«Κάποτε μόνο η Αριστερά μιλούσε για τις ανισότητες. Τώρα αυτές έχουν γίνει κεντρικό αφήγημα στο στόμα του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ. Η δημοκρατία δεν αντέχει τέτοιες ανισότητες. Ή αυτή θα καταστραφεί ή εκείνες θα περιοριστούν. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο έκανε μεγάλη ζημιά, έχει χρεοκοπήσει»

---

Εισβολή, η κορυφή του παγόβουνου

Κώστας Καλλίτσης 

«Καθημερινή της Κυριακής»

kathimerini.gr 

10.01.2021

Ήταν σοκ: Ένα λεφούσι ντοπαρισμένο από τις αθλιότητες περί νοθείας και τις προτροπές του Τραμπ «να είμαστε άγριοι!», εισέβαλε στο Καπιτώλιο, να ακυρώσει τις εκλογές που κέρδισε ο Μπάιντεν με 7 εκατ. ψήφους διαφορά και 306 εκλέκτορες έναντι 232. Πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν, οι εισβολείς απομακρύνθηκαν, ο Τραμπ εγκαταλείπεται από τον εσμό του που τρέχει να προλάβει να μην παρασυρθεί μαζί του στον βυθό της περιφρόνησης, σε δέκα ημέρες ο Τζο Μπάιντεν ορκίζεται 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Λοιπόν, όλα καλά; Δεν νομίζω.

Πρώτον, μια μεγάλη ζημιά έχει γίνει. Ένα από τα κεντρικά χαρακτηριστικά της αμερικανικής ηγεμονίας ήταν ότι η δημοκρατία της φάνταζε η πιο ισχυρή δημοκρατία του σύγχρονου κόσμου, με ελεγκτικές και ρυθμιστικές διαδικασίες που διασφάλιζαν τη σταθερότητα και την αποτελεσματική λειτουργία της. Χλόμιαζαν αυτά τις τελευταίες 10ετίες, αποδυναμωμένα τα βρήκε ο Τραμπ. Αλλά η εισβολή έδειξε ότι αυτό που εθεωρείτο απίθανο είναι πιθανό, ακόμα και απόπειρα φίμωσης της δημοκρατίας μπορεί να γίνει στις ΗΠΑ, η ισχυρή δημοκρατία δεν είναι τόσο ισχυρή επιχαίρει ο ανά τον κόσμο αυταρχισμός, αν αυτά συμβαίνουν στις ΗΠΑ, μπορούν να συμβούν οπουδήποτε. Ένα δηλητήριο ποτίζει τον κόσμο.

Δεύτερον, η εισβολή των τραμπούκων ήταν η κορυφή ενός παγόβουνου, μικρό δείγμα της απόγνωσης που έχει σωρευθεί και της οργής που κρύβεται στη χώρα τις τελευταίες 10ετίες, από την εποχή Ρέιγκαν και μετά – με αυξομειώσεις μεν, χωρίς διακοπή δε. Είναι ενδεικτικές και επίσης σοκαριστικές οι πρώτες δημοσκοπήσεις: Το 45% όσων ψηφίζουν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κρίνει θετικά την εισβολή, μόνο το 43% την καταδικάζει και το 58% τη χαρακτηρίζει μια ειρηνική εκδήλωση. Το ίδιο, το απεχθές φαινόμενο Τραμπ, αποτελεί παράγωγο προϊόν μιας παρατεταμένης πορείας κοινωνικής παρακμής, με διάβρωση θεσμών, κατάρρευση αξιών, απόφραξη των καναλιών κοινωνικής κινητικότητας, αφόρητη διεύρυνση των ανισοτήτων. Εδώ, στις ανισότητες, είναι οι ρίζες του προβλήματος.

Το 40% των Αμερικανών δεν μπορεί να βρει 400 δολάρια για μια έκτακτη ανάγκη. Μέσα σε μισό αιώνα, από τη 10ετία του 1970 έως τώρα, ο μεν μέσος μισθός αυξήθηκε μόνο 3% σε πραγματικές τιμές, ενώ το χαμηλότερο 20% των μισθών μειώθηκε. Χειροτερεύει η ποιότητα των θέσεων εργασίας, αυξάνεται ο αριθμός των εργαζομένων φτωχών. Από τα περίπου 200 εκατ. που είναι σε ηλικία εργασίας, τα 100 εκατ. δεν έχουν οποιαδήποτε συνταξιοδοτική κάλυψη. Σχεδόν 28,5 εκατ. δεν έχουν διόλου κι άλλα 60 εκατ. έχουν τελείως ανεπαρκή ασφάλιση υγείας. Το 1% και, περισσότερο, το 0,01% του πληθυσμού πολλαπλασιάζουν τον πλούτο τους, οι πολλοί δυσανασχετούν. Η κοινωνία αγριεύει.

Κάποτε μόνο η Αριστερά μιλούσε για τις ανισότητες. Τώρα αυτές έχουν γίνει κεντρικό αφήγημα στο στόμα του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ. Η δημοκρατία δεν αντέχει τέτοιες ανισότητες. Ή αυτή θα καταστραφεί ή εκείνες θα περιοριστούν. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο έκανε μεγάλη ζημιά, έχει χρεοκοπήσει. Το στοίχημα του καπιταλισμού είναι να βρει τις δυνάμεις για να αλλάξει μοντέλο. Οταν ο Μπάφετ επιμένει να αυξηθεί η φορολογία του πλούτου, κάτι βαθιά τον ανησυχεί. Μια εισβολή στο Καπιτώλιο αναχαιτίζεται. Το μεγάλο θέμα, στον ορίζοντα, είναι η κατάρρευση ενός συστήματος.