"Η γυναίκα είναι ένα σκουλήκι που σέρνεται"!

Πες τα Χρυσόστομε!

ο αναγνώστης στις 8 Μαρτίου, 2015

Της Βίκυς Βασιλάτου. (Για την ημέρα της γυναίκας).

Καθώς βάζεις μια τάξη στη βιβλιοθήκη σου, σπάνια να μη βρεις, αν όχι να ξαναδιαβάζεις, έστω να ξεφυλλίσεις κάποια βιβλία. Το αξιόλογο επιστημονικό επίτευγμα του Cyril Mango, Βυζάντιο, Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία. Ο έγκριτος βυζαντινολόγος εξετάζει πληθώρα θεμάτων που αφορούν στον λαμπρό πολιτισμό των Βυζαντινών όπως οι λαοί και οι γλώσσες, οι πόλεις, οι αιρετικοί, η εκπαίδευση, ο μοναχισμός, η οικονομία, οι πεποιθήσεις της εποχής, ενώ μελετά ταυτόχρονα τη λογοτεχνία, την τέχνη και την αρχιτεκτονική εκείνης της εποχής. Και ανάμεσα στις τριακόσιες και πλέον σελίδες αυτής της χαλκέντερης ιστορικής μελέτης, διαπιστώνεις πως έχεις εγκαταλείψει έναν σελιδοδείκτη σε μια συγκεκριμένη σελίδα, και έχεις γράψει πάνω της, με μολυβένια κεφαλαία, τη λέξη: ΓΥΝΑΙΚΕΣ.
Τον δικό μου σελιδοδείκτη λοιπόν, τυχαίνει να μην τον είχα ξεχάσει, απλώς είχα ξεχάσει γιατί τον είχα αφήσει στη σελίδα 267, στο κεφάλαιο περί Ιδανικής ζωής, και πιο συγκεκριμένα να στέκει πάνω από την άποψη του Μέγα Πατέρα της Εκκλησίας, Ιωάννη του Χρυσόστομου (344/354-407), για τις γυναίκες. Θυμήθηκα μάλιστα πως όταν είχα πρωτοδιαβάσει τα λεγόμενά του -παρά τα κακεντρεχή σχόλιά του-, τα απόλαυσα και, σε σημεία, μάλιστα, γέλασα. Τελικά, μήπως ασπάζεσαι τον αντιφεμινισμό; Αναρωτήθηκα. Για να δώσω μιαν απάντηση στο ερώτημα που μου έθεσα, μοιράστηκα το κείμενο με μερικές φίλες, που θα τις χαρακτήριζα ανοιχτόμυαλες και με έντονη την αίσθηση του χιούμορ. Διαπίστωσα πως συμπλέουν οι αντιδράσεις μας, συμπεραίνοντας πως είτε είμαστε όλες αντιφεμινίστριες είτε έχουμε συνηθίσει σ’ αυτού του είδους τα σχόλια που άλλοτε πυροδοτούν βροντερά γέλια και άλλοτε προξενούν το ακαθόριστο μειδίαμα της Μόνα Λίζα.
Όπως και να ’χει, σκέφτηκα να παραθέσω τούτο το απόσπασμα στις Αναγνώστριες, ως -αντισυμβατικό ίσως- δώρο για την Ημέρα της Γυναίκας, διότι όσες δεν το γνωρίζουν, αξίζει να το ανακαλύψουν, αλλά και να διαπιστώσουν -υποπτεύομαι πως δεν θα είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που θα συμβεί αυτό- πως παρότι δίνουμε καθημερινές μάχες για τα δικαιώματά μας, ακόμα και ύστερα από δεκαεφτά σχεδόν αιώνες, τα λεγόμενα του Ιεράρχη (σημειωτέον: όσο παράξενο κι αν ακουστεί, αν αναλογιστεί κανείς το κείμενο που ακολουθεί, ονομάστηκε Χρυσόστομος για την ωραιότητα των λόγων του) συμβαδίζουν με την άποψη του «ισχυρού» φύλου απέναντί μας. Και για του λόγου το αληθές, έκανα άλλο ένα πείραμα: διάβασα το απόσπασμα και σε μερικούς άντρες· όλοι, ανεξαιρέτως, αντέδρασαν μ’ ένα «Πες τα Χρυσόστομε!».
Άραγε, εσείς, πώς θ’ αντιδράσετε;

«Γενικά [η γυναίκα] είναι ένα σκουλήκι που σέρνεται, η κόρη του ψεύδους, ο εχθρός της ειρήνης. Ο κατάλογος των αμαρτημάτων και των αδυναμιών της είναι ατελείωτος: είναι αλαφρόμυαλη, φλύαρη και ακόλαστη. Πάνω από όλα είναι παθιασμένη με την πολυτέλεια και τις δαπάνες. Φορτώνεται με κοσμήματα, πουδράρει το πρόσωπό της, βάφει τα μάγουλά της με κοκκινάδι, βάζει μυρωδικά στα ρούχα της κι έτσι γίνεται θανάσιμη παγίδα για τον εκμαυλισμό των νέων μέσω όλων τους των αισθήσεων. Όσος και να είναι ο πλούτος, δεν επαρκεί για να ικανοποιήσει τη γυναικεία επιθυμία. Μέρα και νύχτα η γυναίκα δεν σκέφτεται τίποτε άλλο παρά το χρυσάφι και τα πολύτιμα πετράδια, τα πορφυρά υφάσματα και τα κεντήματα, τις κρέμες και τα αρώματα. Αν δεν υπήρχε η σεξουαλική επιθυμία, κανένας άντρας με τα σωστά του δεν θα ήθελε να μοιράζεται το σπίτι του με μια γυναίκα και να υφίσταται τις επακόλουθες ζημιές, παρά τις οικιακές υπηρεσίες που εκτελεί. Γι’ αυτό το λόγο, ο Θεός, γνωρίζοντας την ελεεινή της φύση, την προίκισε εξαρχής με το όπλο της σεξουαλικότητας»*.
Χρόνια μας πολλά

 *ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ – “ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΧΟΝΤΑΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥΣ ΣΥΝΕΙΣΑΚΤΟΥΣ”, MIGNE 47.
****************************
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΤΕΡΩΝ "ΙΕΡΩΝ" ΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

 
1. «Οι γυναίκες, όταν υποτάξουν κάποιον στην εξουσία τους, τον καθιστούν ευκολοκυρίευτο από τον Διάβολο, περισσότερο απρόσεκτο, ζωηρότερο, αδιάντροπο, ανόητο, οξύθυμο, θρασύ, ενοχλητικό, ταπεινό, ανελεύθερο, δουλοπρεπή, αυθάδη, φλύαρο και με μία λέξη, όλα τα γυναικεία ελαττώματα, τα οποία έχουν αυτές, τα αποτυπώνουν στην ψυχή του. Είναι λοιπόν αδύνατον εκείνος ο οποίος βρίσκεται διαρκώς μαζί με γυναίκες με τόση συμπάθεια και μεγαλώνει μα την συναναστροφή τους, να μην γίνει αγύρτης και αργόσχολος και μηδαμινός. Κι αν λέει κάτι, όλα θα είναι λόγια των αργαλειών και των μαλλιών, επειδή η γλώσσα του θα έχει μολυνθεί από το είδος των γυναικείων λόγων. Και αν κάνει κάτι, το κάνει με πολλή δουλοπρέπεια, επειδή βρίσκεται μακριά από την ελευθερία, η οποία αρμόζει στους Χριστιανούς και για κανένα σπουδαίο κατόρθωμα δεν είναι χρήσιμος».
 ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ – “ΛΟΓΟΣ Δ΄, ΠΕΡΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ“, MIGNE 63.
 

2. «Με τις γυναίκες δεν είναι ασφαλές ούτε από κοινού ν’ αποφασίζει κανείς».

ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ (Α’ ΠΕΡΙ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΑΣ)

3. «Η γυναίκα δεν έχει την άδεια να αφήνει τον άνδρα της, αλλά, κι αν δέρνει αυτήν εκείνος, πρέπει να υπομένει και όχι να χωρίζεται, κι αν την προίκα της ξοδεύει, κι αν σε άλλες γυναίκες πορνεύει, αυτή πρέπει να καρτερεί. Ώστε η μεν γυναίκα, η αφήσασα τον άνδρα της , μοιχαλίς είναι αν πάρει άλλον, ο δε αφεθείς αυτός άνδρας, αν πάρει άλλη, συγχωρείται».

ΠΗΔΑΛΙΟΝ, ΚΑΝΩΝ Θ’

4. «Η γυναίκα πρέπει να υποφέρει τον άνδρα, κάν υβρίζει, καν δέρνει αυτήν, καν εξοδεύει την προίκα της, καν ό,τι άλλο τής κάμει.»

ΠΗΔΑΛΙΟΝ, ΚΑΝΩΝ ΜΗ΄

************************************ 

ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Βυζάντιο Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης Cyril Mango μετάφραση: Δημήτρης Τσουγκαράκης Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2010 405 σελ. ISBN 978-960-250-003-3, [Κυκλοφορεί] Τιμή € 19,36

Βυζαντινή Αυτοκρατορία - Ιστορία - 324-1453 [DDC: 938.3]

Στη θέση της αρχαίας πόλης του Βυζαντίου ιδρύθηκε το 324 μ.Χ. η Νέα Ρώμη, η Κωνσταντινούπολη, η οποία αποτέλεσε στο εξής το κέντρο ενός πανίσχυρου, αχανούς και ετερογενούς κράτους, που κάποια στιγμή εκτεινόταν από το Γιβραλτάρ ώς τον Ευφράτη. Το κράτος αυτό, η "Βυζαντινή Αυτοκρατορία", διαμόρφωσε τον λαμπρό πολιτισμό που αποκαλούμε βυζαντινό. Μολονότι είναι ουσιαστικά αδύνατο να δώσει κανείς σε έναν τόμο τον απολογισμό του πολιτισμού αυτού, που καταύγασε την οικουμένη πάνω από χίλια χρόνια, ο συγγραφέας πετυχαίνει το σκοπό του με μια πρωτότυπη μέθοδο: αδέσμευτος ιδεολογικά από οποιαδήποτε συγκεκριμένη φιλοσοφία της Ιστορίας, χωρίς να υπερτονίζει ορισμένους παράγοντες εις βάρος άλλων, εξετάζει τις βασικές πλευρές της βυζαντινής "πραγματικότητας" υπό το πρίσμα ενός Βυζαντινού, και μάλιστα μέσου ανθρώπου, όχι διανοουμένου. Η θεματική προοπτική του καλύπτει θεμελιώδεις τομείς: λαούς και γλώσσες, κοινωνία και οικονομία, την εξαφάνιση και την αναβίωση των πόλεων, τους αιρετικούς, το μοναχισμό, την εκπαίδευση, τις πεποιθήσεις της εποχής για τον ορατό και τον αόρατο κόσμο, για το καλό και το κακό, για την ανθρωπότητα, το παρελθόν και το μέλλον της, για την ιδανική ζωή καί, τέλος, τη βυζαντινή κληρονομιά (λογοτεχνία, τέχνη, αρχιτεκτονική). O πλούτος του υλικού και η γλαφυρότητα με την οποία το χειρίζεται ο μελετητής του μετατρέπουν αυτό το εμβριθές επιστημονικό έργο σε συναρπαστικό ανάγνωσμα.