ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΟΥΝ ΟΙ ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ......
Όπως
γνωρίζουμε οι Καρυάτιδες ήταν κόρες από τις Καρυές της Λακωνίας οι
οποίες χόρευαν τον χορό του καλαθίσκου σε τελετές της Αρτέμιδος,
φέροντας πάνω στο κεφάλι τους τον λεγόμενο κάλαθο.Το περίεργο είναι ότι οι Καρυάτιδες χρησιμοποιήθηκαν αντί για κίονες σε πολλά οικοδομήματα, το γνωστότερο από όλα είναι το Ερέχθειο στην Ακρόπολη με τις γνωστές σε όλους μας Καρυάτιδες. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Την απάντηση μας δίδει ο Βιτρούβιος στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του «Περί Αρχιτεκτονικής». Στην παράγραφο 5 εξηγεί ότι οι Καρυές κατά τους Περσικούς πολέμους εμήδισαν και τάχθηκαν με τους Πέρσες. Μετά την νίκη των Ελλήνων επί των Περσών, οι Έλληνες ισοπέδωσαν τις Καρυές, σκότωσαν τους άνδρες και οδήγησαν τις γυναίκες στην δουλεία «μην επιτρέποντας να βγάλουν τις μακριές εσθήτες και τα κοσμήματα που έφεραν ως μητέρες» και για να «διαπομπεύσουν αιώνια σε πραγματική δουλεία,τιμωρημένες με βαριά ατίμωση για την πολιτεία τους», οι αρχιτέκτονες της εποχής «έφτιαξαν για τα δημόσια κτήρια είδωλα των γυναικών εκείνων, που σηκώνουν φορτία, ώστε να μείνει στις επόμενες γενιές η μνήμη της τιμωρίας της πολιτείας των Καρυών». (Βιτρούβιος – Περί Αρχιτεκτονικής I 1.5)
Με άλλα λόγια οι Καρυάτιδες δεν ..
....αποτελούν στοιχεία διακόσμησης (όπως θεωρούμε εμείς την σημερινή εποχή) αλλά μέσον διαπόμπευσης, παρά το κάλλος που τις περιβάλλει.
Την ίδια τακτική ακολούθησαν και οι Λακεδαιμόνιοι με τους Πέρσες όταν μετά την νίκη τους στις Πλαταιές κατασκεύασαν την Περσική Στοά ως μνημείο νίκης όπου τοποθέτησαν αγάλματα των αιχμαλώτων τους ντυμένων με βαρβαρικές φορεσιές να υποστηρίζουν την οροφή ως μέσο διαπόμπευσης. (Βιτρούβιος – Περί Αρχιτεκτονικής I1.6)
Την Περσική Στοά, η οποία δεν έχει βρεθεί, την αναφέρει και ο Παυσανίας στο ΙΙΙ 11.3.
Για τον ίδιο λόγο είναι και η παρουσία των Καρυάτιδων στον Θησαυρό των Σιφνίων στους Δελφούς, όπου παρεμπιπτόντως συνυπάρχουν με Σφίγγες, η ζωφόρος του οποίου είναι συνεχής κατά το πρότυπο αυτής της Περσέπολης και η εικονογραφία της ταιριάζει στον εορτασμό των Ελληνικών νικών κατά των Περσών.
Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στο Ερέχθειο , το οποίο φτιάχθηκε (421-406) την εποχή που οι Αθηναίοι ήταν σε πόλεμο με τους Σπαρτιάτες, στη διάρκεια της οποίας συνήφθη και η πρώτη ειρηνευτική συμφωνία των Σπαρτιατών και των Περσών το καλοκαίρι του 412, και μάλιστα ανεγέρθηκε στον χώρο όπου υπήρχε ο αρχαϊκός ναός της Αθηνάς, ο οποίος κατεστράφη από τους Πέρσες, όταν αυτοί έκαψαν όλα τα ιερά της Ακρόπολης.
Το γεγονός αυτό το γνώριζε καλά ο
Μ. Αλέξανδρος μιας και έκαψε την Περσέπολη ως εκδίκηση για την
καταστροφή της Ακρόπολης από τον Ξέρξη (Αρριανός ΙΙΙ 18.1.12)
Παρόλα αυτά οι
Καρυάτιδες συγκλονίζουν με το κάλλος τους και έχουν γίνει πρότυπο
Ελληνικού Αρχιτεκτονικού Κάλλους στις μέρες μας, ενώ ουσιαστικά
αποτελούν διαπόμπευση όσων επρόδωσαν τους Έλληνες. Ακόμα όμως και η
διαπόμπευση εξεφράζετο μέσω του κάλλους!
Ένα σημείο που πρέπει να
προσέξουμε είναι η κόμμωση των Καρυάτιδων, οι οποίες έχουν τα μαλλιά
τους σε βοστρύχους που κρέμονται στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους.
Αυτή η κόμμωση δεν είναι
Αθηναϊκή καθώς οι Αθηναϊκές κόρες είχαν τα μαλλιά τους σε βοστρύχους
που έπεφταν στους ώμους τους και μπορούμε να τα δούμε στα αγάλματα των
κανηφόρων και των αρρηφόρων, αλλά και στις Καρυάτιδες που βρέθηκαν στην
Αμφίπολη.
Έτσι λοιπόν οι κόρες που
ευρέθησαν στην Αμφίπολη, είναι Καρυάτιδες μεν (δηλαδή Σπαρτιατικές
κόρες μιας και φέρουν τον κάλαθο στο κεφάλι τους και στηρίζουν το
επιστήλιο και όχι Αθηναϊκές κόρες μιας και αυτές ποτέ δεν
εχρησιμοποιούντο ως κίονες ούτε έφεραν τέτοιον κάλαθο στο κεφάλι τους)
όμως φέρουν Αθηναϊκή κόμμωση μιας και φέρουν «πλούσιους βοστρύχους,
που καλύπτουν τους ώμους τους».
Συνεπώς, η παρουσία των
Καρυάτιδων στον τάφο συμβολίζει επίσης αυτούς που μήδισαν
(=αποστάτησαν) κατά τους Περσικούς πολέμους, που όμως μεταμελήθησαν για
την πράξη τους. Αυτή η μεταμέλεια υποδηλώνεται από την χρήση αθηναϊκής
κόμμωσης (στοιχείο που συναντάμε στις Αθηναϊκές κόρες οι οποίες
συμβόλιζαν μόνο το "κάλλος" και όχι τη διαπόμπευση) στις Καρυάτιδες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου