Ο τοκετός στην Ελλάδα, αρχαία Ελλάδα .Ένα επίγραμμα του Φαίδιμου με ευγνωμονούντες προς την Άρτεμη γονείς για μια γέννα με αίσιο αποτέλεσμα...

Κοινή είναι η συνήθεια στους Αρχαίους Έλληνες και στους Χριστιανούς διαφόρων αφιερωμάτων είτε στους θεούς είτε , αντίστοιχα, στο Χριστό , την Παναγία και τους αγίους. 

Τα αφιερώματα δίνονταν και δίνονται ώς σήμερα από τους πιστούς για διάφορους λόγους, είτε ως ευχαριστήρια δώρα για αγαθά συμβάντα στη ζωή τους είτε ως δώρα εξευμενισμού της οργής των υπερφυσικών οντοτήτων για διάφορα παραπτώματά τους είτε ως παρακλητικά δώρα με τις ευχές και τις ικεσίες για καλυτέρευση (σωματικά, πνευματικά, οικονομικά κτλ ) της ζωής αυτών και των αγαπημένων τους προσώπων. 

Το επίγραμμα του Φαίδιμου ανήκει σ΄αυτήν την κατηγορία.  Τα ταπεινά δώρα που δίνονται από τους ευγνώμονες  γονείς στη θεά ( ένα ζευγάρι πέδιλα και ένα κομμάτι πέπλου) αποτελούν:

• Μνημείο ευγνωμοσύνης προς τη φιλεύσπλαχνη θεά για τη σωτηρία της  εγκύου και του παιδιού της από τον επικίνδυνο  τοκετό, σε μια εποχή όπου η θνησιμότητα μητέρας και παιδιού ήταν τρομακτική. Στατιστικά , οι γυναίκες πέθαιναν κατά τον τοκετό σε αναλογία μία στις τρεις και τα παιδιά σε ποσοστό 50%! 

  ************************************************** 

  
  

   

  

   

  Επιτύμβια στήλη της Πλαγγώνας, κόρης του Τολμίδη από τις Πλαταιές, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 320 π.Χ. Η Πλαγγώνα προφανώς έχασε τη ζωή της αμέσως μετά τη γέννα.

  Διαβάστε: LIFO: Η στιγμή της γέννησης. Μιά σπάνια εικόνα από την αρχαιότητα.

  ******************************************* 

• Αφορμή για μια νέα παράκληση προς τη θεά για τη συνεχή προστασία και ευλογία στο μέλλον του παιδιού τους, η πιθανότητα  επιβίωσης του οποίου ήταν πολύ μικρή .

  Το επίγραμμα δεν τελειώνει απλώς με μια "ευχαριστία". Συνεχίζεται με μια νέα παρακλητική ευχή για το μέλλον του παιδιού, του Λέοντα. Αυτό δείχνει τη συνεχή φύση της σχέσης ανθρώπου-θεότητας. Η προσφορά δεν είναι μόνο για το παρελθόν, αλλά και μια πράξη ευγνωμοσύνης που ελπίζουν ότι θα διατηρήσει την εύνοια της θεάς.
  Η ευχή είναι βαθμιαία και αντανακλά τις φυσικές ελπίδες κάθε γονέα:

• Να γίνει από βρεφούδι παιδί (να επιβιώσει η βρεφική ηλικία).

• Κι ύστερα ένα παλικάρι με σώμα δυνατό (να ωριμάσει υγιής και δυνατός).

  ********************************** 

Διαβάστε: Από τι πέθαιναν κυρίως οι αρχαίοι Έλληνες και ποιο ήταν το προσδόκιμο της ζωής ...

***************************************

Η Άρτεμις των Βερσαλλιών (ρωμαϊκό αντίγραφο του κατεστραμμένου αυθεντικού αγάλματος του Λεωχάρη), Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι.[.....]

Άρτεμις(Βικιπαίδεια)

 

Ναός της Αρτέμιδος, ένα από τα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου

ANTHOLOGIA GRAECA

Epigram 6.271

Codex Palatinus 23 p. 193

Φαίδιμος ο Βισανθηνός* (επιγραμματοποιός) 

1ος αιώνας π.Χ. -Βισάνθη Θράκης (Ραιδεστός )

Ἄρτεμι, σοὶ τὰ πέδιλα Κιχησίου εἵσατο υἱός,
καὶ πέπλων ὀλίγον πτύγμα Θεμιστοδίκη,
οὕνεκά οἱ πρηεῖα λεχοῖ δισσὰς ὑπερέσχες
χεῖρας, ἄτερ τόξου, πότνια, νισσομένη.

Ἄρτεμι, νηπίαχον δὲ καὶ εἰσέτι παῖδα Λέοντι
νεῦσον ἰδεῖν κοῦρον γυῖ᾽ ἐπαεξόμενον.

— Paton edition

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

[Gerontakos] 

Άρτεμη, ο γιος του Κιχησία  σού πρόσφερε  τα πέδιλα αυτά 

και  η Θεμιστοδίκη  ένα διπλωμένο κομμάτι από το πέπλο της.

Ήταν λεχώνα , όταν  εσύ , φιλεύσπλαχνη,  τα δύο σου χέρια 

 άπλωσες επάνω της σαν προστασία τόξου  .

Θεά , ευδόκησε   ο Λέοντας να γίνει από βρεφούδι παιδί

κι ύστερα ένα παλικάρι  με  σώμα δυνατό.

 

ΣΧΟΛΙΑ

 

1.πέδιλον ουδέτερο  [el.wiktionary.org]

1. (υπόδηση) το σανδάλι, το πέδιλο
2. κάθε υπόδημα, ακόμα κι αν κάλυπτε όλο το πόδι έως το γόνατο
3. (μεταφορικά) μέτρο, ρυθμός ή ίσως μόνον ο δωρικός, για όποιον έγραφε σε δωρικό ρυθμό

Άλλες μορφές

• αιολικός τύπος : πέδιλλον

Εκφράσεις

• ἐν τούτῳ πεδίλῳ πόδ' ἔχειν (:να μπεις στη θέση του άλλου -Πίνδαρος)

 Πόδια ενός αγάλματος που φοράει όμορφα σανδάλια. Από την αρχαία ελληνική πόλη Κύμη, γύρω στον 3ο αιώνα π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινούπολης εικόνα @ArysPan

***************************

2. Πέπλος

«[......]Ο πέπλος αποτελεί την τυπική ενδυμασία των γυναικείων μορφών ήδη από την δαιδαλική εποχή (7ος αι. π.Χ.), εποχή της δημιουργίας της μνημειακής πλαστικής. Πρόκειται για βαρύ, χονδρό ένδυμα, πιθανώς μάλλινο, το οποίο στερεώνεται με περόνες (καρφίτσες) στους ώμους και δένεται συνήθως με ζώνη στη μέση. Κατά τους αρχαϊκούς χρόνους φαίνεται να προτιμάται ο λεπτός ιωνικός χιτώνας με το ιμάτιο έναντι του πέπλου, ο οποίος όμως ξαναγίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής από την πρώιμη κλασική εποχή. Το ένδυμα αναδιπλώνεται στο πάνω μέρος σε απόπτυγμα και ζώνεται πάνω ή κάτω από αυτό, σχηματίζοντας γεμάτες, βαρειές πτυχές που καλύπτουν τα σκέλη χωρίς να επιτρέπουν στις μορφές του σώματος να προβάλλουν από κάτω …>>. Η μία πλευρά του ενδύματος δεν είναι κατά κανόνα ραμμένη, με αποτέλεσμα να αποκαλύπτεται συχνά μέρος του σώματος της, νεαρής συνήθως, μορφής που το φορά …>>. Η ιδιαιτερότητα αυτή του ενδύματος, που επιτρέπει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, το καθιστά δημοφιλές σε νεαρές μορφές έντονα κινημένες, όπως το άγαλμα που εξετάζουμε, αλλά και μορφές Νικών και Αμαζόνων. Συχνά σε τέτοιου είδους μορφές οι γλύπτες εκμεταλλεύονται την έντονη κίνηση του σώματος για να απεικονίσουν το ένδυμα να έχει γλιστρήσει από τον ώμο τους και να έχει αποκαλύψει τον ένα μαστό.

Η παρθένος θεά Αθηνά απεικονίζεται πάντα ενδεδυμένη με πέπλο. Το ιερό ένδυμα της, που υφαινόταν από τις αρρηφόρους και τις εργαστίνες, αποτελούσε το επίκεντρο του τελετουργικού της τελευταίας ημέρας της εορτής των Παναθηναίων, καθώς μεταφερόταν με πομπή σε μορφή ιστίου πλοίου-άρματος πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και παραδιδόταν στο ξόανο της θεάς. Η μεγαλοπρεπής πομπή και η παράδοση του πέπλου απεικονίζεται στην ζωφόρο του Παρθενώνα.»

Δρ. Χρυσάνθη Τσούλη[....]Πηγή:

Διαβάστε :Ένας πέπλος για την Αθηνά… - Eθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

************************

 

ΤΑΜΑΤΑ ΣΕ ΝΑΟΥΣ  ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΠΤΥΧΗ ΤΗΣ ΙΔΩΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ  

 

3. τάμα < μεσαιωνική ελληνική τάμα < αρχαία ελληνική τάγμα < τάττω/τάσσωhttps://el.wiktionary.org

Ουσιαστικό

τάμα ουδέτερο

1. το τάξιμο, η υπόσχεση που δίνεται σε κάποια ανώτερη δύναμη, προκειμένου να μας εκπληρώσει μια επιθυμία μας

   ≈ συνώνυμα: τάξιμο

2. το πολύτιμο αντικείμενο, που αφιερώνεται στην ανώτερη δύναμη μετά από την εκπλήρωση της επιθυμίας (ενίοτε και πριν)

   ≈ συνώνυμα: ανάθημα

 

Διαβάστε: Προσκυνήματα και τάματα στην Ελλάδα