Δευτέρα, Απριλίου 26, 2021

Άλντους Χάξλεϊ: Όταν στους σκλάβους θ' αρέσει η σκλαβιά

Γιώργος X. Παπασωτηρίου*

Πηγή: artinews.gr

Ο Άλντους Χάξλεϊ είναι ο συγγραφέας του απελπιστικά προφητικού βιβλίου επιστημονικής φαντασίας «Ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος». Και είναι αυτός που είπε: "Μόνο ένα μεγάλο λαϊκό κίνημα υπέρ της αποκέντρωσης της εξουσίας και της αυτοοργάνωσης μπορεί να σταματήσει τη σημερινή τάση προς τον ολοκληρωτισμό", όπου ένα ισχυρό διευθυντήριο πολιτικών και μια στρατιά από μάνατζερ θα ελέγχουν έναν πληθυσμό σκλάβων χωρίς καν να χρειάζεται να ασκήσουν εξαναγκασμό, αφού στους σκλάβους θα αρέσει η σκλαβιά τους! Αυτό έχει ανατεθεί στα υπουργεία προπαγάνδας, στους εκδότες και τους μιντιάρχες, καθώς και στο σχολείο.

Ο «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος» είναι ο «Brave New World», είναι η Αμερική, αυτό το εργαστήρι της κοινωνίας του μέλλοντος. Είναι η ταξική κοινωνία η οποία υφίσταται ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, το οποίο έχει απαλείψει την ιστορική μνήμη και έχει επιβάλει έναν γενικευμένο ηδονισμό ως τρόπο ζωής. Όλα εδώ είναι ρευστά και δεν υπάρχει καμία δέσμευση. Η αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους δεν γίνεται με φυσικό τρόπο αλλά στα κρατικά εργαστήρια, με τη μέθοδο της κλωνοποίησης, και ανάλογα με την ποσότητα οξυγόνου που παρέχεται στα έμβρυα παράγονται πέντε τύποι ανθρώπων. Οι ικανότητες και η ευφυΐα προκαθορίζονται, ο καθένας κάνει τη δουλειά για την οποία είναι βιολογικά προορισμένος.

Το σεξ είναι ελεύθερο και η πολιτεία το προπαγανδίζει με το σύνθημα «οι πάντες ανήκουν στους πάντες». Όλοι παίρνουν ένα ψυχοτρόπο που αποκαλείται «σόμα» και το οποίο δημιουργεί αισθήματα ευφορίας.

Χάξλεϊ ή Όργουελ;

Τελικά, ποιος έχει δίκιο, ο Χάξλεϊ ή ο Όργουελ; διερωτάται ο Νιλ Πόστμαν*. Ο Πόστμαν παραδέχεται ότι σήμερα υφίστανται ήδη οι πολιτισμοί-φυλακές και οι μηχανισμοί ελέγχου της σκέψης όπως ακριβώς τις περιέγραψε ο Όργουελ. Ότι ο σύγχρονος πολιτισμός με την υπερπληροφόρηση «πνίγει» την αλήθεια μέσα στο «θόρυβο» και τη σύγχυση - γεγονός που καθιστά άχρηστη την απαγόρευση-, ενώ αξιώνει την κοινοτοπία, τα «σκουπίδια» και το χάχανο. Βασανιζόμαστε, σήμερα, όπως ο πληθυσμός στο «Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο» του Χάξλεϊ, όχι γιατί γελάμε αντί να σκεφτόμαστε, αλλά γιατί δεν ξέρουμε ούτε γιατί γελάμε ούτε για ποιο λόγο έχουμε σταματήσει να σκεφτόμαστε.

Ο Ν. Πόστμαν θεωρούσε την τηλεόραση ως κρίσιμο εργαλείο για το νέο πολιτισμό και το νέο ολοκληρωτισμό. Κι αυτό γιατί η τηλεόραση συνιστά μία «μεταφορά»(metaphora), και η μεταφορική λειτουργία της συνίσταται στους συμβολισμούς των πληροφοριών της, στις πηγές, την ποιότητα και την ταχύτητα της ενημέρωσης και το περιβάλλον μέσα στο οποίο παράγονται οι ειδήσεις. Με την μεταφορική της λειτουργία η τηλεόραση ποιεί πολιτισμό, διότι μεταβάλλει ριζικά τον τρόπο και το περιεχόμενο του δημόσιου διαλόγου. Ο λόγος των δημόσιων συζητήσεων είναι νηπιακός και αντίστοιχος με το γενικευμένο "πολιτισμό των χάχανων" και της ευτελούς ψυχαγωγίας.
«Σκέπτομαι» έγραφε για τις ΗΠΑ ο Νόρμαν Μέιλερ(Μάγισσα τέχνη) ότι αυτή η πλούσια και ισχυρή χώρα, "αυτή η λαίμαργη δημοκρατία που κατέψυξε το φαΐ της προτού το κάψει... αυτή η σαδιστικά επαναστατημένη Δημοκρατία που της άρεσαν τα πέτσινα, τα σαδομαζοχιστικά... ναι, αυτή η Αμερική, η τρομοκρατημένη, κάλλιστα χρειαζόταν την τηλεόραση - είμαι εδώ για να σε νεκρώσω, το χρειάζεσαι!».

Τελικά, απομένει μόνο ο δαιμονισμός, «η μιλιά της βουβαμάρας»(Κίκεργκωρ) του αποβλακωμένου και χειραγωγημένου ιδιώτη καθώς και ένας ζωώδης ηδονισμός. Παραμένει αιωρούμενο και το ερώτημα αν θα επαληθευθεί η πρόβλεψη του Άλντους Χάξλεϊ που έγραφε ότι "Μπορεί αυτός ο κόσμος να είναι η κόλαση κάποιου άλλου πλανήτη;".

*"Τηλεόραση, ο πολιτισμός του θανάτου"