Γιατί το Ισραήλ
Η γεωπολιτική θέση του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή, η ιστορική του συγκρότηση και η αδιάλειπτη στρατιωτική και πολιτική του σύνδεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες το καθιστούν έναν από τους κεντρικούς πυλώνες της ιμπεριαλιστικής στρατηγικής στην περιοχή. Για να κατανοήσει κανείς το «γιατί» του Ισραήλ –γιατί ιδρύθηκε, γιατί ενισχύεται αδιάκοπα, γιατί παραμένει ο αδιαφιλονίκητος «χωροφύλακας» της Μέσης Ανατολής–, χρειάζεται να αναλύσει όχι μόνο τις εσωτερικές του δομές αλλά και τον ρόλο που διαδραματίζει στην εξυπηρέτηση των δυτικών συμφερόντων.
Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το 1948, δεν μπορεί να ιδωθεί έξω από το πλαίσιο του μεταπολεμικού παγκόσμιου χάρτη. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις –κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία– αναζήτησαν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής ένα σταθερό στήριγμα (Pappé, 2004). Η στρατηγική θέση του Ισραήλ ανάμεσα σε πετρελαιοπαραγωγικά κράτη και θαλάσσιες οδούς ζωτικής σημασίας το κατέστησε τον ιδανικό «σταθμό» του δυτικού ιμπεριαλισμού. Η εκδίωξη και καταπίεση του παλαιστινιακού λαού δεν ήταν ένα «παράπλευρο» γεγονός, αλλά οργανικό στοιχείο αυτής της στρατηγικής: η δημιουργία ενός «καθαρού» εθνικού κράτους που θα εξυπηρετούσε τα δυτικά συμφέροντα (Χριστόπουλος, 2019).
Το Ισραήλ είναι, εδώ και δεκαετίες, ο στενότερος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή. Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, που επιδιώκει την απρόσκοπτη πρόσβαση στα ενεργειακά αποθέματα και τον έλεγχο των γεωπολιτικών ισορροπιών, χρειάζεται μια δύναμη απόλυτα ελεγχόμενη και εξαρτημένη (Chomsky, 1999). Τα δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια, η τεχνολογική συνεργασία και οι πολιτικές «ασυλίες» που παρέχει η Ουάσινγκτον στο Τελ Αβίβ δεν είναι μια «σχέση αλληλεγγύης», αλλά μια βαθιά σχέση εξάρτησης, αλληλοχρησιμοποίησης, εξαρτημένων και ισχυρά διαπλεκόμενων συμφερόντων. Το Ισραήλ λειτουργεί ως η αιχμή του δόρατος της αμερικανικής πολιτικής, είτε μέσα από στρατιωτικές επεμβάσεις είτε μέσω της τρομοκράτησης των γειτονικών λαών (Mearsheimer & Walt, 2007).
Η Μέση Ανατολή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεωστρατηγικά πεδία του πλανήτη. Το Ισραήλ, μέσα από πολέμους, κατοχές, εποικισμούς και αιματηρές επεμβάσεις, επιβάλλεται ως στρατιωτικός γίγαντας απέναντι σε αδύναμα και κατακερματισμένα κράτη (Finkelstein, 2012). Δεν είναι τυχαίο ότι οι ισραηλινές κυβερνήσεις επιδιώκουν τη διαρκή αποσταθεροποίηση της περιοχής· η διαιώνιση συγκρούσεων, η καλλιέργεια εθνικιστικού και θρησκευτικού μίσους και η διάλυση των κοινωνικών ιστών στα κατά τόπους κράτη δεν είναι τυχαία ή ξαφνικά γεγονότα αλλά αντίθετα αποτελούν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική επιλογή (Said, 1992). Μέσα σε αυτό το τοπίο, το Ισραήλ εμφανίζεται ως «σταθεροποιητικός παράγοντας», δηλαδή ως ο ένοπλος βραχίονας που διασφαλίζει τη διατήρηση της δυτικής κυριαρχίας.
Η σχέση Ισραήλ-ΝΑΤΟ δεν είναι τυπική. Παρότι δεν αποτελεί επίσημο μέλος του ΝΑΤΟ, το Ισραήλ συμμετέχει σε κοινές ασκήσεις, μοιράζεται πληροφορίες και λειτουργεί ως κρίσιμος παράγοντας σε στρατιωτικές επιχειρήσεις (NATO, 2021). Η τεχνογνωσία του σε θέματα επιτήρησης, αντικατασκοπίας και στρατιωτικής τεχνολογίας (π.χ. drones, συστήματα πυραυλικής άμυνας) το καθιστά ανεκτίμητο για τη δυτική συμμαχία. Ταυτόχρονα, ο έλεγχος της Ανατολικής Μεσογείου και των πετρελαϊκών διαδρομών δένει το Ισραήλ με τα οικονομικά συμφέροντα των δυτικών πολυεθνικών (Λυγερός, 2016). Επομένως, η στήριξη που απολαμβάνει δεν είναι απλώς πολιτική· είναι βαθιά οικονομική και στρατηγική.
Έτσι, λοιπόν, το Ισραήλ δεν είναι απλώς ένα κράτος που «υπερασπίζεται την επιβίωσή του», όπως συχνά παρουσιάζεται στη δυτική-ΝΑΤΟϊκή και ιμπεριαλιστικής προέλευσης προπαγάνδα. Είναι ένας βασικός πυλώνας του ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή· ένα κράτος-χωροφύλακας που λειτουργεί για τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών, του ΝΑΤΟ και της Δύσης συνολικά. Ο παλαιστινιακός λαός πληρώνει το βαρύτερο τίμημα, αλλά οι πολιτικές του Ισραήλ αφορούν ολόκληρη την περιοχή, καθώς επιβάλλουν μια μόνιμη κατάσταση πολέμου και εξάρτησης. Το «γιατί το Ισραήλ» είναι ξεκάθαρο: επειδή αποτελεί το σταθερότερο εργαλείο της Δύσης στην καρδιά μιας εκρηκτικής γεωπολιτικής σκακιέρας.
*Φιλόλογος, πρόεδρος Α’ ΕΛΜΕ Κυκλάδων
Βιβλιογραφία
Chomsky, N. (1999). Fateful triangle: The United States, Israel, and the Palestinians. Pluto Press
Finkelstein, N. G. (2012). Knowing too much: Why the American Jewish romance with Israel is coming to an end. OR Books
Mearsheimer, J. J., & Walt, S. M. (2007). The Israel lobby and U.S. foreign policy. Farrar, Straus and Giroux
NATO. (2021). Relations with Israel. NATO Official Documents. https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37705.htm
Pappé, I. (2004). A history of modern Palestine: One land, two peoples. Cambridge University Press
Said, E. W. (1992). The question of Palestine (2nd ed.). Vintage Books
Χριστόπουλος, Δ. (2019). Η Ισραηλινή πολιτική και το Παλαιστινιακό ζήτημα. Εκδόσεις Πόλις
Λυγερός, Σ. (2016). Η γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. Πατάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου