Ασπίς θαύμα ιδέσθαι
Κωστής Καζαμιάκης. 1*, 2*-Αισχύλος, Ευμενίδες: Μέμνησο μη σε νικάτω φόβος τας φρένας. Μερίμνησε να μη σου καταλάβει ο φόβος το μυαλό.
-Καλιγούλας: Oderint, dum metuant. Δε με νοιάζει να με μισούν, αρκεί να με φοβούνται.
-Νίκος Καζαντζάκης, Αναφορά στον Γκρέκο: Αν μπορείς κοίταξε τον φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει.
Ησίοδος, Ασπίς Ηρακλέους, 139-167.
Χερσί γε μὴν σάκος εἷλε παναίολον, οὐδέ τις αὐτὸ
140οὔτ᾽ ἔρρηξε βαλὼν οὔτ᾽ ἔθλασε, θαῦμα ἰδέσθαι.
πᾶν μὲν γὰρ κύκλῳ τιτάνῳ λευκῷ τ᾽ ἐλέφαντι
ἠλέκτρῳ θ᾽ ὑπολαμπὲς ἔην χρυσῷ τε φαεινῷ
[λαμπόμενον, κυάνου δὲ διὰ πτύχες ἠλήλαντο].
ἐν μέσσῳ δ᾽ ἀδάμαντος ἔην Φόβος οὔ τι φατειός,
145ἔμπαλιν ὄσσοισιν πυρὶ λαμπομένοισι δεδορκώς·
τοῦ καὶ ὀδόντων μὲν πλῆτο στόμα λευκαθεόντων,
δεινῶν, ἀπλήτων, ἐπὶ δὲ βλοσυροῖο μετώπου
δεινὴ Ἔρις πεπότητο κορύσσουσα κλόνον ἀνδρῶν,
σχετλίη, ἥ ῥα νόον τε καὶ ἐκ φρένας εἵλετο φωτῶν
150οἵτινες ἀντιβίην πόλεμον Διὸς υἷι φέροιεν.
[τῶν καὶ ψυχαὶ μὲν χθόνα δύνουσ᾽ Ἄιδος εἴσω
αὐτῶν, ὀστέα δέ σφι περὶ ῥινοῖο σαπείσης
Σειρίου ἀζαλέοιο κελαινῇ πύθεται αἴῃ.]
Ἐν δὲ Προΐωξίς τε Παλίωξίς τε τέτυκτο,
155ἐν δ᾽ Ὅμαδός τε Φόνος τ᾽ Ἀνδροκτασίη τε δεδήει,
[ἐν δ᾽ Ἔρις, ἐν δὲ Κυδοιμὸς ἐθύνεον, ἐν δ᾽ ὀλοὴ Κὴρ
ἄλλον ζωὸν ἔχουσα νεούτατον, ἄλλον ἄουτον,
ἄλλον τεθνηῶτα κατὰ μόθον ἕλκε ποδοῖιν·
εἷμα δ᾽ ἔχ᾽ ἀμφ᾽ ὤμοισι δαφοινεὸν αἵματι φωτῶν,
160δεινὸν δερκομένη καναχῇσί τε βεβρυχυῖα.]
Ἐν δ᾽ ὀφίων κεφαλαὶ δεινῶν ἔσαν, οὔ τι φατειῶν,
δώδεκα, ταὶ φοβέεσκον ἐπὶ χθονὶ φῦλ᾽ ἀνθρώπων
[οἵτινες ἀντιβίην πόλεμον Διὸς υἷι φέροιεν].
τῶν καὶ ὀδόντων μὲν καναχὴ πέλεν, εὖτε μάχοιτο
165Ἀμφιτρυωνιάδης· τὰ δ᾽ ἐδαίετο θαυματὰ ἔργα·
στίγματα δ᾽ ὣς ἐπέφαντο ἰδεῖν δεινοῖσι δράκουσι·
κυάνεοι κατὰ νῶτα, μελάνθησαν δὲ γένεια.
Ελεύθερη απόδοση. Ησίοδος, Ασπίς Ηρακλέους, 139-167.
139. Ο Ηρακλής πήρε στα χέρια του την πλουμισμένη, πολυποίκιλτη με ανάγλυφα και ζωγραφιές, αστραφτερή ασπίδα του που κανείς δε μπόρεσε ποτέ
140 να διαπεράσει ή να θραύσει. Μια ασπίδα θαύμα ιδέσθαι. Στην περίμετρο είχε λευκή τίτανο. Ελεφαντόδοντο πάλλευκο και ήλεκτρο υπολαμπές καθώς και φωτεινό χρυσάφι την διακοσμούσαν. Λωρίδες από κύανον, βαθύ μπλε, την έζωναν και την πτύχωναν. Στο κέντρο εικονιζόταν ο Φόβος ανείπωτος, ανέκφραστος, αποτρόπαιος, διαμαντένιος που κοιτούσε τον αντίπαλο με πύρινα μάτια. Το στόμα του Φόβου ήταν γεμάτο από κατάλευκα κοφτερά δόντια, τρομακτικά, ανίκητα. Η φοβερή, σκληρή Έριδα πετούσε πάνω από το εκδικητικό, βλοσυρό μέτωπο του Φόβου μεταδίδοντας στους συμπλεκόμενους την ταραχή του πολέμου κυριεύοντας το μυαλό όσων
150. τολμούσαν να τεθούν ενώπιος ενωπίω του Ηρακλή του γιου του Δία. Η τύχη τους μαύρη γιατί ο Ηρακλής έστελνε τις ψυχές τους στον Άδη και το σώμα, τα οστά και τις σάρκες να λιώσουν στη γη με τη βοήθεια του πύρινου Σείριου. Εικονιζόταν ακόμη στην ασπίδα του Ηρακλή ο Πρωταθλητισμός και η Επανακαταδίωξη των αντιπάλων , η Βοή, ο Φόνος και η Εξόντωση των εχθρών. Ορμούσαν ακάθεκτες η Έριδα και η Ταραχή και η ανίκητη, ολέθρια Μοίρα του θανάτου και άλλους σκότωναν, άλλους τραυμάτιζαν και άλλους άφηναν να ζήσουν Το κουμάντο είχε η ανίκητη Μοίρα τους που το ένδυμα της ήταν κόκκινο από το αίμα των ανδρών.
160 Το βλέμμα της ήταν γεμάτο θάνατο και οι στριγκλιές της πάγωναν το αίμα των αντιπάλων. Ακόμα στην ασπίδα του Ηρακλή εικονιζόταν δώδεκα τρομακτικά κεφάλια φιδιών που έτρεπαν σε άτακτη φυγή όσους τα αντίκριζαν καθώς επιτίθεντο στον ανίκητο γιο του Δία. Έτρεμαν σύγκορμοι και κτυπούσαν από τρόμο τα δόντια τους όταν ο Ηρακλής, ο γιος του Αμφιτρύωνα, ορμούσε πάνω τους. Η ασπίδα πετούσε φλόγες και τα φίδια που εικονίζονταν πάνω της είχαν βούλες στην κυανή ράχη ( στικτοί δράκοι) ενώ τα θανατηφόρα σαγόνια τους ήταν κατάμαυρα.
Περίληψη 139-167 : Ο Ησίοδος αφού ανέφερε τα όπλα του Ηρακλή: Ξίφος, δόρυ, φαρέτρα με βέλη, θώρακα, περικνημίδες, περικεφαλαία αρχίζει να ομιλεί για την περίφημη Ασπίδα του Ηρακλή που έδωσε το όνομα στο έπος « Η Ασπίς του Ηρακλέους», τρίτο γνωστό έργο του Ησιόδου μετά την « Θεογονία» και τα « ‘Έργα και Ημέραι.»
Σημειώσεις, λεξιλόγιο.
139. παν-αίολος, -ον. Πολυποίκιλος, αστραφτερός ή αρκετά ελαφρύς, ευκίνητος, ποικίλος.
141. τίτανος, ἡ. Λευκό χώμα, πιθανόν γύψος.
142. ὑπο-λαμπής, -ές. Αυτός που λάμπει, αστράφτει, γυαλίζει με υποτονικό φως και λάμψη.
144. φατειός, -ά, -όν, ή φατέος, οὔ τι φατειός, ανέκφραστος, ανείπωτος.
147. ἄ-πληκτος, -ον <πλήσσω. Αυτός που δεν έχει δεχθεί χτυπήματα.
147. βλοσυρός, -ά, -όν. Σκυθρωπός, αγριωπός, θηριώδης, σφοδρός, τρομερός, κοφτός, ντόμπρος, ειλικρινής, ρωμαλέος, εύρωστος, γενναίος.
βλοσῠρ-ῶπις, -ιδος, ἡ < βλοσυρός +ὤψ. Αυτή που έχει άγριο και φοβερό βλέμμα. Η Γοργώ.
150. ἀντι-βίην. Αντί +βία. Έναντι, ενώπιος ενωπίω.
153. ἀζαλέος, -α, -ον. <ἄζω. Ξηρός, αποξηραμένος, βῶν ἀζαλέην, ξηρό δέρμα βοδιού, τραχύς, σκληρός, αυτός που ξηραίνει, καίει, φλογερός, θερμός, καυτερός, ζεματιστός. Σείριος, στον Ησίοδο.
154. προ-ΐωξις,ἡ. Αναζήτηση πρωτιάς, επιδίωξη διάκρισης.
154. παλί-ωξις, ἡ. <παλίν +ἰωκή. Εκ νέου καταδίωξη ως ανταπόδοση, όπως όταν οι καταδιωκόμενοι ξεφεύγουν και στρέφονται εναντίον των διωκτών.
155. ὅμᾰδος, ὁ. <ὁμός. Θόρυβος, σάλος που προέρχεται από μεγάλο αριθμό ατόμων που μιλούν ταυτοχρόνως. Λέγεται για καταιγίδα. Θορυβώδης πλήθος πολεμιστών.
156. κυδοιμός, ὁ. Θόρυβος, ταραχή της μάχης, σύγχυση, οχλοβοή.
1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.( 1951)
Σπούδασε στο Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης και Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ. Μεταπτυχιακά: Ιστορία Αρχιτεκτονικής, Ιστορία Τέχνης, Αρχιτεκτονική φωτογραμμετρία, αστρονομικές μετρήσεις, παρατηρήσεις ουρανίων σωμάτων. Επί 36 χρόνια εργάστηκε στα μνημεία της Ακρόπολης. Από το 2013 επιμελείται τις εκδηλώσεις «Περί Ωραίου» στον «Ιανό».
Facebook/Κωστής Καζαμιάκης
2*. Στους αγαπημένους Ιωάννα – Μαρίνα, Ειρήνη, Κωνσταντίνο, Νίκο, Μπάμπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου