Από τον παλλαϊκό ενθουσιασμό στον αδελφοκτόνο διχασμό

Συνέδριο 

19- 23 Νοεμβρίου 2014

«Από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά:

μία τομή στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας»

Πάντειο Πανεπιστήμιο

Αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα ΙΙ

Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

Το 1944 είναι μια καθοριστική χρονιά στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Η Ελλάδα  απελευθερώθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές και, πριν συμπληρωθούν δύο μήνες, εκδηλώθηκε μια σύγκρουση, τα Δεκεμβριανά, που προσδιόρισε το είδος του κράτους που διαδέχθηκε τις κατοχικές κυβερνήσεις και καθόρισε τον τύπο, τη μορφή, τις διαδικασίες και τα δημοκρατικά όρια της μεταπολεμικής κοινωνικής και πολιτικής  εξέλιξης της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών  του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στην κατεύθυνση της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας διοργανώνει Συνέδριο με θέμα «Από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά: μια τομή στην νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας». Ουσιαστικά συνεχίζει την εξέταση καίριων ζητημάτων αυτής της περιόδου με τη μορφή συνεδριακού διαλόγου που εγκαινιάστηκε με το Συνέδριο «Αριστερά και Αστικός Πολιτικός Κόσμος, 1940-1960» που έγινε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο τον Απρίλιο 2013.  Στο Συνέδριο θα παρουσιαστούν εισηγήσεις για την Ελλάδα και τον ευρωπαϊκό χώρο το 1944.

Σκοπός του Συνεδρίου είναι να αναλύσει, στη βάση των δύο θεματικών αξόνων Απελευθέρωση-Δεκεμβριανά, μια σειρά ζητημάτων και ερωτημάτων που παραμένουν ανοικτά και απαιτούν ενδελεχέστερη ιστορική προσέγγιση.

Επίσης στο Συνέδριο θα διατίθεται ο τόμος με τα Πρακτικά του Συνεδρίου του 2013 «Αριστερά και Αστικός Πολιτικός Κόσμος, 1940-1960», επιμέλεια Μ. Λυμπεράτος και Π. Παπαστράτης, εκδόσεις Βιβλιόραμα.

 

 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2014

17:30 - 18:00

Έναρξη Συνεδρίου

Χαιρετισμός από τον Πρύτανη Καθηγητή Γρηγόριο Τσάλτα

Χαιρετισμός από την Κοσμήτορα Σχολής Πολιτικών Επιστημών Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη

Χαιρετισμός από την τ. Πρόεδρο Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Ομότιμο Καθηγήτρια Αικατερίνη Αρώνη - Τσίχλη

Χαιρετισμός από τον Υποδιευθυντή Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Αναπληρωτή Καθηγητή Γρηγόριο Ανανιάδη

ΜΕΡΟΣ Α': Η Απελευθέρωση

18:00- 19:00   Η Απελευθέρωση στη Κεντρική Ελλάδα

Συντονιστής: Γρηγόρης Ανανιάδης, Αν. Καθηγητής

Τζαφλέρης Νίκος  - Η Απελευθέρωση του Βόλου από τους Γερμανούς και ο διαγκωνισμός για την κατάληψη της εξουσίας

Τόλια Φιλιώ   -  Η επαρχία Ελασσόνας μετά την Απελευθέρωση

Χατζοπούλου Ελένη - Η Απελευθέρωση της Χαλκίδας και η μετά τα Δεκεμβριανά περίοδος

19:00 - 19:15 Συζήτηση

19:15 - 19:30 Διάλειμμα - καφές

19:30 - 20:30      Η Απελευθέρωση στα νησιά

Συντονιστής: Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος, Δρ. Πολιτικής Επιστήμης,             Πάντειο Πανεπιστήμιο

Βουγιούκας Βασίλης  - Οι πρώτες μέρες της Απελευθέρωσης και οι επιπτώσεις των Δεκεμβριανών στο νησί της Χίου

Γιώγος Χρήστος - Φθινόπωρο 1944:Οι εκθέσεις της SOE για τις Κυκλάδες και το Βόρειο-ανατολικό Αιγαίο.

Σκαλιδάκης Γιάννης - Η Απελευθέρωση στην Κρήτη

20:30 - 20:45 Συζήτηση

 

Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2014

15:00 - 16:00 Η Απελευθέρωση στην Πελοπόννησο

Συντονίστρια: Λίνα Λούβη, Αν. Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Μόσχος Γιώργος - Η Απελευθέρωση της Πάτρας και οι διαπραγματεύσεις και αποτροπή καταστροφής του λιμανιού

Σπανού Γωγώ - Η απελευθέρωση του Ναυπλίου το Σεπτέμβριο 1944

Γαλάνης Γιώργος - Το ΕΑΜ και τα Τάγματα Ασφαλείας στην Απελευθέρωση της Πελοποννήσου: η περίπτωση του Άργους

16:00 - 16:15 Συζήτηση

16:20 - 17:00 Το Εργατικό κίνημα στην Απελευθέρωση

Συντονιστής: Γιώργος Κουκουλές, Ομ. Καθηγητής, Πάντειο                                       Πανεπιστήμιο

Καλογιαννίδης Δημήτρης  - Η ΓΣΕΕ στην Απελευθέρωση: οι βασικές κατευθύνσεις και τα όρια της πολιτικής της

Μαριόλης Δημήτρης  - Η αδύνατη ταξική ανακωχή: η πολιτική του ΕΑΜ στα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας και στα συνδικάτα έως τα Δεκεμβριανά

17:00 - 17:10 Συζήτηση

17:10 - 17:30 Διάλειμμα - Καφές

17:30 - 18:30      Η Ευρώπη το 1944

συντονιστής: Προκόπης Παπαστράτης, Ομ. Καθηγητής, Πάντειο                      Πανεπιστήμιο

17:30 - 18:30     Α' Μέρος

Morant i Arino Toni – Shifting sides but hardly moving:  Franco’s Spain by the end of the Second World War

Κουκουλές Γιώργος - Οι κυβερνήσεις Εθνικής Ενότητας και η Ενότητα του Συνδικαλιστικού κινήματος - τρία παραδείγματα: Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία

Κωτσονόπουλος Λουδοβίκος - Αποχαιρετισμός στα όπλα: Το πέρασμα από την κοινωνική ασφάλιση στο Κοινωνικό Κράτος, στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

18:30 - 18:50 Συζήτηση

18:50 - 19:00 Διάλειμμα

19:00 - 20:20         Β' Μέρος

Μπάλτα Νάση - Η Γαλλία την επαύριο της Απελευθέρωσης: οι προσωρινές κυβερνήσεις De Gaulle, οι προσδοκίες, τα προβλήματα, ο εμφύλιος που δεν έγινε, η ανασυγκρότηση.

Σαράφη Λη - Τα 'Δεκεμβριανά' του Βελγίου: η κοινωνία, η πολιτική κρίση και οι Σύμμαχοι το φθινόπωρο του 1944

Raftopoulos Rigas - Η Ιταλία στην Απελευθέρωση. Οι παρτιζάνοι στην Τοσκάνη

Anghelone Francesco – Liberation in Greece through the Italian Military Archives

20:20 - 20:40 Συζήτηση

 

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2014

15:00 - 16:00         Δοσίλογοι και Συνεργάτες

Συντονίστρια: Βασιλική Λάζου, Δρ. Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Αθανασόπουλος Μάριος - "Κατά τρόπον ανάξιον εις Έλληνας πολίτας…». Όψεις του δωσιλογικού φαινομένου στη Μεσσηνία μέσα από δίκες που διεξήχθησαν κατά την περίοδο 1945-1953

Κωνσταντινάκου Δέσποινα - Αλλοδαποί δωσίλογοι στην Ελλάδα

Αρμαανίδης Φίλιππος - Η δράση της Ειδικής Ασφάλειας

16:00 - 16:15 Συζήτηση

16:20 - 17:20     Η Απελευθέρωση στην Αττική

Συντονίστρια: Δέσποινα Παπαδημητρίου, Αν. Καθηγήτρια, Πάντειο                           Πανεπιστήμιο

Τζαφέρα Αγγελική - Η Απελευθέρωση του Πειραιά τον                                      Οκτώβρη 1944

Δεσύπρης Μιχάλης  - Η Κοκκινιά στην Απελευθέρωση

Πρόφης Θωμάς - Η τραγωδία 8& 9 Οκτωβρίου '44 στο Κορωπί

17:20 - 17:35 Συζήτηση

17:35 - 18:00 Διάλειμμα - Καφές

18:00 - 19:00    Σύμμαχοι και Εχθροί στις παραμονές                                        της Απελευθέρωσης

Συντονιστής: Χρήστος Χατζηιωσήφ, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σελέκου Ολυμπία - «Τη νύχτα της 28ης Ιουλίου 1944 θα συμβεί κάτι το ασυνήθιστο στο αεροδρόμιο της Νεράιδας…». Το γεγονός από τη σκοπιά των Σοβιετικών

Κόκκαλης Γιώργος - Η επιχείρηση ΜΑΝΝΑ: Οκτώβριος 1944

Μανουσάκης Βασίλης -  Με σκοπό το "Χάος": η οργάνωση του γερμανικού δικτύου Stay-behind στην Ελλάδα του 1943-44

19:00 - 19:15 Συζήτηση

19:15 - 20:15     Η Απελευθέρωση στη Μακεδονία

Συντονιστής: Νίκος Θεοτοκάς, Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Βαμβούρη Χριστίνα & Μεσσής Βασίλης - Η Απελευθέρωση της Καβάλας από τον ΕΛΑΣ

Αλβανός Ραϋμόνδος & Αθανασιάδης Ανδρέας -  Μέρες απελευθέρωσης στη Δυτική Μακεδονία. Πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές στο στάδιο της μετάβασης της εξουσίας

20:15 - 20:30 Συζήτηση

20:30 - 21:30   Το ΚΚΕ το φθινόπωρο του 1944

Συντονίστρια: Ειρήνη Λαγάνη, Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Κουτσοπούλου Κατερίνα - Ο Ριζοσπάστης το φθινόπωρο του 1944

Λάζου Βασιλική- ΕΑΜ και ΚΚΕ απέναντι στο ζήτημα της Δημοκρατικής κατάληψης της Εξουσίας -ο  Λόγος του Άρη στη Λαμία

Μιχαηλίδης Γιώργος – ‘Τι χρώμα έχει το βάθος τ' ουρανού’; Αλληλογραφία και συζητήσεις του ΚΚΕ με τα κομμουνιστικά κόμματα Βουλγαρίας και Γιουγκοσλαβίας στο β' μισό του 1944

21:30 - 21:45 Συζήτηση

 

Σάββατο 22 Νοεμβρίου 1944

ΜΕΡΟΣ Β' : Τα Δεκεμβριανά

10:00 - 11:20      Αστικός κόσμος και Δεκεμβριανά

Συντονιστής: Στέφανος Δημητρίου, Αν. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο                             Ιωαννίνων

Βαρελά Κατερίνα - Ο Γεώργιος Παπανδρέου και οι βασιλικές αξιώσεις την περίοδο της Απελευθέρωσης

Κατσούδας Κώστας - Στρατηγικές του βασιλόφρονος χώρου 1944-1945

Κωστόπουλος Τάσος - Το επιτελείο της αστικής αντεπανάστασης: στοιχεία για τον κύκλο των Μαρκεζίνη-Ζαλοκώστα

Παναγιωτίδης Σταύρος - O Δεκέμβριος 1944 του Θεμιστοκλή Δ. Τσάτσου: Η Θεωρία των Άκρων γεννιέται στο Κέντρο

11:20 - 11:40 Συζήτηση

11:40 - 12:00  Διάλειμμα - Καφές

12:00 - 13:00        Τέχνες και Δεκεμβριανά

Συντονίστρια: Νίκη Μαρωνίτη, Επ. Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Λαζανάς Παναγιώτης - Ποιητές και πεζογράφοι στα "πέτρινα χρόνια": όψεις της εγχώριας λογοτεχνικής παραγωγής με φόντο τα Δεκεμβριανά

Μόσχος Βασίλης  - Λογοτέχνες και Δεκεμβριανά

Ανδρίτσος Γιώργος - Ο Δεκέμβρης 1944 στις ελληνικές ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους 1974-1989

13:00 - 13:15 Συζήτηση

13:15 - 14:15        Θάνατος και Επιβίωση

Συντονίστρια: Αικατερίνη Αρώνη - Τσίχλη, Ομ. Καθηγήτρια, Πάντειο             Πανεπιστήμιο

Σπηλιωτοπούλου Μαρία - Ο Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα του 1945: η ιστορία με τα πτώματα

Πουλόπουλος Κώστας  - Η Εθνική Αλληλεγγύη στα Δεκεμβριανά

Kαβάλα Μαρία- Το βρετανικό νεκροταφείο στο Καλαμάκι

14:15 - 14:30 Συζήτηση

Μεσημεριανό Διάλειμμα

17:00 - 18:00  Ο Διεθνής Αντίκτυπος των Δεκεμβριανών

Συντονιστής: Σταύρος Κωνσταντακόπουλος, Επ. Καθηγητής, Πάντειο             Πανεπιστήμιο

Λαγάνη Ειρήνη -Τα Δεκεμβριανά μέσα από το αρχείο του Octave Merlier

Κουτσούρης  Δημήτρης- Η καταγραφή της κρίσης του Δεκεμβρίου 1944 σύμφωνα με τα αμερικανικά αρχεία και τον Τύπο της περιόδου

Κόφφα Δόμνα - Ο αντίκτυπος των Δεκεμβριανών στη Γιουγκοσλαβία

18:00 - 18:15 Συζήτηση

18:15 - 18:45 Διάλειμμα - Καφές

18:45 - 19:45  Οι Αγγλικές στρατιωτικές επιχειρήσεις

Συντονιστής: Γιάννης Σκαλιδάκης, Δρ. Ιστορίας, Πανεπιστήμιο                        Θεσσαλονίκης

Αγγελάκης Γιάννης - «... κι από πίσω ένα σύνταγμα Ινδούς»: Οι «Ινδοί» στα Δεκεμβριανά

Μπουρούτης Ανδρέας - Scarlet Pimpernel: η μυστική βρετανική οργάνωση της Θεσσαλονίκης για τη διάσωση «σημαντικών προσώπων» (Νοέμβριος 1944 - Ιανουάριος 1945)

Κασιμάτης Μανόλης - Καταγράφοντας τη δράση της Βρετανικής Αεροπορίας τον Δεκέμβρη 1944

19:45 - 20:00 Συζήτηση

20:00 - 21:00        Απόπειρες ερμηνείας

συντονίστρια: Μαρία Σπηλιωτοπούλου, Ερευνήτρια Α', Ακαδημία Αθηνών

Παπαστράτης Προκόπης - Η διαδικασία της Απελευθέρωσης, το πολιτικό προοίμιο του Δεκέμβρη.

Μαργαρίτης Γιώργος – Η Μάχη της Αθήνας: το στρατιωτικό προοίμιο

Λυμπεράτος Μιχάλης - Μύθος και πραγματικότητα σε σχέση με τα Δεκεμβριανά

21:00 - 21:15 Συζήτηση

Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014

10:00 - 11:00     Τα Δεκεμβριανά και η Κύπρος

Συντονιστής: Γιώργος Φουρτούνης, Επ. Καθηγητής, Πάντειο                                     Πανεπιστήμιο

Σακελλαρόπουλος Σπύρος - Οι πολιτικές επιδράσεις των Δεκεμβριανών στις πολιτικές δυνάμεις της Κύπρου

Ζαχαριάδης Αδάμος –  1941-1945: Η κυπριακή Αριστερά, το ενωτικό ζήτημα και τα Δεκεμβριανά

Αντωνίου Αντώνης - Ο Δεκέμβρης στην Κύπρο: Η πρόσληψη και η πολιτική διαχείριση των γεγονότων από το ΑKΕΛ

11:00 - 11:15 Συζήτηση

11:15 - 11:45 Διάλειμμα - Καφές

11:45 - 12:45     Συγκρούσεις και Καταστολή

Συντονιστής: Μιχάλης Λυμπεράτος, Δρ. Ιστορίας, Πάντειο                               Πανεπιστήμιο

Βαγιανός Δημήτρης  - Πολιτικές ευκαιρίες και συγκρουσιακός κύκλος της 3ης Δεκεμβρίου 1944

Παπαντωνίου Αθανάσιος - Η Ταξιαρχία ΡΙΜΙΝΙ και ο ρόλος της τον Δεκέμβριο 1944

Κανελλόπουλος Γιώργος - Ελ Ντάμπα: αιχμαλωσία, ομηρία, επιστροφή

12:45 - 13:00 Συζήτηση

13:00 - 14:00   Πολιτικά και οικονομικά ζητήματα

Συντονιστής: Σπύρος Σακελλαρόπουλος, Αν. Καθηγητής, Πάντειο                              Πανεπιστήμιο

Γιαννοπούλου Δανάη – Η ανάγκη πολιτικής επίλυσης του "ελληνικού ζητήματος" και η σύσταση αντιβασιλείας

Μπρεγιάννη Κατερίνα  - Το οικονομικό πλαίσιο των Δεκεμβριανών: πολιτικές ασιτίας, προσπάθειες νομισματικής σταθεροποίησης και νομισματικός χρυσός

 Παλούκης Κώστας - Οι αρχειομαρξιστές απέναντι στο ΕΑΜικό κίνημα: η επιδίωξη κοινής αντιστασιακής δράσης και η καταγγελία της φιλο-συμμαχικής πολιτικής του ΕΑΜ

14:00 - 14:15 Συζήτηση

Μεσημεριανό διάλειμμα

16:00 - 16:40     Η κοινωνία στα Δεκεμβριανά

Συντονίστρια: Λη Σαράφη, Δρ. Ιστορίας, Πανεπιστήμιο του Sussex

Ραζάκος Χάρης - Με το τουφέκι και "με τα νύχια": η στήριξη του ΕΛΑΣ από τον λαό της Αθήνας τον Δεκέμβρη 1944

Πασπαλιάρη Λένα - Το ΕΜΠ στη δίνη του Δεκέμβρη 1944

16:40 - 16:50 Συζήτηση

16:50 - 17:15 Διάλειμμα - Καφές

17:15 - 18:15   Τα Δεκεμβριανά εκτός Αθηνών

Συντονιστής: Ανδρέας Νοταράς, Λέκτορας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Βαμβακάς Αβραάμ & Τζιάρας Κώστας – Τύπος και Προπαγάνδα στη Θεσσαλονίκη πριν και κατά τα Δεκεμβριανά

Τζούκας Βαγγέλης - Ο Δεκέμβρης 1944 στην Ήπειρο

Καλλώνης Σταύρος - Η μειονότητα των Τσάμηδων στην Ήπειρο το 1944. Από την αποχώρηση των Γερμανών στη δίνη της εκκαθάρισης από τις ΕΟΕΑ

18:15 - 18:30 Συζήτηση

8:30 - 19:30    Αρχεία, Ιστοριογραφία & Μνήμη

Συντονίστρια: Μαρία Καβάλα, Δρ. Ιστορίας, Ερευνήτρια Α.Π.Θ.

Κομπιλάκου Βάσω – Η μνήμη του αφοπλισμού του 2ου Συντάγματος ΕΛΑΣ από το αρχείο του Δημήτρη Δημητρίου «Νικηφόρου»

Αρκολάκης Μανόλης – Φωτογραφικό ίχνος, πολιτισμική μνήμη και ιστορική αφήγηση: Η περίπτωση του Δεκέμβρη 1944

Κακάλη Ντίνα - Η ιστοριογραφία για τον Δεκέμβρη του 1944: εξέλιξη και νέες τάσεις δημοσίευσης.

19:30 - 19:45 Συζήτηση

20:00 - 21:00 Συζήτηση με τους ζώντες πρωταγωνιστές της εποχής

Κλείσιμο

 

Οργανωτική Επιτροπή

- Αικατερίνη Αρώνη-Τσίχλη, Καθηγήτρια τ. Πρόεδρος Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου.

- Στέφανος Παπαγεωργίου, Καθηγητής  Διευθυντής ΠΜΣ του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου

- Προκόπης Παπαστράτης, Ομότιμος Καθηγητής - Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου

- Μιχάλης Λυμπεράτος, Διδάκτωρ Ιστορίας, Εντεταλμένος διδασκαλίας ΠΜΣ Πάντειο Πανεπιστήμιο

- Λη Σαράφη, Διδάκτωρ Ιστορίας, University of Sussex

- Βασιλική Λάζου, Διδάκτωρ Ιστορίας,  Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο

- Γιάννης Σκαλιδάκης, Διδάκτωρ Ιστορίας ΑΠΘ,  Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Πάντειο Πανεπιστήμιο