Φόρος τιμής στον Ανταίο Χρυσοστομίδη
του Φίλιππου Φιλίππου
Το 2006 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη μια συλλογή διηγημάτων, γραμμένων από τους επιφανέστερους Ιταλούς συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας, δηλαδή την αφρόκρεμα, τον Αντρέα Καμιλέρι, τον Αμανίτι, τον Μαντσίνι, τον Καρλότο, τον Λουκαρέλι, τον Ντε Κατάλντο, τον Ντε Σίλβα, τον Φαλέτι και τον Φόις. Τίτλος του ήταν Εγκλήματα και μεταφραστής των διηγημάτων ήταν ο Ανταίος Χρυσοστομίδης (σπούδασε αρχιτεκτονική στη Ρώμη), βραβευμένος με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης (2003) για το βιβλίο του Αντόνιο Ταμπούκι Είναι αργά, όλο και πιο αργά.
Η επιτυχία του βιβλίου ήταν τέτοια, που ο Χρυσοστομίδης αποφάσισε να κάνει κάτι παρόμοιο στη χώρα μας. Βαθύς γνώστης της ελληνικής λογοτεχνίας (άρχισε να γράφει στο περιοδικό Θούριος, που ήταν δημοσιογραφικό όργανο της οργάνωσης Ρήγας Φεραίος, έγραφε βιβλιοκριτικά σημειώματα στην Αυγή, ενώ επί δέκα χρόνια ήταν διευθυντής του περιοδικού PLAYBOY, όπου δημοσιεύονταν διηγήματα ελλήνων συγγραφέων), όσο και της ιταλικής, αλλά και της παγκόσμιας, επέλεξε δέκα έλληνες συγγραφείς (εφτά άντρες και τρεις γυναίκες) που έγραφαν αστυνομικά ή φλέρταραν με το είδος και τους ανέθεσε να γράψουν ένα αστυνομικό διήγημα. Ήταν οι Αποστολίδης, Δανέλλη, Κακούρη, Κυριακόπουλος, Μαμαλούκας, Μάρκαρης, Μαρτινίδης, Μπράμος, Πολιτοπούλου και Φιλίππου. Έτσι, το 2007 εκδόθηκε από τον Καστανιώτη ο συλλογικός τόμος Ελληνικά εγκλήματα, ο οποίος είχε τόσο μεγάλη εμπορική επιτυχία που τα επόμενα χρόνια κυκλοφόρησαν τα Ελληνικά εγκλήματα 2, 3 και 4.
Έγραψε τότε στον πρόλογο του τόμου: «Η ιδέα να φτιάξουμε ένα αντίστοιχο τόμο με ελληνικά εγκλήματα ήρθε φυσιολογικά, όταν μετέφραζα το ιταλικό βιβλίο. Αναρωτήθηκα: Γιατί να μην επαναλάβουμε αυτή την πρωτότυπη ιδέα βάφοντας τη συλλογή με ελληνικά χρώματα; Κι επειδή, όταν μια συνταγή είναι καλή , δεν χρειάζεται να την αλλάζεις, η ελληνική συλλογή θα μπορούσε να πατήσει στην ιταλιάνικη συνταγή: συγγραφείς διαφορετικοί μεταξύ τους, από διαφορετικές γενιές, από διαφορετικές σχολές, χωρίς συγκεκριμένο θέμα, ο καθένας ελεύθερος να γράψει ό,τι θέλει –αρκεί να υπήρχε το βασικό συστατικό κάθε αστυνομικού πονήματος: ένα έγκλημα».
Εκείνος ο πρόλογος κατέληγε ως εξής: «Έχω την αίσθηση ότι τελειώνοντας και το τελευταίο διήγημα της συλλογής, ο αναγνώστης θα έχει μπροστά του ένα πιο καθαρό κάδρο αυτού που ονομάζουμε νεοελληνική κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα θα έχει ψυχαγωγηθεί έτσι όπως μόνο η καλή αστυνομική λογοτεχνία μπορεί να κάνει. Μάρτυρές μου άνθρωποι σαν τον Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, που ήταν φανατικός αναγνώστης αστυνομικών μυθιστορημάτων, και τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, που θεωρούσε ότι η περιπέτεια της ζωής βρίσκεται μόνο στις αστυνομικές ιστορίες».
Στους επόμενους τρεις τόμους ο Χρυσοστομίδης αύξησε τον αριθμό των διηγημάτων και κυρίως προσέγγισε κι άλλους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας: Αγαπητός, Γκάκας, Λύκαρης, Τ. Μιχαηλίδης, Α. Μιχαηλίδης, Μουζουράκης, Παυλιώτης, Ράγκος. Επίσης, απευθύνθηκε και σε μη αστυνομικούς συγγραφείς, στους οποίους –γνωρίζοντας τις αφηγηματικές τους ικανότητες –, τους έπεισε να γράψουν μια αστυνομική ιστορία. Αυτοί που δέχτηκαν την πρόκληση και έγραψαν μια επιτυχημένη αστυνομική ιστορία ήταν οι Κατσουλάρης, Μιχαλοπούλου, Πιμπλής, Βασιλικός, Γριπιώτης, Σταμάτης, Καρτερός, Μεθενίτης, Τριανταφύλλου.
Και φθάνουμε αισίως στο σήμερα, στα Ελληνικά εγκλήματα 5, έναν τόμο που περιλαμβάνει δεκαπέντε σύγχρονα ή επίκαιρα διηγήματα. Δέκα από αυτά δημοσιεύτηκαν στα τέλη του 2018 στην Τουρκία από τις εκδόσεις Istos σε μια συλλογή με τον τίτλο Yunankarasi (=Ελληνικό νουάρ), την οποία επιμελήθηκε ο Βασίλης Δανέλλης. Έτσι, προστέθηκαν άλλα πέντε διηγήματα για να συμπληρωθεί ο αριθμός . Τα καινούργια ονόματα που μπήκαν δίπλα στα αρχικά, ας πούμε στους πρώτους διδάξαντες, είναι ο Ν. Γαλανόπουλος, ο Θ. Δραγούμης, ο Κ. Θ. Καλφόπουλος και η Χ. Παπαδημητρίου.
Τον πρόλογο αυτή τη φορά υπογράφει ο Δημήτρης Ποσάντζης, ο επιμελητής του τόμου, τον οποίο αφιερώνει στη μνήμη του Ανταίου Χρυσοστομίδη, τόσο για τη συμβολή του στη σειρά όσο και για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. Εν περιλήψει, ο Ποσάντζης γράφει για τους συγγραφείς και τα περιεχόμενα του τόμου πως ο Α. Αποστολίδης ανιχνεύει την ενύπνια ζωή ενός περίεργου προσώπου, ο Ν. Γαλανόπουλος συστήνει έναν συγγραφέα στον πατριάρχη της αστυνομικής λογοτεχνίας, η Τ. Δανέλλη διερευνά ένα δυστύχημα στο σπίτι ενός μεγαλοδικηγόρου, ο Β. Δανέλλης παρακολουθεί μια γυναίκα να αφηγείται την ιστορία του έρωτά της, ο Θ. Δραγούμης εισβάλλει στα άδυτα ενός γραφείου ιδιωτικών ερευνών, η Α. Κακούρη ανακαλύπτει τρεις δολοφονημένους στους πρόποδες της καμένης Πάρνηθας, ο Κ. Θ. Καλφόπουλος φέρνει στο φως τον παράφορο έρωτα ενός μάστορα ταξιμέτρων, ο Ι. Λύκαρης ταξιδεύει στο Βαλπαραΐζο της Χιλής, ο Π. Μάρκαρης περιδιαβάζει στα υπόστεγα των αστέγων και των επαιτών στην Αθήνα, ο Τ. Μιχαηλίδης συνδέει τον θάνατο του δημοφιλέστερου έλληνα ποδοσφαιριστή με τα μυστήρια των δίδυμων αριθμών, ο Κ. Μουζουράκης ανεβαίνει στο όρος Όθρυς για να εξιχνιάσει μια δολοφονία, η Χ. Παπαδημητρίου μετρά αντίστροφα τις ώρες πριν από τη μυστική συναυλία του Μπρους Σπρίνγκστιν, η Μ. Πολιτοπούλου επιχειρεί να λύσει το αίνιγμα ενός τροχαίου, ο Γ. Ράγκος αφηγείται έναν έρωτα μέχρι θανάτου, ο Φ. Φιλίππου γράφει για τον φόνο ενός άντρα στο Ινστιτούτο Γκαίτε.
Εδώ, ας μου επιτραπεί μια απαραίτητη διευκρίνηση. Τούτο το κείμενο δεν είναι βιβλιοκριτική ούτε βιβλιοπαρουσίαση. Απλώς, ο γράφων, με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου Ελληνικά εγκλήματα 5 θέλησε να αποτίσει φόρο τιμής στον Ανταίο Χρυσοστομίδη, ο οποίος έφυγε πρόωρα από κοντά μας –θύμα μιας σπάνιας και θανατηφόρας ασθένειας–, στις 14 Αυγούστου του 2015. Οι φίλοι κι οι συνεργάτες του τον αποχαιρετήσαμε τρεις μέρες μετά στο Πρώτο Νεκροταφείο της Αθήνας, ενώ τους επικήδειους λόγους εκφώνησαν ο Γιώργος Μπράμος, επιστήθιος φίλος του (κι αυτός πέθανε πρόωρα στα μέσα του φετινού Αυγούστου, ακριβώς στις 14), και η Μικέλα Χαρτουλάρη, στενή του συνεργάτις στην εξαιρετική εκπομπή της ΕΡΤ Οι κεραίες της εποχής μας.
info:Ελληνικά εγκλήματα 5, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2009, σελ. 346, τιμή 15 ευρώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου