Η Κλειώ στον κήπο-Σεργκέι Αϊνζεστάιν:" Το θωρηκτό Ποτέμκιν" (Η σφαγή στα σκαλιά της πλατείας της Οδησσού)

Τον Ιανουάριο του 1905 κηρύχτηκε γενική απεργία στα εργοστάσια της Πετρούπολης της Ρωσίας. Την Κυριακή, 9 Ιανουαρίου, δεκάδες χιλιάδες άοπλων πολιτών , κρατώντας εικόνες και πορτρέτα του τσάρου, συγκεντρώθηκαν στην πλατεία των χειμερινών ανακτόρων της Πετρούπολης , ζητώντας από τον τσάρο να ακούσει τα αιτήματά τους . Ο τσάρος όχι μόνο δε δέχτηκε να τους ακούσει, αλλά έδωσε εντολή στη φρουρά του να διαλύσει το συγκεντρωμένο πλήθος. Επακολούθησαν σκηνές πρωτοφανούς αγριότητας και εκατοντάδες πολίτες έπεσαν νεκροί από τις σφαίρες της προεδρικής φρουράς.
Πέντε μήνες αργότερα , στις 15 Ιουνίου 1905, στασίασε το πλήρωμα του καταδρομικού "Ποτέμκιν", διαμαρτυρόμενο για τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στο πλοίο και με αφορμή το σκουλικιασμένο φαγητό.
Ακολούθησαν στρατιωτικές εξεγέρσεις στην Κρονστάνδη και στο στόλο του Ευξείνου, ενώ στις 7 Δεκεμβρίου η γενική απεργία που εκδηλώθηκε Μόσχα μετατράπηκε σε ένοπλη εξέγερση, που όμως πνίγηκε στο αίμα.
Τα αιματηρά γεγονότα του 1905 ήταν ο προπομπός της μεγάλης καταιγίδας που ερχόταν και η οποία θα εκδηλωθεί με την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.
Το 1925 ο 27χρονος πολιτικός μηχανικός και κινηματογραφιστής Σερκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν , αποτίοντας φόρο τιμής στους επαναστάτες του 1905, θα γυρίσει την ταινία-σταθμό για την εξέλιξη του κινηματογράφου «Το θωρηκτό Ποτέμκιν».
Ο ένθερμος μαρξιστής γύρισε αμέτρητες ώρες φιλμ , όμως πιστεύοντας στην αρχή ότι το μονταζ και ο διαλεκτικός υλισμός έχουν συγγενή στοιχεία , έριξε όλο του το βάρος στο επιδέξιο μοντάρισμα του τεράστιου υλικού του και πέτυχε να δώσει μια αφηγηματική γλώσσα άγνωστη έως τότε στον κινηματογράφο. Η τεχνική αυτή αποτυπώνεται στην ανάδειξη των αντίθετων δυνάμεων που δρουν μέσα στην ταινία (π.χ. των στρατιωτών από τη μια μεριά και των απλών ανθρώπων από την άλλη), και στην αποτύπωση όχι μόνο της μαζικής συμπεριφοράς αλλά και της εστίασης του φακού στα μεμονωμένα άτομα.
Το αποτέλεσμα αυτής της τεχνικής ήταν εκπληκτικό. Αν και το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» ανήκει τυπικά στην κατηγορία των επικών ταινιών, η εμμονή του φακού να παρακολουθεί την ατομική συμπεριφορά και να δημιουργεί μικρές ξεχωριστές ιστορίες φέρνει πιο κοντά το θεατή σ’ ό,τι παρακολουθεί και αυξάνει τη δραματική ένταση.
Σήμερα , ημέρα επετείου της παράδοσης των εξεγερμένων ναυτών του θωρηκτού Ποτέμκιν, επιλέξαμε τη σκηνή του σφαγιασμού των αθώων ρώσων πολιτών στα σκαλιά της Οδησσού, όπως την απέδωσε ο μεγάλος Αϊζενστάιν και η οποία πήρε τη θέση της στην ανθολογία των σημαντικότερων του παγκόσμιου κινηματογράφου.