Το μεσοπολεμικό ταγκό υπό το φως της επιστήμης

Η κουλτούρα του ταγκό στην Ελλάδα του μεσοπολέμου (1922-1940): μια μουσικολογική και ανθρωπολογική προσέγγιση 

  Διδακτορική διατριβή 

της Αγγελικής Κουφού *

 στο ΕΚΠΑ

2011

Σκοπός της διδακτορικής διατριβής ήταν να μελετηθεί η κουλτούρα του ταγκό στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Η διερεύνηση της πρακτικής του ταγκό βασίστηκε στους εξής μεθοδολογικούς άξονες: α) στην ειδική μελέτη του συνθετικού έργου δύο σημαντικών καλλιτεχνών (Αττίκ, Μπιάνκο) που ασχολήθηκαν συστηματικά με τη σύνθεση τραγουδιών-ταγκό β) στην επιτόπια έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε σε δύο διαφορετικά περιβάλλοντα (σε οίκους ευγηρίας και σε μιλόνγκες) γ) στην αξιοποίηση του πρωτογενούς υλικού που περιλαμβάνει τον αθηναϊκό Τύπο, μουσικά περιοδικά, οδηγούς χορού καθώς επίσης και συνεντεύξεις με ορισμένους σημαντικούς για την ιστορία του ανθρώπους. Η τέταρτη και τελευταία μεθοδολογική διάσταση αφορά στις μουσικολογικές αναλύσεις που έγιναν σε δέκα δημοφιλή ελληνικά ταγκό. Τα βασικά συμπεράσματα της διδακτορικής διατριβής είναι τα ακόλουθα:Ταγκό στην Ελλάδα σήμαινε πρωτίστως τραγούδι, καθώς διαπιστώνεται ότι η ελληνική δισκογραφία ελαφράς μουσικής στερείται οργανικών ταγκό. Παρά την απλότητα των αρμονικών, μορφολογικών και ρυθμικών του στοιχείων, αρκετά τραγούδια-ταγκό διακρίνονται για την προσεγμένη κίνηση των φωνών τους και την ενδιαφέρουσα ενορχηστρωτική τους προσέγγιση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ερωτικό χαρακτήρα του τραγουδιού, χωρίς ωστόσο να λείπουν και ταγκό που θίγουν διαφορετικά κοινωνικά ζητήματα. Ως προς τη μουσική του ταγκό, οι Έλληνες συνθέτες έγραψαν είτε σε ευρωπαϊκό είτε σε αργεντίνικο ύφος, προβάλλοντας άλλοτε το χορευτικό και άλλοτε τον ακουστικό χαρακτήρα του τραγουδιού. Ιδιαίτερη θέση κατέχει ο ρυθμός της χαμπανέρας.

 Η εθνογραφική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ορισμένους Οίκους Ευγηρίας, αποδεικνύει ότι το ταγκό ήταν ένας απλός χορός που χορεύτηκε από τα μεσαία και τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα τόσο σε αστικό όσο και σε αγροτικό περιβάλλον. Στη διάδοσή του στην Ελλάδα σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι χοροδιδάσκαλοι, οι οποίοι είχαν καταφέρει να εξελιχθούν σε σημαίνουσες προσωπικότητες. Ο επικοινωνιακός χαρακτήρας του ταγκό συνέβαλε ώστε να διακριθεί ως ο δημοφιλέστερος χορός του Μεσοπολέμου. Από την επιτόπια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ορισμένες αθηναϊκές μιλόνγκες όπου και οι χορευτές κατέθεσαν την άποψή τους σχετικά με την προτίμησή τους για το ευρωπαϊκό ή το αργεντίνικο τάνγκο, προέκυψε το συμπέρασμα ότι το καθένα μουσικοχορευτικό είδος εκφράζει, αντανακλά τις κοινωνικές νόρμες της εποχής του, δηλώνοντας έτσι τις αξίες και την ταυτότητα των ανθρώπων που το εκπροσωπούν.

 

Διαβάστε ολόκληρη τη διατριβή (Online)
*

*Αγγελική Κουφού - Ordinο