" Το Στρίψιμο της Βίδας " , Χένρυ Τζέημς*
[...............] Ξετρύπωσα λοιπόν στην βιβλιοθήκη "Το Στρίψιμο της Βίδας" του Χένρυ
Τζέημς που το έχω σε εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση του ωραίου δικού μας
λογοτέχνη Κοσμά Πολίτη και αποφάσισα να το ξαναδιαβάσω για να απολαύσω
την έξοχη, πολυεπίπεδη και τόσο συνθετική γραφή του James αλλά από
περιέργεια, για να δω χρόνια μετά την πρώτη ανάγνωση αν θα μου αρέσει το
ίδιο.
Και να που το πασίγνωστο και πολυδιαβασμένο,θεατροποιημένο και
ταινιοποιημένο αυτό βιβλίο είναι ένα
καταπληκτικό,διαχρονικότατο μυθιστόρημα,που με καταγοήτευσε (πάλι),πήρα
μια ανάσα και θα επανέλθω στον Μπολάνιο (τον οποίο και λατρεύω και
μισώ,τελικά).
"Το Στρίψιμο της Βίδας " είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα ,δομημένο με θαυμαστό και πολύ εμπνευσμένο συγγραφικό τρόπο πάνω σε μια τετράγωνη κι απείρως κοινή κεντρική ιδέα:στην ιστορία μιας απλής και φτωχής γκουβερνάντας,σεμνής θυγατέρας πάστορα,που αναλαμβάνει χωρίς να έχει δει προηγουμένως ούτε το σπίτι ούτε τα ίδια τα παιδιά-την φύλαξη δύο ανήλικων,που συντηρούνται από τον μοναδικό εν ζωή συγγενή τους,που δεν τα θέλει όμως μες στα πόδια του κι έτσι της τα αναθέτει εν λευκώ,πληρώνοντάς την αδρά.
"Το Στρίψιμο της Βίδας " είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα ,δομημένο με θαυμαστό και πολύ εμπνευσμένο συγγραφικό τρόπο πάνω σε μια τετράγωνη κι απείρως κοινή κεντρική ιδέα:στην ιστορία μιας απλής και φτωχής γκουβερνάντας,σεμνής θυγατέρας πάστορα,που αναλαμβάνει χωρίς να έχει δει προηγουμένως ούτε το σπίτι ούτε τα ίδια τα παιδιά-την φύλαξη δύο ανήλικων,που συντηρούνται από τον μοναδικό εν ζωή συγγενή τους,που δεν τα θέλει όμως μες στα πόδια του κι έτσι της τα αναθέτει εν λευκώ,πληρώνοντάς την αδρά.
Η νεαρή γυναίκα γοητευμένη,μπορεί και τρελά ερωτευμένη,με τον πλούσιο
και κατά μια έννοια σπλαγχνικό προς τα ανηψάκια του αριστοκράτη δέχεται
και καταφθάνει σε έναν
πύργο στην επαρχία στην Αγγλία του τέλους του 19ου αιώνα,όπου και
συντόμως συγκρούεται κατά μέτωπο με τους ισχυρούς ανταγωνιστές της στην αγάπη των παιδιών,που δεν είναι άλλοι από τα φαντάσματα των δύο κακών και φθονερών
υπηρετών,του Κουίντ και της δεσποινίδας Τζέσελ,που ήταν και παράνομο
ζευγάρι, εννοείται, και που προηγήθηκαν αυτής στον πύργο ως φύλακες των
παιδιών,του Μάιλς,ενός δεκάχρονου αγοριού που μετά τις διακοπές δεν θα
ξαναπάει στο σχολείο του διότι το έχουν αποβάλει κι ενός οκτάχρονου
κοριτσιού,της Φλώρας, που ανέμελο(πόσο ανέμελο;)τιτιβίζει όλη μέρα στο
όμορφο εξοχικό μέρος και τα οποία παιδιά δείχνουν,διότι δεν ξέρουμε ούτε
καν στο τέλος αν είναι, τέλεια, πανέμορφα,αγγελικά.
Και γιατί όλα αυτά;Τι να πρωτοσκεφτούμε, πώς προσπαθεί να πει και λέει
στο δια ταύτα ή σαν δια ταύτα ο Τζέημς,που μέχρι και έξοχες ταξικές
μπηχτές κάνει δια στόματος του δεκάχρονου Μάιλς (!) σε σχέση με την
κατώτερη κοινωνικά αλλά από καπρίτσιο της Ειμαρμένης υπεύθυνη για την
ζωή και μόρφωσή του γκουβερναντούλα;
Να υποθέσουμε λιγάκι κυνικά ότι η καημένη ταπεινούλα νταντά της
βικτωριανής Αγγλίας δεν έχει παρά μόνο τα παρατημένα πλούσια παιδάκια
σαν αποκούμπι ,να γαντζωθεί πάνω τους και να ζήσει μέσα απ΄αυτά μια ζωή
που εκείνη δεν είχε;Διότι πώς αλλιώς και γιατί να της έστριψε,αν της έστριψε, η βίδα;
Συμβαίνουν,βλέπετε, πάρα πολλά.Εντός κι εκτός πύργου,στη λίμνη,στο
δασάκι,στον περίβολο. Άλλα μοιάζει να συμβαίνουν όντως,γι΄άλλα δεν
είμαστε καθόλου σίγουροι αν συμβαίνουν ή τα φαντάζεται η γκουβερνάντα.
Για τίποτα σε γενικές γραμμές δεν μας αφήνει ο Τζέημς να είμαστε
σίγουροι.Πάνω που έχουμε ερμηνεύσει κάτι, έρχεται μια εκπληκτική στην
τεχνική διατύπωσής της ανατροπή όλων των δεδομένων από τον
συγγραφέα,απίστευτης συγγραφικής μαστοριάς,που μάς κάνει να αλλάξουμε
γνώμη και αυτό γίνεται ξανά και ξανά.Εκεί που βεβαιωνόμαστε,εκεί ακριβώς
αρχίζει κι η αμφιβολία.
Πεθαίνουμε από περιέργεια να μάθουμε πχ γιατί ο μικρός έχει αποβληθεί,
ώσπου να πάρουμε όμως την πολύτιμη πληροφορία και να αρχίσουμε να την
χρησιμοποιούμε σαν ένα έστω τόσο δα χρήσιμο κομματάκι στο τεράστιο
ψυχολογικό βιβλίο-παζλ,που ο πανούργος ο Τζέημς καταφέρνει να χωρέσει
μέσα του και σε μόλις 220 περίπου μικρού μεγέθους σελίδες μαζί με μύρια
άλλα στοιχεία,που μας τα μισοφανερώνει ή κρύβει, που τα μαζεύει ή τα
ρίχνει στην αντίληψή μας για να φουντώνει την αγωνία και την περιέργεια,
εκείνος ακριβώς τότε αναποδογυρίζει τα πάντα και ξανακλώθει αλλιώς την
γερή κλωστή μιας ιστορίας που επιδέχεται πολλές ερμηνείες και έχει να
πει άπειρα πράγματα σε πολλούς και διαφορετικών προτιμήσεων
αναγνώστες,παλιούς και τωρινούς,όλων- πιστεύω- των εποχών.
Κοντολογίς,βιβλιόφιλοι κάθε λογής και
προτίμησης(παρασχικοί,μαλαρμιστές,γκοθάδες -μούφα κι αυθεντικοί εδώ θα
συζητούσαμε μέρες ολόκληρες πάνω στο είδος- νεορομαντικοί,
παπαδιαμαντικοί, βικτωριανιστές,λάτρεις της λογοτεχνίας του
φανταστικού,λάτρεις του τρόμου,της ποίησης,αλλά κι εσείς του
ψυχολογικού,του στοχαστικού, μετακουλτουριάρηδες και ολικής αναγνωστικής
αλέσεως και ό,τι άλλο,αν δεν έχετε διαβάσει αυτό ειδικά το βιβλίο ,χ ά ν
ε τ ε...
Όσοι δεν έχετε διαβάσει το "Στρίψιμο της Βίδας",που γράφτηκε το 1898 κι ο ίδιος ο Τζέημς είπε γι αυτό «είναι απλώς μια ιστορία φαντασμάτων», περιττό να σας το πω,αλλά θα το πω, χ ά ν ε τ ε ! http://lesxianagnosisbiblioudegas.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου