ΤΟ ΑΜΒΟΥΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

[Κάντε κλικ στη φωτογραφία για αύξηση του μεγέθους της]

"Δεν ήμουν άσχετος με τη γνώση της ιστορίας της Θεσσαλονίκης.

Παρ΄ότι δεν τύγχανα τακτικός επισκέπτης της, κάποτε αναρωτιόμουν αν θα μπορούσα να ζήσω εδώ πέρα εφ΄όρου ζωής.[..........].Επιπλέον, είχα διαβάσει ένα σωρό βιβλία για την πόλη, τον πολιτισμό, τη λογοτεχνία της. Χοντρικά, ήξερα για την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους το 1912, την πυρκαγιά του 1917, το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, και την άναρχη δόμησή της. Επί αιώνες η πόλη είχε έναν πολυεθνικό πληθυσμό, στον οποίο κυριαρχούσαν οι Εβραίοι, οι εκ της Ισπανίας διωχθέντες- αυτοί που αφανίστηκαν μαζικά στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι Τούρκοι, οι Έλληνες και οι Σλάβοι αποτελούσαν μειονότητες. Μάλιστα, η ελληνικότητά της αμφισβητήθηκε από ορισμένους συγγραφείς όπως ο Ηλίας Πετρόπουλος, πράγμα που εξαγρίωσε τον παλιό του φίλο Γιώργο Ιωάννου. Μετά την κατάληψή της από τον ελληνικό στρατό, άρχισαν να την κατακλύζουν παλαιοελλαδίτες αξιωματικοί και δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι εγκαινίασαν μια περίοδο καταδυνάστευσης των ντόπιων, μας λέει ο Πετρόπουλος, που χαρακτηρίζει άλλους από αυτούς "βλαχαδερά", άλλους "ψωραλέους" και άλλους "βρωμοποδαράδες".
Η Θεσσαλονίκη, το σημαντικότερο λιμάνι της Ελλάδας μετά τον Πειραιά και σπουδαίος σιδηροδρομικός κόμβος που συνέδεε ανέκαθεν τη Δυτική Ευρώπη με την Τουρκία, είχε δεχτεί χιλιάδες πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Το ίδιο συνέβη και κατά τον Εμφύλιο. Τη δεκαετία του ΄60 άλλη πλημμύρα ενδεών πλημμύρισαν τη μείζονα περιοχή της πόλης, επειδή η ανέχεια δεν τους κρατούσε στα χωριά τους. Έτσι χτίστηκαν ολόκληρες συνοικίες μέσα στα χωράφια, χωρίς σχέδιο, χωρίς νερό, τηλέφωνο και αποχετευση. Παράνομα, βέβαια, αλλά με την ανοχή του κράτους.
Η Θεσσαλονίκη απλώθηκε σε μήκος και σε πλάτος. Κι ενώ ήταν μια πόλη γεμάτη άκομψες πολυκατοικίες και παράγκες, ήρθε η δικαττορία και μαζί ο Τομ Πάπας με τα φιλόδοξα σχέδιά του. Άρχισαν οι απαλλοτριώσεις εκτάσεων, το γκρέμισμα παλαιών κτισμάτων, το χτίσιμο εργοστασίων, η κατασκευή του λιμανιού. Τα έργα φέρανε καινούργιο κόσμο και σύντομα οι φτωχοί αγρότες γίνανε αστοί. Τα έργα έφεραν λεφτά, τα λεφτά τις διασκεδάσεις, οι διασκεδάσεις την εγκληματικότητα. Κάποιοι τότε είπαν πως η Ελλάδα απέκτησε το Αμβούργο της. Η Θεσσαλονίκη γέμισε σκυλάδικα κι έχασε τη ραθυμία και την εικόνα μιας πόλης με παραδοσιακή κουλτούρα. Οι νεόπλουτοι και οι σκυλόβιοι κατέστρεψαν τη σαγήνη της. Δεν έγινε , βέβαια, χειρότερη από την Αθήνα, αλλά έχασε βαθμιαία τον χαρακτήρα της. Η ειδυλλιακή πολιτεία εξαφανίστηκε για πάντα. Ακόμα και η γραφική Άνω Πόλη, η Πλάκα, ας πούμε, της Θεσσαλονίκης, έχασε το χρώμα της. Οι κοσμικοί, μη θέλοντας να συγχρωτίζονται με τους θαμώνες των σκυλάδικων, ξόδευαν τα λεφτά τους σε χορευτικά κέντρα με δυτικοευρωπαϊκό στυλ, όπως η "Ρέμβη", που διέθετε και ζωντανή ορχήστρα.[.......].

Φίλιππος Φιλίππου , "Αντίο Θεσσαλονίκη"
(μυθιστόρημα), Πόλις, 1999.