" Το νησί των νεκρών": Από τη Ζωγραφική στη Μουσική

 

" Το νησί των νεκρών"

4-5 λεπτά

---

ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ

( Die Toteninsel)

Ο πιο γνωστός πίνακας του ελβετού συμβολιστή  καλλιτέχνη Böcklin Arnold [1827-190] (Άρνολντ Μπαίκλιν - Βικιπαίδεια) ).
Το έργο αυτό κυκλοφόρησε μεταξύ 1880 και 1886 σε διάφορες παραλλαγές και επηρέασε  βαθύτατα με τις αναπαραγωγές  του την κεντρική Ευρώπη στις αρχές του 20ου αιώνα. Μεγάλες προσωπικότητες, όπως  ο Freud , ο Λένιν και ο Κλεμανσώ, αλλά και απλοί άνθρωποι του λαού, είχαν αυτό το εντυπωσιακό έργο στο γραφείο ή στο σπίτι τους.

 Ενθουσιώδης ήταν επίσης η υποδοχή του από τους συνθέτες, μερικοί από τους οποίους παρήγαγαν σπουδαία έργα, ενώ και ο κινηματογράφος δεν παρέλειψε να βουτήξει στα νερά της Στυγός του πίνακα.
Η  Νήσος  των Νεκρών απεικονίζει μια έρημη και ακατοίκητη βραχονησίδα που προβάλλει μέσα από το  σκοτεινό νερό. Προς αυτήν κατευθύνεται μία  μικρή βάρκα με κουπιά. Ο λεμβούχος βρίσκεται στην  πρύμνη. Μπροστά του ορθώνεται μια λευκοντυμένη ψηλή φιγούρα , που έχει στα πόδια της ένα φέρετρο σκεπασμένο με λευκό ύφασμα . Στο κέντρο της βραχονησίδας  προβάλλει  ο συμπαγής όγκος  κυπαρισσιών , δέντρων που συμβολίζουν το πένθος και το θάνατο, όπως επίσης το ίδιο υπονοούν  οι  επιτύμβιες πύλες αλλά και τα παράθυρα  που είναι σκαλισμένα στους βράχους.
"Tο νησί των νεκρών , Opus 29"  είναι ένα συμφωνικό ποίημα του   Σεργκέι Ραχμάνινοφ  (Σεργκέι Ραχμάνινοφ - Βικιπαίδεια) εμπνευσμένο  από τη ζωγραφική σύνθεση του Arnold Böcklin, που είδε στο Παρίσι το 1907. Το έργο γράφτηκε κατά την παραμονή του συνθέτη στη  Δρέσδη, το 1908, και θεωρείται ένα κλασικό δείγμα του ύστερου ρωσικού ρομαντισμού, των αρχών του 20ου αιώνα.
Η μουσική ξεκινά με  τον ήχο των κουπιών του Χάροντα, καθώς σχίζουν τα νερά της της Στυγός. Ο Ραχμάνινοφ, στη συνέχεια, χρησιμοποιεί ένα επαναλαμβανόμενο σχήμα σε 5/8 για να απεικονίσει τις κινήσεις  αλλά και την αναπνοή του λεμβούχου , καθώς μεταφέρει το νεκρό στο νησί λάμνοντας με αργό ρυθμό .
Η πορεία που απομακρύνει τη βάρκα από τη ζωή και τη φέρνει  στο χώρο της τελευταίας κατοικίας  των νεκρών αποδίδεται με μινιμαλιστικό τρόπο και προκαλεί ρίγος στον ακροατή , που συνειδητοποιεί μελαγχολικά τη φθαρτότητα της ανθρώπινης ύπαρξης .

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Ο Rachmaninov διευθύνει το "Νησί των νεκρών" με την ορχήστρα της Φιλαδέλφειας (1929)

Το τρίτο από τα τέσσερα τονικά ποιήματα του Max Reger (Max Reger1873-1916 - Wikipedia, the free encyclopedia ) , που βασίζονται σε  έργα ζωγραφικής  του  Arnold Böcklin (1827-1901), αφορά τον πίνακα  "Die Toteninsel" (Το Νησί των Νεκρών). Ακούμε την ιστορική εκτέλεσή του, το έτος 1941,  από την Ολλανδική ορχήστρα  Royal Concertgebouw υπό τη διεύθυνση του Hermann Abendroth. Ο σπαραχτικός ήχος  των εγχόρδων ταιριάζει απόλυτα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, με τις εκατόμβες των θανάτων του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου , που μόλις έχει αρχίσει.

 "Το νησί των νεκρών" (Isle of the Dead (film) - Wikipedia, the free encyclopedia)
είναι μία ταινία φρίκης με βρικόλακες (ζόμπι ή vorvolacas, όπως αναφέρονται στην αγγλική απόδοση της ελληνικής λέξης βρικόλακας)  εμπνευσμένη  από τον ομώνυμο πίνακα του Μπαίκλιν, που εκτυλίσσεται στη διάρκεια των... Βαλκανικών Πολέμων. Το ελληνικό χρώμα του άπίθανου στόρι είναι έντονο , αφού στην υπόθεση εμπλέκονται  δύο Έλληνες πρωταγωνιστές, o Dr Drossos   και ο General Pherides  ( τον υποδύεται ο μετρ του τρόμου Μπορίς Καρλόφ) αλλά  και μία Ελληνίδα (η Madame Kyra). 
Η ταινία ξεκίνησε  να γυρίζεται το 1944 και ολοκληρώθηκε το 1945. Παρά τη μέτρια εισπρακτική πορεία της , θεωρείται σήμερα μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες του είδους. Ο  Μάρτιν Σκορτσέζε μάλιστα την κατατάσσει ανάμεσα στις έντεκα (!) πιο καλές ταινίες τρόμου από καταβολής κινηματογράφου.