτε τον φωτογράφο ούτε και τη χρονολογία. Είναι όμως σαφές πως είναι ανεβασμένος στην Ακρόπολη και φωτογραφίζει προς βορρά. Ο τρούλος του τζαμιού του Τζισταράκη που στέκει ως ορόσημο μέχρι τις μέρες μας στην πλατεία Μοναστηρακίου αχνοφαίνεται στην κάτω αριστερή γωνία της φωτογραφίας μας. Μπροστά του ο ναός της Παναγίας Παντάνασσας με το παλιό ψηλόλιγνο καμπαναριό. Βρισκόμαστε οπωσδήποτε Ερμού και Αθηνάς γωνία.

ΤΑ ΧΑΜΟΣΠΙΤΑ ΤΩΝ ΚΑΡΑΓΩΓΕΩΝ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΘΗΝΑΣ

Ας διασχίσουμε την Αθηνάς, λοιπόν, μέχρι τέλους να δούμε πού θα μας βγάλει ο χωμάτινος δρόμος: Έναν ακανόνιστο μαχαλά αντικρύζουμε με κολλημένες στέγες. Αραγμένες άμαξες με άλογα στέκονται μπροστά από κατώφλια φτωχικών σπιτιών και παράγκων. Γειτονιά καραγωγέων και χαμάληδων για να εμπνέουν τον Παπαδιαμάντη, που την στιγμή της φωτογραφίας πηγαίνει στο δημοτικό σχολείο της Σκιάθου. Κάποιοι καροτσιέρηδες εμφανίζονται εν μέσω εργασίας να κουβαλούν πράγματα μέσα στο μεσημεριανό λιοπύρι. Δεν είναι τυχαίο το παρατσούκλι της περιοχής εκείνα τα χρόνια: «στις καρότσες». Τριγύρω, τα απλωμένα ασπρόρουχα επιβάλλονται στο σκηνικό. Ξέρουμε πού ακριβώς βρισκόμαστε. Η εκκλησία του αγίου Δημητρίου στα αριστερά (ανέγερση 1845), με το σχεδόν απαράλλαχτο στις μέρες μας καμπαναριό, παραπέμπει με βεβαιότητα στη συνοικία του Ψυρρή και στις κρυμμένες οδούς Παλλάδος, αγίου Δημητρίου, Καλαμίδα κ.λπ.

[..............................]

ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Μια πρωτοφανής φωτογραφία της μεταοθωμανικής Αθήνας... - ασσόδυο