Από την αρχαιότητα έως σήμερα, η καρδιά του Έλληνα (αλλά και κάθε ανθρώπου) χτυπάει δυνατά λαχταρώντας να γευτεί τις ηδονές που του παρέχει ο σύντομος βίος του.
Παραθέτουμε ένα ωραίο συμποτικό επίγραμμα του Ποσείδιππου και το "κλασικό" ρεμπέτικο τραγούδι του Απόστολου Χατζηχρήστου . Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος σε μια αντιστικτική "συνομιλία".
Το επίγραμμα είναι η διανοητική, σχεδόν γραφειοκρατική προετοιμασία της απόλαυσης της ζωής (τόσοι είμαστε , τόσοι θα γίνουμε, τόσο κρασί θα χρειαστούμε στο γλέντι ...), ενώ το ρεμπέτικο είναι η συναισθηματική, σε μια αυθόρμητη αλλά λιτή έκφανσή της τη στιγμή που συντελείται.
Και τα δύο εκφράζουν μια βαθιά ριζωμένη ανθρώπινη ανάγκη: την αναζήτηση της συντροφιάς, της χαράς και της απελευθέρωσης μέσα από τον συνδυασμό του ποτού, της μουσικής και του έρωτα.
Προσέξτε τα κυρίαρχα μοτίβα τους:
Η συντροφιά: Στα δύο κείμενα, η χαρά βρίσκεται στην παρέα. Στο ένα είναι μια ομάδα φίλων και ερωμένων, στο άλλο είναι το ζευγάρι των εραστών. Και ο αρχαίος οικοδεσπότης αλλά και ο μερακλωμένος εραστής φαίνεται ότι είναι ευκατάστατοι, αφού δε νοιάζονται για τα λεφτά που θα ξοδέψουν , προκειμένου να γλεντήσουν καλά.
Το ποτό ως μέσο ένωσης και απελευθέρωση από την καθημερινότητα: Το κρασί είναι το καύσιμο της ελληνικής κοινωνικής ζωής, από τα συμπόσια των αρχαίων φιλοσόφων ως τις ταπεινές ταβέρνες του ρεμπέτικου.Και στα δύο κείμενα υπάρχει η ανάγκη να ξεφύγει κανείς μέσα απ΄αυτό από τις σκοτούρες της ζωής.Είτε καταναλώνοντας πανάκριβο Χίο οίνο είτε πίνοντας κεχριμπαρένια ρετσίνα των Σπάτων.
Η παρουσία του έρωτα: Στο επίγραμμα, οι "κοπέλλες" είναι αναπόσπαστο μέρος του αριθμητικού υπολογισμού κατανάλωσης του κρασιού, στην αρχή του συμποσίου ως αυλητρίδες και στη συνέχεια ως ερωμένες. Στο τραγούδι, το «κορίτσι» του "καψούρη" παραλή αγαπητικού είναι ο λόγος για τη γιορτή και ο χορός του ζευγαριού είναι η κορύφωση της βραδιάς.
Σκηνή από συμπόσιο: οι συνδαιτημόνες παίζουν κότταβο ενώ μία κοπέλα παίζει αυλό. Αττικός ερυθρόμορφος κρατήρας, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Μαδρίτης, 420 π.Χ. περίπου.Συμπόσιο - Βικιπαίδεια
οἱ τέσσαρες πίνοντες: ἐρωμένη ἔρχεθ ἑκάστῳ:
ὀκτὼ γιναμένοις ἓν Χίον οὐχ ἱκανόν.
παιδάριον, βαδίσας πρὸς Ἀρίστιον, εἰπὲ τὸ πρῶτον
ἡμιδεὲς πέμψαι: χοῦς γὰρ ἄπεισι δύο
ἀσφαλέως: οἶμαι δ᾽ ὅτι καὶ πλέον. ἀλλὰ τρόχαζε:
ὥρας γὰρ πέμπτης πάντες ἀθροιζόμεθα.
********************
Σκηνή συμποσίου σε τοιχογραφία από το Ερκολάνο της Ιταλίας (ιταλικά: Ercolano antica, λατινικά: Herculaneum) ή Αρχαίο Ηράκλειο. Η γυναίκα
φοράει διαφανές μεταξωτό φόρεμα, ενώ ο άνδρας στα αριστερά υψώνει ένα
ρυτό πόσης. Έργο του το 50 π.Χ. περίπου , κατά την Ύστερη
Ρωμαϊκή Δημοκρατία.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
[Gerontakos]
Τέσσερις θα ΄μαστε στο ποτό,
μαζί με την ερωμένη του καθένας γινόμαστε οχτώ,
άρα δε φτάνει για όλους μια οινοχόη Χιώτικη .
Τράβα , παιδί μου, στον Αρίστιο , πες του να στείλει
μια κοντόγιομη. Δυο τέτοιες, πιστεύω, φτάνουν και περισσεύουν.
Τρέχα τώρα , γιατί η μάζωξη ξεκινά στις έντεκα...
*****************
ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ
1.
Οι Χιακοί αμφορείς μετέφεραν τον περίφημο Χιακό οίνο και αποτελούν τους πλέον αναγνωρίσιμους τύπους εμπορικών αμφορέων.Ο Χιακός οίνος ήταν διάσημος
στην αρχαιότητα, υψηλής ποιότητας και ιδιαίτερα ακριβός. Την εποχή του Σωκράτη ένας
αμφορέας με χιακό κρασί κόστιζε 100 δραχμές, όταν το ημερομίσθιο υπολογιζόταν αντίστοιχα σε ...μια δραχμή!
Η παραγωγή εμπορικών αμφορέων στη Χίο φαίνεται να ξεκινά από τα τέλη του 8ου και διαρκεί μέχρι τον 1ο αι. π.Χ. Μέσα σ’αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα το σχήμα τους παρουσιάζει συνεχή εξέλιξη, ενώ αντιπροσωπεύονται διαφορετικοί τύποι σε κάθε εποχή.
archaiologia.gr
_____
2.
Η ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΙΤΕΤΡΑΩΡΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
Οι αρχαίοι Έλληνες χώριζαν την ημέρα σε 12 ίσα τμήματα, αλλά αυτά τα τμήματα ήταν μεταβλητά σε μήκος ανάλογα με την εποχή. Για παράδειγμα, μια «ώρα» το καλοκαίρι ήταν μεγαλύτερη από μια «ώρα» το χειμώνα.
- Νύχτα:Η νύχτα επίσης χωριζόταν σε ώρες, αλλά και αυτές μεταβάλλονταν σε μήκος.
- Πρωί (πρώτη ώρα): Ο χρόνος από την ανατολή του ηλίου μέχρι το μεσημέρι.
- Μεσημέρι (έκτη ώρα):Ο μεσημεριανός Ήλιος ήταν στο υψηλότερο σημείο του.
- Βράδυ (δωδέκατη ώρα):Ο χρόνος από το μεσημέρι μέχρι τη δύση του ηλίου.
*****************************
Είμαι απόψε στα μεράκια - Απόστολος Χατζηχρήστος, Μάρκος Βαμβακάρης, Γιάννης Σταμούλης
Δίσκος: Odeon GA 7369 .
Σύνθεση: Κώστας Καπλάνης
Αθήνα, 1946
ορχήστρα με μπουζούκι και κιθάρα
διεύθυνση ορχήστρας: Σπύρος Περιστέρης
___________________________________________________
Φέρε μας, κάπελα, κρασί
με δυο ποτήρια και μισή
είμ απόψε στα μεράκια
και γουστάρω να τα πιω.
Είν’ το κορίτσι μου εδώ
που είχα μέρες να το δω
διάταξε ένα ζειμπεκάκι
να χορέψουμε κι οι δυο.
Χόρεψε, βλάμισσα, τρελά
το πορτοφόλι να `ν’ καλά
στην ταβέρνα σ έχω φέρει
για να σπάσουμε νταλκά.
*****************************
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου