Μια ζεστή μέρα του Μαΐου του 2015, το ζευγάρι των αρχαιολόγων Jack Davis και Sharon Stocker 
βρισκόταν σε μια τράπεζα στη Χώρα Μεσσηνίας, όταν δέχθηκε ένα
τηλεφώνημα που άλλαξε τη ζωή τους. Η ομάδα τους είχε σκάψει περίπου
ενάμισι μέτρο βάθος σε έναν ελαιώνα κοντά στο Ανάκτορο του Νέστορα στην Πύλο και είχε βρει χαλκό. «Το μέταλλο ήταν σπάνιο στην πρώιμη μυκηναϊκή περίοδο − συνδέεται με την ελίτ», λέει η Stocker.
Η ανακάλυψη, που αποκαλύφθηκε πλήρως τους επόμενους πεντέμισι μήνες και έφερε στο φως όπλα, πανοπλίες και αντικείμενα τέχνης με πολεμικά θέματα, ήταν ο τάφος του Γρύπα Πολεμιστή, του οποίου το όνομα προέρχεται από το μυθολογικό πλάσμα που ήταν μισό αετός και μισό λιοντάρι και απεικονίζεται σε ένα ελεφαντοστέινο κουτί καλλωπισμού που βρέθηκε στην ανασκαφή.
Το περιοδικό «Archaeology» τη χαρακτήρισε «μία από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα τα τελευταία 50 χρόνια». Πολλά από αυτά τα εξαίσια ευρήματα παρουσιάζονται στην έκθεση «The Kingdom of Pylos: Warrior-Princes of Mycenaean Greece» στο Μουσείο Getty Villa, η οποία θα διαρκέσει έως τις 12 Ιανουαρίου 2026.
Για να «ζωντανέψει» ο Γρύπας Πολεμιστής δημιουργήθηκε ένα «μέσο πρότυπο προσώπου» βασισμένο σε 50 Έλληνες αθλητές, αντλώντας χαρακτηριστικά κυρίως από την εθνική ποδοσφαιρική ομάδα. «Ξέραμε ότι ήταν νέος, υγιής και δυνατός», λέει ο Houlton. «Ο σκελετός του είχε εμφανώς μυώδη όψη».
Μια αναπάντεχη ανακάλυψη
Η ομάδα των αρχαιολόγων δεν περίμενε να βρει κάτι σπουδαίο κατά την ανασκαφή στον συγκεκριμένο ελαιώνα, γνωστό ως χωράφι Τσάκωνα. Αρχικά σκόπευαν να σκάψουν στο χωράφι Δημόπουλου, κι αυτό κοντά στο Ανάκτορο του Νέστορα, με την ελπίδα να μάθουν περισσότερα για τους ανθρώπους που ζούσαν έξω από το ανακτορικό συγκρότημα. Λόγω νομικών καθυστερήσεων, όμως, δεν μπόρεσαν να ανασκάψουν εκεί που ήθελαν και τελικά πήραν άδεια να σκάψουν στον ελαιώνα, που ανήκε ήδη στο ελληνικό κράτος.
Το χωράφι Τσάκωνα θεωρούνταν για δεκαετίες απρόσφορο. Το 1968 ο Αμερικανός αρχαιολόγος Carl Blegen είχε σκάψει σε αρκετά σημεία στο χωράφι αλλά δεν είχε βρει τίποτα ουσιαστικό. Τη δεκαετία του 1990, γεωλόγοι είχαν πει στους Davis και Stocker ότι η περιοχή ήταν υπερβολικά διαβρωμένη για να αποδώσει ανακαλύψεις. «Οπότε, το να βρούμε τον Γρύπα Πολεμιστή δεν ήταν στα σχέδιά μας», θυμάται η Stocker. «Για εμάς, αυτή η ανασκαφή φαινόταν ότι θα ήταν καταστροφή», προσθέτει ο Davis.
Πάντως, έγινε αμέσως φανερό ότι είχαν ανακαλύψει μια πλούσια ταφή, αν και δύσκολο να ανασκαφεί. «Ήταν σαν όλο το υλικό του τάφου να είχε μπει σε πρέσα», λέει ο Davis.
Η πολυπλοκότητα της ανασκαφής έκανε τους Davis και Stocker να καλέσουν τη Lynne A. Schepartz, βιολογική ανθρωπολόγο, για να βοηθήσει με τα οστά. Αν και τα περισσότερα αφαιρέθηκαν επιτόπου, το έδαφος ήταν εξαιρετικά σκληρό και οι ανασκαφείς αποφάσισαν ότι θα ήταν καλύτερο να αφαιρέσουν την περιοχή της λεκάνης και το κρανίο μέσα σε μεγάλα μπλοκ χώματος.
Εφόσον τα οστά ανήκαν προφανώς σε έναν και μοναδικό σκελετό, η Schepartz αναρωτήθηκε αν υπήρχαν αρκετά υπολείμματα ώστε να μπορέσει ο τότε συνάδελφός της στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ, Tobias Houlton, να ανασυνθέσει το πρόσωπο του πολεμιστή. Τον προσέγγισε και εκείνος ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό.
Συναρμολογώντας ένα αρχαίο παζλ
Χρόνια πριν ο Houlton γίνει λέκτορας Αναγνώρισης Κρανιοπροσωπικών Χαρακτηριστικών και Εγκληματολογικής Απεικόνισης στο Κέντρο Ανατομίας και Ανθρώπινης Αναγνώρισης του Πανεπιστημίου του Dundee, υπήρξε γλύπτης. Συνδυάζοντας την αγάπη του για τη γλυπτική και το ενδιαφέρον του για την επιστήμη, έκανε διδακτορικό στην εγκληματολογική τέχνη. Έχει συνεργαστεί με διεθνείς και εθνικές υπηρεσίες επιβολής του νόμου για την ανασύνθεση προσώπων από λείψανα που βρέθηκαν σε τόπους εγκλημάτων ή σε ανώνυμους τάφους και έχει συμβάλει στη σύνδεση αγνοουμένων με αταυτοποίητα κρανία, χρησιμοποιώντας την τεχνική της επικάλυψης παλαιών δισδιάστατων φωτογραφιών με τρισδιάστατες σαρώσεις κρανίων, ώστε να εκτιμηθεί η πιθανότητα ταυτοποίησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου