Πολύβιος Δημητρακόπουλος: ένα επίκαιρο σπινθηροβόλο πνεύμα (16)

Πολύβιου Δημητρακόπουλου*

"Αι δύο Διαθήκαι"

[Ολόκληρο (σε συνέχειες) το κείμενο  ενός σπινθηροβόλου πνεύματος, η επικαιρότητα του οποίου αναδεικνύεται όλο και πιο πολύ στις μέρες μας, εποχή έντονου εξυπνακισμού , αλλά απουσίας ουσιαστικού κριτικού και σατιρικού λόγου...]

[* 1. Πολύβιος Δημητρακόπουλος - Βικιπαίδεια

 2. BiblioNet : Δημητρακόπουλος, Πολύβιος]

ΜΕΡΟΣ Α'.

ΔIΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΝ

Η ΧΡΥΣΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

16

321

Το συναίσθημα της τιμής υπήρξε πάντοτε αιτία μεγίστων κακών· αλλά τα κακά ταύτα, όσην και αν προεκάλεσαν βλάβην και διατάραξιν εις την κοινωνικήν ισορροπίαν, κατ' ουσίαν εξησφάλισαν αυτήν πλειότερον.

322

Η ανθρωπίνη διάνοια είνε ωχρόν κάτοπτρον των συναισθημάτων της ψυχής, μηδέν δυναμένη να εξεικονίση εκ τούτων, διά τούτο, εγκαταλείποντες την ιστορίαν των θειοτέρων εμπνεύσεων, κατατριβόμεθα συνηθέστατα με τα επεισόδια, αποπειρώμενοι να επιδείξωμεν την δύναμίν μας εκεί, ένθα μόνον την αδυναμίαν μας αποδεικνύομεν.

323

Εάν σου είνε πεπρωμένον να κινήσης τον οίκτον ή τον γέλωτα του κόσμου, να προτιμήσης τον οίκτον· καλήτερον θύμα, παρά σαλτιμπάγκος.

324

Και αυτή η ήττα, ηρωικώς υφισταμένη, αναγορεύει τον ηττηθέντα ήρωα, ίσως υπέρτερον και του νικητού.

325

Νεάζομεν; διευθύνομεν το βλέμμα προς τα εμπρός· γηράσκομεν; στρέφομεν αυτό προς τα οπίσω· ουδείς βλέπει προ των ποδών του, διά τούτο δε οι πλείστοι καθ' έκαστον βήμα μας, σκοντάπτομεν και εις τα απλούστερα πράγματα.

326

Ο έρως είνε η λυδία λίθος της ψυχής.

327

Όταν θ' αρχίσης ν' αγαπάς, πρόσεξε καλώς, και θ' ακούσης εντός σου μίαν άλλην φωνήν, ήτις θα σου ομιλήση διά πρώτην φοράν πολύ παράδοξα πράγματα. Είνε αυτός ο έρως, ο οποίος θα σου λέγη:

— Εγώ είμαι η νόσος σου, και το πάθος σου είμαι εγώ· αλλά σου περιβάλλω τούτο με τόσην γοητείαν, ώστε ημπορείς ν' απορρίψης πάσαν άλλην ηδονήν, διά να βασανίζεσαι αιωνίως από την γλυκείαν μου οδύνην, την οποίαν, ούτε θα θελήσης, εάν δυνηθής, να την αποφύγης, ούτε θα δυνηθής, εάν το θελήσης.

328

Η γυνή μόνον όταν δεν θέλει δεν απατά τον άνδρα· σπουδαίον μόνον είνε το πώς να μη θέλη.

329

Δεν είνε τόσον αυτοκτονία το να φονεύης εκουσίως το άτομόν σου, όσον το να καταβιβάζης αυτό κατωτέρω της αξίας του.

330

Όπου βλέπεις στέφανον δάφνης, αμφίβαλε· όπου βλέπεις ακάνθινον στέφανον, πίστευε· περισσοτέραι άκανθαι έστεψαν την αληθή δόξαν, παρά δάφναι.

331

Τα ελευθέρια ήθη είνε οι φρουροί των αυστηρών.

332

Η δας δεν είνε μόνον διά να καίη, αλλά και διά να φωτίζη· το ζήτημα είνε πώς να γνωρίζη τις από πού να την κρατή.

33

Οσάκις οι φιλόσοφοι έκλαυσαν διά τας συμφοράς του κόσμου, και ο κόσμος δεν εβράδυνε να κλαύση διά τας ιδικάς των·

334

Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είνε τόσον παράδοξος και τόσον εκτός των φυσικών νόμων, ώστε, ενώ χείμαρρος συμφοράς αδυνατεί να τον κλονήση, δύναται να κατορθώση τούτο έν απλούστατον δάκρυ.

335

Άνευ του έρωτος, ο ιερεύς δεν έφερε πάντοτε την ευτυχίαν· και άνευ του ιερέως όμως, την έφερε πάντοτε ο έρως.

336

Οι τύποι και η ουσία των πραγμάτων εναλλάσσουσι τας θέσεις των εις τοσούτω αισθητόν βαθμόν, ώστε προς τήρησιν τούτων και περιφρόνησιν εκείνης, καταναλίσκεται όλη η ζωή και όλη η δύναμις του ανθρωπίνου πνεύματος.

337

Θέλεις να γράφης; όρεξιν να έχης και γράφεις ό,τι θέλεις· ο κόσμος περιέχει άπειρα ζητήματα, ή, διά να ήμαι ακριβέστερος, ολόκληρος ο κόσμος είνε ζήτημα.

338

Όπου ακούεις στόμαχον διεγειρόμενον, τρέμε· ο στόμαχος είνε η λογική των λαών.

339

Η οδύνη, είνε πολύ υψηλοτέρα της ηδονής· η ηδονή είνε ειδύλλιον, αλλ' η οδύνη είνε εποποιία.

340

Δύναται και η ουσιαστική ελευθερία να καταλυθή, αλλά να ζη το ιδεώδες της· όταν όμως καταλύεται το ιδεώδες αυτής, η ελευθερία είνε και της δουλείας χειροτέρα.

341

Όταν βλέπης επαίτην άνευ χειρών, μη ερωτάς ποίος είνε και από πού έρχεται· ελέει αυτόν αφειδώς· δύο χείρες ολιγώτερον, δύο χιλιάδες καλά περισσότερον εις τον κόσμον.

342

Θετικώτερον και μάλλον αναμφισβήτητον σύμπτωμα της σήψεως ενός λαού είνε, ότι εκάστη πληγή, αντί να προκαλή άλγος γίνεται δεκτή αναισθήτως.

343

Ο πανικός είνε η άρνησις του ενθουσιασμού· μέθη και ο είς, μέθη και ο έτερος· πτερά ο είς και ταχύτητα θυέλλης, πτερά ο έτερος και ταχύτητα ανέμου· συντρίμματα ο είς έμπροσθεν, ναυάγια ο έτερος όπισθεν.

344

Η Δουλεία υπήρξε πάντοτε η αχάριστος κόρη της Ελευθερίας, ο δε άνθρωπος, μόλις αισθάνεται τας χείρας του ελευθέρας, ουδέν άλλο πράττει, ή να σφυρηλατή, διά παντός υλικού, δεσμά.

345

Όταν η σοφία αρχίζη να λέγεται ανία και πλήξις, είνε μυριάκις προτιμωτέρα μία μετριότης, ήτις ανακουφίζει το πνεύμα, έστω και αν διδάσκη ολιγώτερα.

346

Θέλεις να ήσαι βέβαιος ότι θ' αγαπηθής ειλικρινώς από μίαν γυναίκα; μη την ζητήσης εντός του περιβόλου της ζωής, ανάμεινέ την παρά την πύλην, εισερχομένην ή εξερχομένην, αδιάφορον· εκεί θ' ανταλλάξητε την ειλικρινεστέραν χειραψίαν.

347

Μη παραξενευθής διότι το κακόν υπερισχύει εις τον κόσμον· αιτία τούτου είνε αυτός ο θεός, όστις έχει ακατανόητον αδυναμίαν προς τον διάβολον και του κάμνει τρομεράς παραχωρήσεις. Πρόσεξε εις τους εξιλασμούς των θρησκειών· ουδέποτε ηννοήθησαν τοιούτοι, άνευ του αίματος, ή των δακρύων του αθώου.

348

Είνε κοινώς παραδεδειγμένη η θεωρία, ότι τα έθνη γηράσκουσιν όπως τα άτομα.

Πώς συμβαίνει όμως να θεωρήται ως γηραλέον έν έθνος, αποτελούμενον από νέους ανθρώπους; φαίνεται, ότι η ζωή και το σφρίγος, τα διαπνέοντα την ψυχήν ενός εκάστου ατόμου, δεν είνε ομοφυή και ομοούσια με την ζωήν και το σφρίγος του άλλου· συναντώμενα δε εν κοινή δράσει, παράγουσι κάτι αρνητικόν και αποκρουστικόν, αποτελούν εν συνόλω διαρκή εξουδετέρωσιν πάσης ενωτικής δυνάμεως· θα έλεγέ τις, ότι είνε νέφη, ετερωνύμως ηλεκτρισμένα, άτινα, συναντώμενα προς κοινήν δράσιν, αντί να ρίψωσιν από κοινού σκιάν ευεργετικήν επί του συνόλου, ρίπτουσιν ένα κεραυνόν.

Τούτο μαρτυρεί, ότι ο λεγόμενος εκφυλισμός των λαών, έχει μεγάλην διαφοράν από τον εκφυλισμόν των ατόμων.

349

Η ελευθερία του πολίτου έγκειται εις την ελευθερίαν του πνεύματός του· δούλος με ελεύθερον πνεύμα, ευρίσκεται εις υψηλοτέραν ηθικήν σφαίραν, από ελεύθερον με πνεύμα δούλου.

350

Πολιτική με κ ό μ μ α, — έθνος με τ ε λ ε ί α ν.